Hình như Mỹ đã học được bài học chiến thuật trong trận đánh ở Tora Bora hồi tháng 12 năm ngoái. Trong trận Tora Bora, Mỹ trông cậy phần lớn vào các lực lượng phối hợp của các quân bộ tộc chống Taliban, và chỉ có một số ít vài chục quân lực lượng đặc biệt Mỹ cùng đi để yểm trợ, trong khi Mỹ dùng sức mạnh áp đảo của Không lực từ trên trời đánh xuống các hang núi của bọn al-Qaida và Taliban. Mục tiêu trận đánh Tora Bora là vây chặt bọn khủng bố không cho chúng tẩu thoát rồi lần lượt lục soát từng hang động để tiêu diệt. Nhưng mục tiêu này không đạt được, vì rút cuộc phần lớn quân al-Qaida đã chạy thoát qua biên giới Pakistan. Trong trận Tora Bora, có một số al-Qaida chết trong những cuộc giao tranh ác liệt hay bắn sẻ với quân bộ tộc và một số lính bộ tộc cũng chết. Nhưng hàng ngàn al-Qaida đã thoát vòng vây, vì chính quân bộ tộc đã mở đường cho chúng. Tại sao vậy" Quân lính bộ tộc có nhiều toán, mỗi toán lại có một chỉ huy riêng. Tất cả đều được Mỹ trả tiền cho đánh và chính quân bộ tộc cũng không có cảm tình gì với bọn al-Qaida. Nhưng mục đích của các tướng bộ tộc lại khác mục đích của Mỹ. Mỹ muốn tiêu diệt al-Qaida, còn quân bộ tộc chỉ muốn tống khứ bọn al-Qaida đi cho khuất mắt, chớ họ không dại mà đánh chặn đường rất nguy hiểm và có khi bỏ mạng. Hơn nữa theo các giới chức Mỹ cho biết một số quân bộ tộc đã nhận tiền hối lộ, có khi đến 5,000 đô-la Mỹ để mở đường cho mỗi tên al-Qaida đi thoát. Với kiểu tiền mãi lộ hậu hĩ như vậy, cấp lãnh đạo al-Qaida, có khi cả Osama bin Laden, cũng thoát lưới dễ dàng. Trong trận Tora Bora Mỹ chỉ có một điểm thắng lớn. Đó là không một lính Mỹ nào chết.
Bài học quá rõ nên lần này ở Paktia, Mỹ lâm chiến thật sự. Nhưng lần này cũng vẫn còn những bài học phải học. Từ đầu có thể Mỹ đã dè dặt với những tin tình báo của quân bộ tộc, nên đã tin tưởng nhiều hơn vào những nguồn tin của dân thường ở địa phương. Tin đó cho biết chỉ có 150 hay 200 quân al-Qaida lẩn trốn ở đây sau khi Kandahar thất thủ và bọn này chỉ núp kín, không dám ra mặt. Trong ngày thứ bẩy cuối tuần qua, sau khi cho quân bộ tộc vây chặt bên ngoài, Mỹ đưa trực thăng đến cho quân đổ bộ. Trực thăng đã bị tấn công dữ dôi bằng những phi đạn cá nhân chống phi cơ. Kết quả trực thăng bay thoát nhưng một lính Mỹ thuộc đơn vị Biệt kích Hải quân SEAL bị rớt ra ngoài và bọn al-Qaida không trốn tránh, chúng ào ra hành quyết luôn người lính này. Trực thăng Mỹ vẫn tiếp tục đổ bộ và đến ngày thứ hai đầu tuần, 7 lính Mỹ thuộc lực lượng đặc biệt đã tử trận trong một cuộc giao tranh ác liệt với quân al-Qaida sau khi đổ bộ từ trực thăng. Hiển nhiên bọn al-Qaida không trốn chạy, chúng chờ quân Mỹ đến để đánh.
Đến ngày thứ tư 6-3, Mỹ nói quân al-Qaida đông hơn nhiều, có đến 600 hay 700 tên, vì chúng đã xâm nhập được vào vùng mặt trận. Đây cũng là điều lạ lùng, vì nếu vòng vây đã xiết chặt bên ngoài, làm sao al-Qaida có thể "xâm nhập"" Và nếu đã xâm nhập được, chúng cũng có thể "lén xuất" ra ngoài. Các giới chức Mỹ nhìn nhận bọn al-Qaida ở mặt trận này được võ trang hùng hậu, chúng có cả mọt-chê, đại bác và nhất là loại phi đạn phòng không do cá nhân sử dụng bằng cách kề vai bắn phi cơ, như kiểu SA-7 của Nga và có thể cả loại Stingers của Mỹ. Cuộc lục soát những hang động trong vùng này đã phát hiện nhiều kho vũ khí và súng đạn.
Phía Mỹ, ngoài quân bộ chiến liên minh, trên trời có các chiến đấu cơ F-15, oanh tạc cơ B-1, B-52, phi cơ võ trang AC-130 và cả phi cơ chiến đấu hiện đại của Pháp, liên tục dội bom đạn xuống các vị trí của địch. Vào ngày 8-3, các giới chức Mỹ cho biết có từ 500 đến 600 quân al-Qaida bị giết. Trong khi đó 60 tên Al-Qaida gốc Chechen đã bị bắt làm tù binh. Mỹ đã phải tăng viện binh 200 quân, đến nay có 1,200 người và quân Afgha huy động đến 5,000 lính để thanh toán bọn al-Qaida. Trong khi B-52 và F-15 dội bom làm rung chuyển cả núi, hàng chục trực thăng võ trang Apaches và Cobras của Mỹ luôn luôn vần vũ trên bầu trời nhả đạn vào phòng tuyến của địch. Đây là loại trực thăng yểm trợ cận chiến, bay sát núi. Sự xuất hiện của Apache và Cobra với số lượng nhiều chưa từng thấy chứng tỏ trận chiến rất gay go.
Gay go vì địa hình khó khăn, bọn al-Qaida núp trong những hang trên đỉnh núi cao từ 8,000 đến 12,000 bộ (khoảng từ 3 đến 4 cây số so với mặt biển), chúng nã mọt-chê xuống đánh quân từ phía dưới bò lên. Ở độ cao này cũng là đến tầm tối đa hoạt động của Apache và Cobra. Nhưng gay go nhất vì sự kháng cự rất quyết liệt của bọn al-Qaida mà phần lớn là gốc Ả rập, khác hẳn tình hình cuộc chiến ở Tora Bora. Tình trạng này đưa đến sự dự đoán rất có thể có những tên cầm đầu al-Qaida có mặt ở các hang núi, và quân al-Qaida gốc Ả Rập quyết tử chiến chớ không đầu hàng như quân gốc Chechen khiến người ta kết luận có thể cả Osama bin Laden hay phó tướng của hắn là al-Zawahiri cũng bị kẹt nơi đây. Có tin nói rất nhiều quân al-Qaida đang tụ tập lại ở Pakistan bên kia biên giới, chuẩn bị tiến vào mặt trận Shah-e-Kot lại càng làm những dự đoán đó lên cao. Bất luận kết quả trận đánh như thế nào, Mỹ đã phải nhìn nhận còn nhiều trận như vậy ở Afghanistan trong những ngày tới. Và cũng đừng nên hỏi mặt trận kế tiếp của Mỹ ở đâu, mặt trận Afghanistan chưa xong.