Có lẽ chẳng bao lâu nữa loại vũ khí sử dụng năng lượng điện từ hiện đang thử nghiệm sẽ được sử dụng ngoài chiến trường. Còn bây giờ xin lược lại đôi giòng lịch sử về nguồn gốc loại vũ khí siêu hiện đại này …
… Loại vũ khí chiến lược lâu đời nhất được biết đến là Con Ngựa Trojan. Chính sáng kiến này đã cho phép người Hy Lạp chiếm thành Troy mà không làm mẻ một mảng tường thành nào. Nếu chúng ta có thể tin được những lời bình luận vào năm ngoái của bộ trưởng bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, ông Donald Rumsfeld, thì các loại vũ khí mới sử dụng năng lượng điện từ, có thể cho phép Hoa Kỳ làm được điều tương tự đối với Bagdad. Một số người nghĩ rằng sự kiện này sẽ mở ra một chương mới trên lịch sử trận chiến sử dụng loại vũ khí thần kỳ như vậy.
Sử dụng các loại năng lượng điện từ khác nhau (cùng dạng với các loại sóng vô tuyến, tia và quang X), các vũ khí này có thể hủy diệt được các hệ thống điện tử và làm vô hiệu hóa tạm thời các hoạt động của con người mà không cần phải gây ra các các tàn tích do chạm súng hay nổ bom. Mặc dầu các hệ thống này được tuyên truyền là vẫn còn trong vòng thử nghiệm, việc đưa vào sử dụng các loại vũ khí vô thanh và hữu thanh mới đây ở Afghanistan và Yemen đã chứng tỏ rằng các lực lượng quân sự của Hoa Kỳ rất thành thạo khi đưa các loại vũ khí mới này vào chiến trường thực tế.
Tất cả bắt đầu từ năm 1962 khi Hoa Kỳ cho nổ lần đầu tiên một quả bom nguyên tử trên không gian ở độ cao 30 km, khoảng 19 dặm Anh. Các tia có bước sóng rất ngắn phát ra từ chất phóng xạ gây ra bởi vụ nổ là nguyên nhân của xung động điện từ làm tê liệt các hoạt động của các trạm vô tuyến ở cách xa nơi xảy ra vụ nổ đến 1,200 km. Mặc dù xung động này chỉ kéo dài có một khoảnh khắc (và vì vậy không gây ảnh hưởng nghiêm trọng nào đến con người) cũng đủ để gieo mầm cho ý tưởng sử dụng khả thi các xung động điện từ, và có khả năng hữu ích.
May mắn thay, thực tế cho thấy một xung động điện từ vẫn có thể có được mà không cần đến một vụ nổ nguyên tử. Các nỗ lực của Hoa Kỳ hiện nay tập trung vào công trình nghiên cứu trong phòng thí nghiệm tại căn cứ không quân Kirtland thuộc tiểu bang New Mexico. Người phát ngôn của Kirtland từ chối không bình luận về công cuộc nghiên cứu này, nhưng theo một chương trình nghiên cứu đã hoàn tất cho không lực Úc, cách hữu hiệu nhất để tạo nên các sóng đủ mạnh để sử dụng như một loại vũ khí (weaponized high-powered microwaves – HPMs) phải sử dụng một công cụ có tên là vircator.
Máy vircator hoạt động bằng cách thải dòng điện đã tích lũy vào một dây lòi tói bằng kim loại quấn chung quanh ngòi nổ. Dòng điện thải ra sẽ tạo nên một mảng điện từ; mảng điện từ này bị nén lại thật nhỏ khi ngòi nổ biến mất. Quá trình này gây nên một xung động điện từ với tần số thấp rồi chính xung động này được dùng để biến các điện tử thành các nguồn năng lượng mạnh bắn mạnh vào các tấm chắn kim loại. Các điện tử sẽ tạo nên một bong bóng điện tích không bền dao động trong khoang rỗng thiết kế cho mục đích tạo dao động này. Chính sự dao động đã giúp hình thành các sóng HPM trước khi các bước sóng năng lượng có cường độ cao này được thải ra ngoài qua một bộ phận cảm xúc giống như một ăng-ten đưa các lớp sóng HPM đến mục tiêu xác định.
Do nguồn năng lượng phát sinh là một vật chất có khả năng gây nổ đã nén chặt lại, bộ phận chuyển đổi và thải sóng vircator có thể được thiết kế để nằm gọn trong một quả bom hay trong một đầu đạn hạt nhân tự điều khiển bay ở tầm thấp. Khi được triển khai các đầu đạn tự điều khiển có bộ phận vircator này có thể phá hủy hay làm rối loạn nhiều hệ thống phòng thủ của đối phương, gồm cả hệ thống phát hiện, xác định mục tiêu hay bắn các tia điện tử , hoặc các hệ thống điều khiển và truyền mệnh lệnh tự động. Loại vũ khí mới vừa kể – sóng năng lượng điện từ – có khả năng đi xuyên qua hằng trăm mét sâu dưới lòng đất để đến các hầm trú ẩn kiên cố chống đạn pháo. Đáng nói hơn nữa, các vũ khí có thể tái chế này cũng được dùng để thiết kế thành các loại công cụ dùng trên các tàu thuyền để làm vô hiệu hóa các tên lửa tấn công như loại “con trùng bạc” – (Silkworm) của Trung quốc.
Thời Đại của Sóng Vi Ba
Vào thời điểm khi kỹ thuật chiến tranh của Hoa Kỳ đạt được những thành tựu đáng kể nhất trên thế giới và những phát triển này phần lớn dựa vào công nghệ điện tử, một vấn đề dễ thấy nhất đã được đề cập đến là phía tấn công vẫn có thể bị thiệt hại nếu họ ở gần địa điểm tấn công. Hiện tượng này được các nhà lý thuyết quân sự gọi là tình trạng tự “cầm dao cắt ruột” (tạm dịch từ nguyên bản tiếng Anh: “fratricide” problem), còn đối với những người khác đây chính là hiện tượng “gậy ông đập lưng ông” hay nôm na “con dao hai lưỡi.” Chính vì các vũ khí sử dụng sóng năng lượng điện từ có các bước sóng cực ngắn – có thể thâm nhập qua những khoảng cách cực nhỏ – người sử dụng loại vũ khí này đồng thời cũng rất khó tự bảo vệ.
Các hệ thống bảo vệ chống lại bức xạ điện từ cũng đã được nghiên cứu và phát triển. Các hệ thống này đã được đưa vào thực tiễn sử dụng dưới dạng các hoạt động dân sự như bảo vệ các máy bay chống sét đánh khi bay trên không. Một hướng khác là che chở các máy móc bằng các vật liệu nhạy cảm dưới dạng một vật kim loại dẫn điện để loại bỏ các điện và từ trường ngoại biên. Ngoài ra, các ứng dụng này được đưa vào việc chế tạo các dàn ăng-ten từ các bộ phận cảm ứng để hướng dòng năng lượng sang hướng khác hoặc xuống lòng đất.
Theo lời trung tá Piers Wood, thành viên tổ chức An Toàn Toàn Cầu – tổ chức gồm các chuyên gia cố vấn của Hoa Kỳ, ngay với những bảo vệ an toàn vừa kể, Hoa Kỳ vẫn lo ngại về việc thao tác các vũ khí điện từ trong vùng hoạt động của các phi cơ có người lái. Điều này lý giải tại sao sóng điện từ HPM là động lực chính trong công cuộc nghiên cứu phi cơ không người lái hiện đại và tinh vi hơn.
Không chỉ các lực lượng quân đội tinh nhuệ là những bộ phận sử dụng loại vũ khí điện từ. Các máy bay phản lực dân sự, không giống như các máy bay quân sự, không được bảo vệ tuyệt đối để chống các ảnh hưởng của loại vũ khí sóng từ này và vì vậy các phi cơ dân sự này vẫn có khả năng tiếp sóng năng lượng phát ra từ các điện thoại di động, máy vi tính xách tay tạo thành các nguồn điện từ bên trong lớp vỏ kim loại của máy bay. Ngay trong trường hợp mang tính lý thuyết giáo khoa hơn thực tiễn, một cuộc chiến tranh không cân sức phần thắng vẫn có thể nghiêng về phe yếu thế, chẳng hạn, một tên khủng bố tự trang bị bằng một bộ phận thải năng lượng ở dạng thấp, được chế tạo đơn giản và không có khả năng tạo ra lực do gây nổ, vẫn có thể gây nên tai nạn máy bay.
Các dụng cụ đòi hỏi ít các thành tựu kỹ thuật cao được thiết kế để làm tê liệt các hệ thống điện từ là các dụng cụ chống lại con người. Các kỹ thuật này là các loại vũ khí được dùng như một phương tiện để triệt hạ đối phương nhanh chóng nhưng không gây chết. Chẳng hạn, loại bọt trơn và các súng lây-dơ (laser) làm lòa mắt tạm thời.
Một hình thái kỹ thuật mới có tên là “active-denial” (tạm dịch: chủ động đầu hàng) hoạt động do sử dụng tia bức xạ có các bước sóng một mi-li-mét làm phỏng da. Các đơn vị thủy quân lục chiến Hoa Kỳđang lắp đặt thử nghiệm kỹ thuật này trên xe díp với tầm hoạt động nhất định, nhưng các báo chí quân đội cho biết bức xạ này có thể có tác động tương đương 55 độ bách phân trên da người ở một khoảng cách xa đến 750 mét. Dự án này được các nhà kế hoạch quân sự trong thành phố ủng hộ nhiệt tình vì nó cho phép các lực lượng quân đội của Hoa Kỳ thanh sát các khu nhà trong thành phố, như thành phố Bagdad nếu chiến tranh xảy ra, mà chẳng cần phải lục soát từng nhà và tốn hao nhân sự.
Thoạt nhìn, những thiết bị như loại vũ khí sử dụng năng lượng điện từ và hệ thống buộc đối phương chủ động đầu hàng là một ý kiến khả dụng. Những thiết bị hiện đại này cho phép quân đội có trang bị kỹ thuật cao chinh phục các mục tiêu nhanh hơn và có hiệu quả hơn với số thương vong thấp hơn. Nhưng càng tiến gần đến việc áp dụng các kỹ thuật tân kỳ này người ta cảm thấy cần phải cân nhắc kỹ hơn việc sử dụng các loại kỹ thuật này. Phải nhìn nhận rằng bên cạnh các bảo đảm trước mắt về sự an toàn kỹ thuật con người hiện nắm được vẫn còn có quá nhiều điều chúng ta chưa biết, và vì vậy vẫn là những bí mật chưa được giải mã hay chưa lộ diện về thứ vũ khí tinh vi này. Ngay như active-denial vẫn có thể gây thương tổn trầm trọng, thậm chí tử vong, nếu sử dụng cận chiến hoặc nhắm vào đối phương khá lâu.
Kinh nghiệm cho thấy các kế hoạch của một quá trình phiêu lưu đã kết thúc bằng một cuộc chiến đẫm máu mặc dù chúng đã được dự trù kỹ lưỡng. Vũ khí năng lượng điện từ có thể tránh được một cuộc chiến đổ máu, nhưng những bí ẩn mà chúng ta chưa biết hết về chúng sẽ làm chúng ta khó đoán được kết quả của thắng lợi.
(Hạ Miên)
… Loại vũ khí chiến lược lâu đời nhất được biết đến là Con Ngựa Trojan. Chính sáng kiến này đã cho phép người Hy Lạp chiếm thành Troy mà không làm mẻ một mảng tường thành nào. Nếu chúng ta có thể tin được những lời bình luận vào năm ngoái của bộ trưởng bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, ông Donald Rumsfeld, thì các loại vũ khí mới sử dụng năng lượng điện từ, có thể cho phép Hoa Kỳ làm được điều tương tự đối với Bagdad. Một số người nghĩ rằng sự kiện này sẽ mở ra một chương mới trên lịch sử trận chiến sử dụng loại vũ khí thần kỳ như vậy.
Sử dụng các loại năng lượng điện từ khác nhau (cùng dạng với các loại sóng vô tuyến, tia và quang X), các vũ khí này có thể hủy diệt được các hệ thống điện tử và làm vô hiệu hóa tạm thời các hoạt động của con người mà không cần phải gây ra các các tàn tích do chạm súng hay nổ bom. Mặc dầu các hệ thống này được tuyên truyền là vẫn còn trong vòng thử nghiệm, việc đưa vào sử dụng các loại vũ khí vô thanh và hữu thanh mới đây ở Afghanistan và Yemen đã chứng tỏ rằng các lực lượng quân sự của Hoa Kỳ rất thành thạo khi đưa các loại vũ khí mới này vào chiến trường thực tế.
Tất cả bắt đầu từ năm 1962 khi Hoa Kỳ cho nổ lần đầu tiên một quả bom nguyên tử trên không gian ở độ cao 30 km, khoảng 19 dặm Anh. Các tia có bước sóng rất ngắn phát ra từ chất phóng xạ gây ra bởi vụ nổ là nguyên nhân của xung động điện từ làm tê liệt các hoạt động của các trạm vô tuyến ở cách xa nơi xảy ra vụ nổ đến 1,200 km. Mặc dù xung động này chỉ kéo dài có một khoảnh khắc (và vì vậy không gây ảnh hưởng nghiêm trọng nào đến con người) cũng đủ để gieo mầm cho ý tưởng sử dụng khả thi các xung động điện từ, và có khả năng hữu ích.
May mắn thay, thực tế cho thấy một xung động điện từ vẫn có thể có được mà không cần đến một vụ nổ nguyên tử. Các nỗ lực của Hoa Kỳ hiện nay tập trung vào công trình nghiên cứu trong phòng thí nghiệm tại căn cứ không quân Kirtland thuộc tiểu bang New Mexico. Người phát ngôn của Kirtland từ chối không bình luận về công cuộc nghiên cứu này, nhưng theo một chương trình nghiên cứu đã hoàn tất cho không lực Úc, cách hữu hiệu nhất để tạo nên các sóng đủ mạnh để sử dụng như một loại vũ khí (weaponized high-powered microwaves – HPMs) phải sử dụng một công cụ có tên là vircator.
Máy vircator hoạt động bằng cách thải dòng điện đã tích lũy vào một dây lòi tói bằng kim loại quấn chung quanh ngòi nổ. Dòng điện thải ra sẽ tạo nên một mảng điện từ; mảng điện từ này bị nén lại thật nhỏ khi ngòi nổ biến mất. Quá trình này gây nên một xung động điện từ với tần số thấp rồi chính xung động này được dùng để biến các điện tử thành các nguồn năng lượng mạnh bắn mạnh vào các tấm chắn kim loại. Các điện tử sẽ tạo nên một bong bóng điện tích không bền dao động trong khoang rỗng thiết kế cho mục đích tạo dao động này. Chính sự dao động đã giúp hình thành các sóng HPM trước khi các bước sóng năng lượng có cường độ cao này được thải ra ngoài qua một bộ phận cảm xúc giống như một ăng-ten đưa các lớp sóng HPM đến mục tiêu xác định.
Do nguồn năng lượng phát sinh là một vật chất có khả năng gây nổ đã nén chặt lại, bộ phận chuyển đổi và thải sóng vircator có thể được thiết kế để nằm gọn trong một quả bom hay trong một đầu đạn hạt nhân tự điều khiển bay ở tầm thấp. Khi được triển khai các đầu đạn tự điều khiển có bộ phận vircator này có thể phá hủy hay làm rối loạn nhiều hệ thống phòng thủ của đối phương, gồm cả hệ thống phát hiện, xác định mục tiêu hay bắn các tia điện tử , hoặc các hệ thống điều khiển và truyền mệnh lệnh tự động. Loại vũ khí mới vừa kể – sóng năng lượng điện từ – có khả năng đi xuyên qua hằng trăm mét sâu dưới lòng đất để đến các hầm trú ẩn kiên cố chống đạn pháo. Đáng nói hơn nữa, các vũ khí có thể tái chế này cũng được dùng để thiết kế thành các loại công cụ dùng trên các tàu thuyền để làm vô hiệu hóa các tên lửa tấn công như loại “con trùng bạc” – (Silkworm) của Trung quốc.
Thời Đại của Sóng Vi Ba
Vào thời điểm khi kỹ thuật chiến tranh của Hoa Kỳ đạt được những thành tựu đáng kể nhất trên thế giới và những phát triển này phần lớn dựa vào công nghệ điện tử, một vấn đề dễ thấy nhất đã được đề cập đến là phía tấn công vẫn có thể bị thiệt hại nếu họ ở gần địa điểm tấn công. Hiện tượng này được các nhà lý thuyết quân sự gọi là tình trạng tự “cầm dao cắt ruột” (tạm dịch từ nguyên bản tiếng Anh: “fratricide” problem), còn đối với những người khác đây chính là hiện tượng “gậy ông đập lưng ông” hay nôm na “con dao hai lưỡi.” Chính vì các vũ khí sử dụng sóng năng lượng điện từ có các bước sóng cực ngắn – có thể thâm nhập qua những khoảng cách cực nhỏ – người sử dụng loại vũ khí này đồng thời cũng rất khó tự bảo vệ.
Các hệ thống bảo vệ chống lại bức xạ điện từ cũng đã được nghiên cứu và phát triển. Các hệ thống này đã được đưa vào thực tiễn sử dụng dưới dạng các hoạt động dân sự như bảo vệ các máy bay chống sét đánh khi bay trên không. Một hướng khác là che chở các máy móc bằng các vật liệu nhạy cảm dưới dạng một vật kim loại dẫn điện để loại bỏ các điện và từ trường ngoại biên. Ngoài ra, các ứng dụng này được đưa vào việc chế tạo các dàn ăng-ten từ các bộ phận cảm ứng để hướng dòng năng lượng sang hướng khác hoặc xuống lòng đất.
Theo lời trung tá Piers Wood, thành viên tổ chức An Toàn Toàn Cầu – tổ chức gồm các chuyên gia cố vấn của Hoa Kỳ, ngay với những bảo vệ an toàn vừa kể, Hoa Kỳ vẫn lo ngại về việc thao tác các vũ khí điện từ trong vùng hoạt động của các phi cơ có người lái. Điều này lý giải tại sao sóng điện từ HPM là động lực chính trong công cuộc nghiên cứu phi cơ không người lái hiện đại và tinh vi hơn.
Không chỉ các lực lượng quân đội tinh nhuệ là những bộ phận sử dụng loại vũ khí điện từ. Các máy bay phản lực dân sự, không giống như các máy bay quân sự, không được bảo vệ tuyệt đối để chống các ảnh hưởng của loại vũ khí sóng từ này và vì vậy các phi cơ dân sự này vẫn có khả năng tiếp sóng năng lượng phát ra từ các điện thoại di động, máy vi tính xách tay tạo thành các nguồn điện từ bên trong lớp vỏ kim loại của máy bay. Ngay trong trường hợp mang tính lý thuyết giáo khoa hơn thực tiễn, một cuộc chiến tranh không cân sức phần thắng vẫn có thể nghiêng về phe yếu thế, chẳng hạn, một tên khủng bố tự trang bị bằng một bộ phận thải năng lượng ở dạng thấp, được chế tạo đơn giản và không có khả năng tạo ra lực do gây nổ, vẫn có thể gây nên tai nạn máy bay.
Các dụng cụ đòi hỏi ít các thành tựu kỹ thuật cao được thiết kế để làm tê liệt các hệ thống điện từ là các dụng cụ chống lại con người. Các kỹ thuật này là các loại vũ khí được dùng như một phương tiện để triệt hạ đối phương nhanh chóng nhưng không gây chết. Chẳng hạn, loại bọt trơn và các súng lây-dơ (laser) làm lòa mắt tạm thời.
Một hình thái kỹ thuật mới có tên là “active-denial” (tạm dịch: chủ động đầu hàng) hoạt động do sử dụng tia bức xạ có các bước sóng một mi-li-mét làm phỏng da. Các đơn vị thủy quân lục chiến Hoa Kỳđang lắp đặt thử nghiệm kỹ thuật này trên xe díp với tầm hoạt động nhất định, nhưng các báo chí quân đội cho biết bức xạ này có thể có tác động tương đương 55 độ bách phân trên da người ở một khoảng cách xa đến 750 mét. Dự án này được các nhà kế hoạch quân sự trong thành phố ủng hộ nhiệt tình vì nó cho phép các lực lượng quân đội của Hoa Kỳ thanh sát các khu nhà trong thành phố, như thành phố Bagdad nếu chiến tranh xảy ra, mà chẳng cần phải lục soát từng nhà và tốn hao nhân sự.
Thoạt nhìn, những thiết bị như loại vũ khí sử dụng năng lượng điện từ và hệ thống buộc đối phương chủ động đầu hàng là một ý kiến khả dụng. Những thiết bị hiện đại này cho phép quân đội có trang bị kỹ thuật cao chinh phục các mục tiêu nhanh hơn và có hiệu quả hơn với số thương vong thấp hơn. Nhưng càng tiến gần đến việc áp dụng các kỹ thuật tân kỳ này người ta cảm thấy cần phải cân nhắc kỹ hơn việc sử dụng các loại kỹ thuật này. Phải nhìn nhận rằng bên cạnh các bảo đảm trước mắt về sự an toàn kỹ thuật con người hiện nắm được vẫn còn có quá nhiều điều chúng ta chưa biết, và vì vậy vẫn là những bí mật chưa được giải mã hay chưa lộ diện về thứ vũ khí tinh vi này. Ngay như active-denial vẫn có thể gây thương tổn trầm trọng, thậm chí tử vong, nếu sử dụng cận chiến hoặc nhắm vào đối phương khá lâu.
Kinh nghiệm cho thấy các kế hoạch của một quá trình phiêu lưu đã kết thúc bằng một cuộc chiến đẫm máu mặc dù chúng đã được dự trù kỹ lưỡng. Vũ khí năng lượng điện từ có thể tránh được một cuộc chiến đổ máu, nhưng những bí ẩn mà chúng ta chưa biết hết về chúng sẽ làm chúng ta khó đoán được kết quả của thắng lợi.
(Hạ Miên)
Gửi ý kiến của bạn
