PARIS (VB) - Hơn 2,000 Tăng Ni Phật Tử tiễn đưa giác linh cố Hòa Thượng Đức Nhuận, trong lúc công an chận bắt người chuyển điếu văn của Hòa Thượng Huyền Quang và tịch thu bản văn này. Bản tin Phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế từ Paris viết như sau.
THÔNG CÁO BÁO CHÍ LÀM TẠI PARIS NGÀY 24.1.2002
Đài Á châu Tự do tường thuật tang lễ Hòa thượng Thích Đức Nhuận ở Saigon
Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế xin hân hạnh giới thiệu dưới đây bài Tường thuật Tang lễ của Cố Hòa thượng Thích Đức Nhuận tại Saigon sáng thứ năm (24.1.02) của chị Ỷ Lan. Bài tường thuật đã được Đài Á châu Tự do phát về Việt Nam trong chương trình tối thứ năm:
Sáng nay vào lúc 8 giờ 30 Lễ di quan cố Hòa thượng Thích Đức Nhuận đã được cử hành trọng thể và thiêu tại Lò hỏa táng Bình Hưng Hòa, huyện Bình Chánh, Saigon. Trên 2000 Tăng Ni và Phật tử đã đưa tiễn theo linh cửu, mặc dù có sự cấm đoán và ngăn chận của công an thành phố đối với giới Tăng sĩ và Phật tử thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, là Giáo hội không được nhà cầm quyền công nhận kể từ khi Đảng và Nhà nước cho thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam năm 1981, mà đa số Phật tử gọi là Giáo hội Nhà nước.
Hòa thượng Thích Đức Nhuận, Cố vấn chỉ đạo Viện Hoá Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, qua đời vào lúc 16 giờ 53 ngày 21 tháng giêng dương lịch 2002 tại Saigon vì bị nhồi máu cơ tim. Hưởng thọ 79ø tuổi đời và 58 tuổi đạo. Xuất gia từ năm 13 tuổi. Sau Hiệp định Genève chia đôi đất nước, Hòa thượng vào Nam và giữ chức Chủ tịch Giáo hội Tăng già Bắc Việt tại Miền Nam. Sau cuộc đấu tranh cho tự do tín ngưỡng năm 1963, Hòa thượng giữ chức Chánh Thư ký Viện Tăng Thống, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Hòa thượng là nhà thơ, nhà văn hoá lớn, giáo sư đại học, nhà biên khảo của 11 cuốn sách. Đặc biệt sách "Đạo Phật và Dòng sử Việt", dày 692 trang, xuất bản "chui" tại Saigon năm 1998. Bị bắt năm 1985 và đày đi trại cải tạo cho đến năm 1993. Trước phiên tòa trá hình tại Saigon cuối tháng 9 năm 1988, Hòa thượng khẳng khái nói lên quan điểm đấu tranh bất khuất của Phật giáo cho tự do, nhân quyền, dân chủ, và bác bỏ mọi lời buộc tội của tòa án cộng sản. Do áp lực quốc tế, Hòa thượng được trả tự do trước thời hạn vào đầu năm 1993. Ra khỏi tù, Hòa thượng liền viết thư cảnh cáo những Tăng sĩ cao cấp đang theo phục vụ chính trị cho đảng Cộng sản trong Giáo hội Nhà nước. Hòa thượng Thích Đức Nhuận viết : "Đau xót biết bao khi Phật giáo Việt Nam, từ con lạch nhỏ đã vùng thoát ra được đại dương, thì nay quý Hòa thượng lại tự bước vào một vũng ao tù".
Bức thư cuối cùng Hòa thượng viết cho Đảng và nhà cầm quyền Hà Nội đề ngày 4 tháng 9 năm 2001, khi nghe tin Huynh trưởng Gia Đình Phật tử Việt Nam, Hồ Tấn Anh, tự thiêu tại Đà Nẵng vào đúng ngày Quốc khánh 2 tháng 9. Trong thư này, Hòa thượng nhấn mạnh : " Nếu đảng Cộng sản Việt Nam không tự hối cải, thay đổi chính sách, không phải chỉ riêng với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, mà là thay đổi toàn diện chính sách cai trị đất nước, thì tình hình sẽ rất tệ hại. Bạo lực chỉ có thể khuất phục những người khiếp nhược, nhưng không có ý nghĩa gì đối với những con người biết sống và chết cho xứng đáng với phẩm giá của con người".
Chúng tôi tìm gặp ông Võ Văn Ái, là Phát ngôn nhân của Viện Hóa Đạo, để hỏi thêm chi tiết Lễ Di quan Cố Hòa thượng Thích Đức Nhuận sáng nay tại Saigon .
Ỷ Lan : Thưa ông Ái, xin vui lòng cho thính giả Đài Á châu Tự do được biết tang lễ cố Hòa thượng Thích Đức Nhuận xẩy ra sáng nay như thế nào "
Võ Văn Ái : Xin cám ơn quý Đài và kính chào quý thính giả Đài Á châu Tự do tại Việt Nam. Mặc dù Công an thành phố ngăn chận không cho chư Tăng giáo phẩm và Phật tử thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đến tiễn đưa Giác linh Hòa thượng về nơi an nghỉ cuối cùng. Nhưng đã có trên 2000 chư Tăng Ni và Phật tử bất chấp mọi cấm đoán và khủng bố để có mặt tại Lò Hỏa táng ở Bình Hưng Hòa. Trên 40 chư Tăng ở Huế và Quảng Trị do Hòa thượng Thích Thiện Hạnh cầm đầu đã có mặt trong tang lễ sáng nay. Từ nhiều ngày qua, cũng như sáng nay, Hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo, muốn rời Thanh Minh Thiền viện đến tiễn đưa linh cữu, nhưng công an đã chận trước cửa chùa không cho đi.
Ỷ Lan : Phái đoàn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất gồm có những ai" Có gì đáng chú ý trong tang lễ sáng nay không "
Võ Văn Ái : Ngoài một vài vị sư đại diện cho Thành hội Phật giáo TP HCM, vài quan chức cấp thấp của nhà nước, hầu hết là chư Tăng Ni Phật tử thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang có viết một Điếu văn gửi vào. Nhưng người cầm Điếu vãn đi đánh Fax ởø Quảng Ngãi đã bị bắt và công an tịch thu Điếu văn ấy. Một vị sư thuộc Giáo hội Nhà nước đọc tiểu sử Hòa thượng Thích Đức Nhuận, nhưng lại chẳng dám nhắc nhở gì đến chức vụ, hành trạng hay sự thống thuộc của Hòa thượng đối với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.
Hai điều lạ và đáng cho người Phật tử suy nghĩ, là thứ nhất, một vị Cao tăng của Phật giáo Việt Nam, thế mà khi sống bị tù đày rồi quản thúc, khi chết cũng không được đưa nhục thân từ bệnh viện trở về căn phòng tù hãm của mình. Công an đã ra lệnh niêm phong căn phòng của Hòa thượïng khi vừa hay tin Hòa thượng viên tịch tại bệnh việân. Thế là con người tại Việt Nam dưới chế độ Cộng sản ngày nay, vừà mất Nhân quyền khi sống, vừa mất Linh quyền khi chết đi. Thứ hai, là môn đồ pháp quyến của Hòa thượng có làm đơn xin chôn cất, nhưng nhà cầm quyền không cho, bắt phải hỏa thiêu.
Ỷ Lan : Truyền thống Phật giáo thường hỏa thiêu khi mất, vậy sự cấm đoán này có vi phạm gì không "
Võ Văn Ái : Vấn đề không ở đó. Vấn đề là nguyện ước của người dân khi sống cũng như lúc chết có được Nhà nước tôn trọng hay không " Nhà nước này không tôn trọng quyền dân và quyền con người, chẳêng có luật pháp gì cả. Và điều này cho thấy cái Đảng và Nhà nước rất sợ những Cao tăng Phật giáo, khi họ sống cũng như lúc họ chết. Bởi vì bất cứ ở đâu, trong rừng núi, làng mạc, trong ngôi chùa đổ nát, trong nhà tù, trong thành phố hay nơi nghĩa địa. Bất cứ ở đâu, họ cũng là một biểu tượng cho quần chúng về lòng Từ bi, tính bất khuất, không sợ hãi để hành động cứu người và cứu nước.
Ỷ Lan : Xin cám ơn ông Võ Văn Ái.
Trong khi đó, Hòa Thượng Mãn Giác từ Hoa Kỳ cũng đã gửi lời điếu văn tới tang lễ Hòa Thượng Đức Nhuận tại Sài Gòn hôm thứ năm 24-1-2002. Hai vị đều là hàng giáo phẩm cao cấp của Giáo Hội Phật Giáo VN Thống Nhất từ trước 1975.
Không ai rõ bản văn này có thể tới tay môn đồ pháp quyến của cố Hòa Thượng Đức Nhuận hay không.
Bản văn nhan đề "Thay Lời Tiễn Biệt" toàn văn như sau.
"THAY LỜI TIỄN BIỆT
Giác linh Thầy tôn kính,
Giờ phút Thầy an nhiên xả báo thân, thì bên này hơn nữa đêm. Một Phật tử của Thầy ở miền Đông nước Mỹ, giọng đầm đìa nước mắt, khấp báo cho tôi tin Thầy đã từ biệt, lệ tiếc thương như tràn ngập, khắp đó khấp đây. Rồi Tuệ Sỹ, một hậu tấn, kẻ đồng tâm dễ thương của Thầy, mà tôi thường ví như một hạt kim cương hiếm hoi lẫn trong đá sỏi của Phật Giáo Việt Nam ngày nay, trong nổi cô quạnh bao la vừa sau một mất mát lớn lao đã ai tín cho tôi bằng lá thư không niêm mà tôi biết mỗi chữ cũng trĩu nặng nổi lòng. Thầy đã sống một cuộc đời xứng đáng, phẩm cách vằng vặc như trăng rằm, chân tình rạt rào như sóng biển, để nay trong cuộc giã biệt này ai mà không tiếc, không thương, không tôn kính Thầy với hằng sa cảm xúc.
"Thầy ra đi rất nhẹ nhàng" Đó phải chăng là cách sống trọn một đời dài của Thầy. Thầy nằm như đang ngủ, với gương mặt từ hòa, an nhiên. Đó phải chăng cũng là tất cả những gì có thực nơi Thầy mà chúng tôi hằng gặp gỡ. Trong lặng lẽ, Thầy là gốc trầm thơm nơi núi sâu, là chiếc cột âm thầm chống đỡ ngôi nhà Việt Phật giữa ngữa nghiêng, là hơi thở hy vọng của một thế trận rã rời. Thầy sống như thế và cũng đã ra đi như thế.
Tuổi già, hạt lệ khô tưởng là khó chảy thành một giòng đau trước nổi niềm bao la thương cảm. Mà không, đôi mắt đã không từng dửng dưng với đời cũ đã rạt rào lệ xót trước niềm đau mới này. Một chia biệt rất bình thường nhưng rất đổi đột ngột, ngậm ngùi. Từ lúc biết rằng Thầy đã thực sự ra đi, tôi hay nhìn vào khoảng không bên ngoài cửa sổ, như lụt lội một dấu vết quen và tôi đã khóc, khóc Thầy bằng hai con mắt tin cậy từ lâu của tôi, về một sự vắng bóng đã mang theo rất nhiều kỳ vọng.
Nơi Thầy Chí cao- Nguyện lớn và Hùng tâm vẫn bằng lòng trú ngụ trong một thân xác khiêm tốn, nơi một đời sống hàng ngày đạm bạc, nơi một trái tim lúc nào cũng vui nghĩ tới người và mãi miết tìm hội cơ phụng sự. Việt Nam, trong "thời đại" của nữa cuối thế kỷ hai mươi, nếu có diễm phúc thấm nhuần chút nào "chất Phật" thì đó là một phần công lao đóng góp của Thầy, một người lúc nào cũng tha thiết "đem Phật về ngụ giữa đời" Thầy tình nguyện làm thân thuyền để chở Đạo và Đời, mời mọc ân cần những tâm hồn đời cảm rung theo lối đạo, khiến cho khu vườn thế gian một dạo thơm lừng hương Pháp. Làm báo, viết văn, soạn sách…cũng là để chở cái lý tưởng phụng sự nhân thế bằng con đường Phật, đem hạt giống "Tinh Hoa Phật học" gieo trồng trên miếng đất phàm lụy cho con người dài thêm tay hái! Thầy là ngọn đèn Pháp còn đầy dầu giữa đêm đông của Đạo, là ánh đuốc hùng tâm giữa bóng tối của Đời. Vắng Thầy rồi, Đạo Pháp và Quê Hương có còn một hy vọng đổi thay" Chữ nghĩa tôi hôm nay được nói ra về Thầy, nhiều khi cũng trở thành trống rỗng, không đủ biểu trưng cho ý nghĩa của Một Cuộc Đời.
Thầy ơi, từ lâu, trong âm thầm tôi vẫn đợi một buổi trùng phùng với Thầy nơi quê cũ để mà tâm sự cho nỗi nhớ niềm mong. "Năm mươi năm ấy là bao nhiêu tình"" Từ một chỗ ngồi chung dưới gốc nhãn trên sân chùa Báo Quốc, tới những ngày Saigon thanh bạch dấn thân vào việc Đạo, đến những năm tháng lo toan cho tính mệnh Phật pháp và Quê hương qua tuyên ngôn "hóa giải"….Có phải lần cuối tôi với Thầy còn đi được với nhau là trên những chiếc xích-lô máy qua lại giữa một Saigon đã mất tên với những bao gạo nặng tình đi thăm những văn nghệ sỹ thân hữu đang lạc lõng giữa cuộc đổi đời! Bây giờ, Thầy đã đi trước, rồi thì nỗi đợi của tôi chỉ còn là niềm hờn tủi.
Ở nơi xa, tôi cúi đầu xin vọng bái Giác Linh Thầy một tâm thức hoàn toàn tự do và giải thoát đã có lúc mượn tướng để vào đời, hành Bồ tát hạnh, và nay an nhiên trở về tịnh địa.
Kính tiễn biệt Thầy!
Thích Mãn Giác."
Gửi ý kiến của bạn
