WASHINGTON (Tâm Việt, RFA) - Bài dưới đây là của Giáo Sư Tâm Việt trên đài Á Châu Tự Do, phân tích về tình hình tôn giaó quê nhà. Dưới đây là phần ba trong loạt bài dài như sau.
Qua hai bài trước đây, chúng tôi đã trình bầy và phân-tích những lời tuyên-bố của ông Lê Quang Vịnh, Trưởng Ban Tôn-giáo Chính-phủ, về nguyên-do và những thành-tựu do phái-đoàn tôn-giáo ông cầm đầu đi sang Mỹ vào tháng 5. Sau đây, chúng tôi xin dựa vào một bản tin của hãng Compass Direct, một hãng thông-tấn chuyên đưa "tin tức thế-giới từ các tuyến đầu," viết từ TP-HCM về chuyến đi của ông Lê Quang Vịnh dựa vào những nguồn tin trực-tiếp từ trong nước, để thuật lại một tình-hình hơi khác điều chính-quyền, qua ông Vịnh, đưa ra. Bài báo viết như sau:
Bị nhức nhối do những bản tin cho thấy Việt Nam còn vi-phạm nhân-quyền và tự do tôn-giáo, chính-phủ Việt Nam tung ra một cuộc phản-công về mặt tuyên-truyền khi gởi một phái-đoàn 8 viên-chức chính-phủ cộng 8 chức-sắc tôn-giáo do Ban Tôn-giáo Chính-phủ dẫn đi Washington và New York vào giữa tháng 5 vừa qua.
Mấy viên-chức chính-phủ và cả đôi ba vị chức -sắc tôn-giáo trong phái-đoàn khi về, cũng tương-tự như Giáo- hội Methodist Thống-nhất, tức giáo-hội đứng tên mời, vẽ ra một cảnh thật rực rỡ về sinh-hoạt tôn-giáo sống động ở Việt Nam, với đầy đủ tự do và sự hợp-tác chân-tình của chính-phủ.
Sau một loạt những bản tường-trình từ các tổ-chức như Human Rights Watch, Hội Ân-xá Quốc-tế, và Ủy-ban Tự do Tôn-giáo Quốc-tế của Mỹ, ông Lê Quang Vịnh, trưởng Ban Tôn-giáo Chính-phủ, đã, theo như các báo đài Việt Nam, tìm cách "sửa chữa một vài sự ngô-nhận về chính-sách tự do tôn-giáo của Việt Nam." Một bản tin báo chí của tổ-chức Mỹ mời phái-đoàn ông Vịnh sang, đưa ra vào ngày 13-5, cũng dẫn lời của ông mô-tả một tình-trạng tự do tôn-giáo hoàn-toàn. Cũng trong bản tin đó, ông tuyên-bố: "Chính-phủ Việt Nam không can-thiệp vào các vấn-đề tôn-giáo."
Tuy-nhiên, theo cùng bản tin của Giáo-hội Methodist đứng mời, Mục-sư Loni Turnipseed, một người được mô-tả là "một thành-viên của Giáo-hội Methodist và một viên-chức làm với Church World Service, tức tổ-chức Giáo-hội phụng sự Thế-giới, có rất nhiều kinh-nghiệm ở Đông-Nam-Á và nay đã về hưu," đã tỏ vẻ cân nhắc hơn một chút khi ông công-nhận là "có những trường-hợp lẻ tẻ mà các tôn-giáo bị làm khó dễ ở một vài địa-phương, song nói chung đó không phải là chính-sách của nhà nước." Rồi ông kết-luận, "Rõ ràng là có tự do tôn-giáo ở Việt Nam." Ông John McCullough, người cầm đầu tổ-chức Giáo-hội Methodist Thống nhất, còn ngỏ lời "khen sự cộng-tác giữa chính-quyền và các cộng-đồng tôn-giáo" ở Việt Nam.
Những tình-cảm này được các báo đài của Nhà nước Việt Nam nhắc lại một cách hoan hỉ. Báo Vietnam News, báo tiếng Anh, trong số ra ngày 15-5, khẳng-định: "Việt Nam và Hoa Kỳ đã siết chặt được quan-hệ về mặt tôn-giáo sau một chuyến viếng thăm đáng ghi nhớ của c ác tổ-chức tôn-giáo Việt Nam."
Có điều khá bất ngờ là phái-đoàn đã có được sự tham-dự của Hội Thánh Tin Lành mới được công-nhận vào năm ngoái ở miền Nam Việt Nam. Giáo-hội này được xem là một tổ-chức tôn-giáo hiếm có mà chính-quyền chưa nắm được hoàn-toàn.
Trong số 8 vị chức-sắc tôn-giáo đi trong phái-đoàn có Mục-sư Phạm Xuân Thiều và hai đồng-đạo. Sự hiện diện của họ trong phái-đoàn đã gây ra sóng gió trong ngay Hội Thánh Tin Lành cả ở Việt Nam lẫn ở hải-ngoại. Ngay một số vị lãnh-đạo trong giáo-hội của Mục-sư Thiều cũng lên án gắt gao, họ cho là ông đã tỏ ra "không khéo," "bị lợi-dụng" và "ngây thơ." Chính vị lãnh-đạo cao-cấp nhất của giáo-hội Tin Lành này cho rằng sự tham-gia của Mục-sư Thiều đã làm sứt mẻ thanh-danh của Hội Thánh cả ở Việt Nam lẫn ở bên ngoài.
Còn lại bốn vị là bốn tu-sĩ thuộc Giáo-hội Phật-giáo Việt Nam, một giáo-hội mà nhiều Phật-tử không công-nhận là của họ, và một nhân-vật lãnh-đạo thuộc Ủy-ban đoàn-kết Công-giáo yêu nước, một tổ-chức mà Giáo-hội Công-giáo coi như không có. Một số nguồn tin Công-giáo ở Việt Nam cho hãng Compass biết là L.M. Đinh Châu Trân, khi ông trở về Việt Nam, bị chế riễu quá đến nỗi ông cố tình không cho ai biết là ông đã có đi trong phái-đoàn. Còn một vị tu-sĩ Phật-giáo có chân trong phái-đoàn thì bị người ta mô-tả là "một con vẹt."
Hội Thánh Tin Lành Việt Nam chỉ mới được nhà nước công-nhận năm ngoái sau khi có những tin tức không thuận lợi về sự đàn áp Tin Lành ở trên cao-nguyên. Sau khi bị làm khó dễ đủ điều, bị coi như không có hoặc bị trù dập nhiều năm, Hội Thánh này cuối cùng cũng đã được công-nhận. Dù như Nhà nước đòi duyệt hết danh-sách 482 đại-biểu chính-thức và 278 đại-biểu dự-thính, Hội Thánh Tin Lành cũng đã chấp nhận điều-kiện đó để được thành một tổ-chư ùc chính-thức có thể công-khai "sống Phúc Âm trong lòng dân-tộc." Các thành-phần trong Hội Thánh cũng biết trước, qua một tài-liệu mệnh danh là "Kế hoạch 184A" bị rò rỉ ra bên ngoài, là nhà nước Việt Nam sẽ tìm cách kiểm-soát hội thánh bằng cách đưa những ứng-viên có sự yểm-trợ của chính-quyền ra nắm các chức lãnh-đạo nhưng cuối cùng, các đại-biểu đã không bầu cho mấy ứng-viên kia mà lại bầu cho Mục-sư Phạm Xuân Thiều nhờ phẩm-chất tinh-thần của ông được nhiều người công-nhận.
Mục-sư Thiều tốt nghiệp từ Chủng-viện thần-học Gordon Conwell ở Mỹ. Là một giáo-sư thần-học yên ắng trong một nước CS, ông chỉ quen âm thầm làm việc và chịu đựng chứ ông không có bao nhiêu kinh-nghiệm hành-chánh. Khi được bầu ra, ông nói, nhiệm-vụ của ông sẽ là "phải xây dựng lại một cơ-cấu từ một đống gạch vụn." Sở dĩ vậy là trong hơn 25 năm trước đó,! chính-quyền không cho phép có một buổi họp tổ-chức nào để cho Hội Thánh có thể nói chuyện được với nhau và sắp xếp công việc.
Mục-sư Thiều đã chấp nhận đi theo phái-đoàn của ông Vịnh vì, theo ông, không đi thì hậu-quả sẽ tai hại hơn nhiều. Và vì ông có đi nên người ta để ý thấy ông quả có nói khác những vị chức-sắc tôn-giáo kia. Khi được hỏi về tình-hình hiện-tại của Hội Thánh, giờ đang quy tụ khoảng 2/3 trên tổng-số 1 triệu mốt các tín-đồ Tin Lành trên toàn-quốc, ông Thiều "nói với các đối-tác Mỹ là giờ đây nên hướng tới tương-lai hơn là xoáy vào các vấn-đề và hạn-chế trong quá-khứ." Theo bản tin do Giáo-hội Methodist Thống nhất đưa ra, ông Thiều cho rằng hiện "Việt Nam có 80 nhà thờ Tin Lành" trong khi con số thật lớn hơn thế nhiều.
Khi hãng tin Compass hỏi lại thì Giáo-hội Methodist Thống nhất nói là con số đó quả là con số do người thông ngôn đưa ra. Điều này chứng minh là mặc dầu Mục-sư Thiều học ở Mỹ, có bằng tiến-sĩ thần-học, nói tiếng Anh lưu loát, song khi gặp phía Mỹ vẫn phải nói qua thông ngôn của chính-phủ hay của sứ-quán. Khi được hỏi lại thì Mục-sư Thiều cho biết là ông đưa ra con số 800 nhà thờ Tin Lành chứ không phải chỉ có 80. Do vậy mà nhiều người cho rằng người thông ngôn đã không chỉ hiểu lầm con số của ông Thiều mà có lẽ đã dụng ý nói bớt đi.
Bỏ ra ngoài những người thân chính-quyền, hiện đang chĩa mũi dùi vào Mục-sư Thiều, nhằm thay thế vào chỗ của ông, chính Hội Thánh Tin Lành Miền Nam cũng đã cảm thấy là sự công-nhận của chính-quyền từ tháng 4 năm ngoái đã không đem lại được lợi lộc gì to lớn. Một nhu-cầu ưu-tiên của Hội Thánh là việc xin mở lại một chủng-viện để Hội Thánh có thể huấn luyện những nhà lãnh-đạo tinh-thần mới sau 26 năm bị gián-đoạn song cho đến giờ này, Nhà nước hãy còn "đang nghiên cứu" vấn-đề và chưa cho câu trả lời chính-xác.
Gửi ý kiến của bạn
