Báo Cáo Của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển, ngày 27 tháng 10, 1999
Do áp lực của Quốc Hội Hoa Kỳ, Bộ Ngoại Giao và Sở Di Trú đã nhượng bộ phần nào những điểm trong điều khoản 274 của đạo luật HR 2415. Sau đây là những nhượng bộ đã đạt được tính đến hiện nay.
Nhượng Bộ Về Định Chế Và Thể Thức
Bộ Ngoại Giao đồng ý tách rời chương trình ODP trước đây thành hai bộ phận: di dân và tị nạn. Tất cả các hồ sơ HO, ROVR, Chương Trình Giải Cứu, và chương trình con lai đều thuộc bộ phận tị nạn. Việc tách rời này là một nhượng bộ quan trọng, nhằm bảo đảm rằng các hồ sơ tị nạn phải được cứu xét theo đúng tiêu chuẩn tị nạn bởi những nhân viên di trú được huấn luyện đặc biệt.
Lưu ý: vì đang sắp xếp lại như kể trên, chương trình phỏng vấn HO, ROVR và U11 (dành cho cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ) bị tạm hoãn cho đến tháng Giêng năm 2000.
Nhượng bộ thứ hai là thông dịch viên và các nhân viên lo hồ sơ thuộc bộ phận tị nạn sẽ được tuyển từ Hoa Kỳ thay vì là người do Bộ Nội Vụ Việt Nam cung cấp như trước đây.
Nhượng bộ thứ ba là Sở Di Trú sẽ cử một toán phỏng vấn gồm những nhân viên được huấn luyện kỹ lưỡng, tương tự như toán phỏng vấn trong chương trình ROVR, để phỏng vấn các trường hợp cựu nhân viên chính phủ Hoa Kỳ. Số hồ sơ này sẽ được mở lại sau khi bị gián đoạn kể từ năm 1996.
Nhượng bộ thứ tư về định chế là BNG đồng ý tuyển dụng một cố vấn ngoài chính phủ với nhiệm vụ liên lạc và thông báo cho Quốc Hội và các tổ chức tư nhân về hoạt động của bộ phận tị nạn, ngõ hầu bảo đảm sự trong suốt trong tiến trình này và tránh những khiếm khuyết như đã từng xẩy ra trước đây.
Nhượng bộ thứ năm là Sở Di Trú đồng ý soạn bản hướng dẫn về thể thức xin tái xét dành cho các hồ sơ HO và U11 đã bị từ chối tư cách tị nạn. Cho đến giờ, vì không có thể thức rõ ràng nên rất nhiều đơn xin tái xét đã bị từ chối một cách tuỳ tiện.
Ngoài ra, BNG cũng hứa sẽ dành mỗi tuần một buổi cho những người nộp đơn xin tị nạn có thể tiếp xúc trực tiếp với giới chức Hoa Kỳ để hỏi han về tình trạng hồ sơ, bổ túc giấy tờ... Toà lãnh sự Hoa Kỳ ở Sàigòn sẽ chính thức thông báo thể thức và giờ giấc.
Nhượng Bộ Về Hồ Sơ Con Cái HO
Sở Di Trú vừa mới ban hành bản hướng dẫn hành chánh cho phép cứu xét một số trường hợp con cái HO bị loại trừ trước đây. Vì ngôn ngữ trong bản hướng dẫn này không rõ ràng, chúng tôi đang phải phối kiểm về tầm mức áp dụng của nó. Hiện nay chúng tôi chỉ biết chắc chắn rằng hai trường hợp sau đây sẽ được giải quyết.
1. Con cái trước đây không được phỏng vấn vì lý do hộ khẩu không liên tục hay vì quan hệ cha con không rõ ràng, với điều kiện người con phải dưới 21 tuổi vào thời điểm bị loại trừ trước đây. (Hiện nay chúng tôi đang rà lại số hồ sơ chúng tôi hiện có để bắt đầu giải quyết. Tuy nhiên, chúng tôi kêu gọi những ai trong trường hợp này, dù đã gởi hồ sơ cho chúng tôi, cũng xin liên lạc gấp với chúng tôi để tránh tình trạng bị bỏ sót. Xin gởi về: BPSOS, HO/Minor Children; PO Box 2652, Merrifield, VA 22116.)
2. Con cái trước đây không được phỏng vấn vì lý do như trên nhưng đã trên 21 tuổi lúc bị loại trừ, nếu chủ đơn hãy còn ở Việt Nam. Hiện nay có khoảng 170 trường hợp như vậy.
Ngoài ra, Sở Di Trú cũng đang thảo bản hướng dẫn về việc cứu xét kết quả thử DNA. Trong thời gian qua, UBCNVB giúp nhiều trường hợp xin thử DNA để xác định quan hệ ruột thịt. Nhiều trường hợp kết quả thử máu cho thấy xác suất quan hệ ruột thịt rất cao nhưng vẫn bị từ chối vì nhân viên di trú không hề được hướng dẫn về tiêu chuẩn cứu xét.
Những Vấn Đề Còn Lại
Sau đây là những vấn đề được nêu ra trong điều khoản 274 của đạo luật HR 2415 nhưng chưa được giải quyết.
1. Các trường hợp cựu tù cải tạo sau 75. Đây là những trường hợp đã trốn tránh cải tạo cho đến khi bị phát giác và bị bắt đi cải tạo từ năm 76, 77... hoặc các trường hợp đồng bào miền Thượng không chịu buông súng sau này 30-4-75.
2. Các trường hợp HO và ROVR nộp đơn trễ hạn vì lý do bất khả kháng. Chúng tôi ước lượng có nhiều ngàn hồ sơ trong trường hợp này.
3. Các trường hợp con cái HO không được giải quyết qua bản hướng dẫn hành chánh của Sở Di Trú như kể trên, kể cả các hồ sơ McCain. Tu Chính Án McCain đã hết hạn ngày 30 tháng 9 vừa qua. Trên 400 hồ sơ McCain còn tồn đọng sẽ không được giải quyết nếu như điều khoản 274 không được thông qua hay Tu Chính Án McCain không được gia hạn.
Chúng Ta Cần Làm Gì"
Cuộc vận động trong suốt sáu tháng qua của một số tổ chức Việt và của rất nhiều gia đình có thân nhân bị ảnh hưởng đã đạt số kết quả cụ thể. Nay chúng ta cần đẩy mạnh hơn nữa nỗ lực vận động này để tạo cơ hội cho tối đa hồ sơ bị oan ức.
Một mặt chúng ta cần vận động để các thành viên trong Uỷ Ban Hội Nghị lưỡng viện ủng hộ và thông qua điều khoản 274 kể trên. Những vị dân cử mà chúng ta cần vận động gồm có các TNS John Kerry (Massachusetts) và Rod Grams (Minnesota), và các DB Sam Gejdenson (Connecticut) và Doug Bereuter (Nebraska), là những người chống điều luật này. Chúng ta cũng cần vận động các TNS Paul Wellstone (Minnesota) và Paul Sarbanes (Maryland) và DB Howard Berman (California) là những người có thể sẽ ủng hộ nếu có sự vận động mạnh mẽ của cử tri.
Mặt khác chúng ta cần vận động TNS John McCain (Arizona) gia hạn Tu Chính Án McCain thêm một năm và nới rộng tu chính án để bao gồm tất cả các trường hợp con cái bị loại trừ một cách oan uổng, vì lý do trên 21 tuổi, không cùng hộ khẩu liên tục, không có chiếu khán xuất cảnh, hay quan hệ cha con (hay mẹ con trong trường hợp quả phụ) không rõ ràng. Như vậy chúng ta sẽ giải quyết được một trong ba vấn đề còn tồn đọng và điều khoản 274 có thể thu hẹp lại để tập trung giải quyết hai vấn đề 1 và 2 kể trên. Điều khoản càng hẹp thì càng dễ tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi trong Uỷ Ban Hội Nghị.
Chúng tôi thiết tha kêu gọi cộng đồng người Việt ở hải ngoại, đặc biệt là các tổ chức quan tâm đến cựu tù cải tạo và thuyền nhân hồi hương, và các gia đình có thân nhân trực tiếp bị ảnh hưởng, tiếp tay với chúng tôi trong thời gian ba tuần tới đây. Chúng ta chỉ còn có bấy nhiêu thời gian để vận động cho đồng bào trước khi Quốc Hội bãi khoá.
Gửi ý kiến của bạn
