Lời Giới Thiệu của VNN: Tình hình Phật sự tại Quê Nhà hiện nay ra sao" Cộng Đồng Việt Nam Hải ngoại sẽ tiếp tục làm gì để giải trừ cơn Pháp nạn hiện nay" Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất sẽ đóng góp như thế nào cho một nước Việt Nam Dân Chủ Đích thực phải đến trong tương lai" Đại Hội Thường Niên vừa qua của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Hoa Kỳ đạt thành quả ra sao và đã đi tới những quyết định quan trọng nào"...Để tìm hiểu những vấn đề nầy, VNN đã hân hạnh được Thượng Tọa Thích Viên Lý, Tổng Thư Ký GHPGVNTNHN tại Hoa Kỳ dành cho một cuộc phỏng vấn đặc biệt dưới đây do phái viên Võ Triều Sơn thực hiện. Xin kính mời Quý vị theo dõi.
*
VNN: Kính Bạch Thượng Tọa, trước hết, xin Thượng Tọa cho biết về tình trạng sức khoẻ hiện nay của Nhị Vị Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ cùng Thượng Tọa Tổng Thư Ký Viện Hóa Đạo Thích Tuệ Sỹ. Tình trạng giam giữ Quý Ngài hiện như thế nào"
Thượng tọa THÍCH VIÊN LÝ (TT. THÍCH VIÊN LÝ): Tình trạng sức khoẻ của Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống và Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Viện Trưởng Viện Hóa Đạo Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) hiện rất suy yếu lý do là vì Quý Ngài đã và đang sống trong một điều kiện thiếu thốn những chăm sóc căn bản cần thiết về y tế, bên cạnh tuổi tác Quý Ngài ngày một cao mà chính sách khủng bố tinh vi của nhà nước lại ngày một gia tốc nên sự suy sụp sức khỏe ở mức độ nghiêm khẩn của một phức thể giả họp là điều không thể tránh được; dù vậy điều đáng nói ở đây đó là thần trí của Quý Ngài vẫn tinh nhuệ vượt thường và chưa một lần khuất phục trước những đe dọa từ bạo lực vì đã được huân tập bởi những chủng tử vô úy, vị tha. Nhị Vị Hòa Thượng đã không xem trọng sự an nguy của bản thân mình mà chỉ một lòng cưu mang trách nhiệm đối với sự phúc lạc lâu dài của nhân thế. Quý Ngài đã can cường trực diện với cái ác, dám nói lên sự thật và lẽ phải trên nền tảng trí tuệ. Đại thệ nguyện của Nhị Vị Hòa Thượng là biểu hiện cho dũng lực kiên định của những bậc Bồ Tát bất thối, là hiện thân của tinh thần vô ngã và lý tưởng của Bồ Tát đạo. Quý Ngài là những nhân vật của lịch sử và thời đại. Sự hy hiến vô bờ của Quý Ngài cho quê hương và dân tộc là tấm gương rực sáng và vô giá cho hàng hiện và hậu thế. Riêng Thượng Tọa Thích Tuệ Sỹ do tuổi tác trẻ hơn nên điều kiện sức khoẻ tương đối khá hơn nhưng về mặt thật sự tự do để hành hoạt như pháp định thì đã không hơn gì tình trạng hiện nay của Nhị Vị Hòa Thượng Lãnh đạo tối cao của Giáo Hội.
VNN: Điều rõ ràng là sự tự do của Quý Ngài không thể do nhà cầm quyền CSVN ban bố được. Vậy, theo Thượng Tọa nghĩ, đồng bào Phật tử nói riêng và đồng bào Hải ngoại nói chung cần phải làm gì để có thể sớm đòi lại được tự do cho Quý Ngài"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đương nhiên sự tự do của một cá thể đã và chưa bao giờ tùy thuộc hay được ban phát từ bất cứ thế lực ngoại tại nào. Đức Phật từng khải thị "Nhân thị tối thắng": Con người là trên hết, vì thế không ai có quyền nhân danh bất cứ thế lực nào tước đoạt quyền tự do căn bản của con người cũng như chà đạp phẩm giá cao trọng của một cá thể như Bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền và nhiều Công ước Quốc tế khác đã minh thị; tuy nhiên, đối với một nhà nước mà bản chất của một chế độ tự nó là phi pháp và độc tài thì giải pháp cho vấn đề là nỗ lực hiện thực hóa ước vọng Tự do Dân chủ và Nhân quyền trong điều kiện khả thể. Tự do không thể có với chúng ta nếu chúng ta chỉ thuần túy ước vọng nhưng thiếu hẳn phương pháp hành động cụ thể, thù ứng. Chúng ta cũng không thể phó thác việc này cho ngoại nhân dù sự hỗ trợ của họ giá trị trong một chừng mực cố định nào đó. Chúng ta cũng không thể ngồi yên lên án chế độ hay cầu nguyện trong một thái độ tiêu cực thiếu trách nhiệm mà trước mắt, mỗi người nên xóa bỏ những quan kiến dị biệt, ngồi lại với nhau trong tinh thần liên đới trách nhiệm để mưu tìm một đối pháp khả thi hầu cứu vãn thảm trạng đen tối của đất nước và dân tộc vốn đã làm cho vô số sinh linh thống khổ. Dù trong bất kỳ tình huống nào, mục tiêu tối hậu mà chúng ta đã và đang theo đuổi không bao giờ để bị chệch hướng. Mỗi con dân Việt, dù đang sống ở trong hay ngoài nước, cần luôn ý thức sứ mệnh thiêng liêng của mình trước lịch sử dân tộc và loài người nhất là trước sự tồn vong thịnh suy của tổ quốc để nỗ lực dấn thân hơn nữa.
VNN: Cảm ơn Thượng Tọa. Thượng Tọa có tin tức gì mới về hiện tình Giáo Hội Mẹ tại Quê Nhà"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại Quốc nội vẫn đối diện trước một pháp nạn vô tiền khoáng hậu của lịch sử 2000 năm truyền thừa chánh pháp trên quê hương Việt Nam, nhưng với hùng lực vô biên và thệ nguyện bất tận, mạng mạch của chánh pháp vẫn còn được thủ trì và chắc chắn là sẽ thắng lướt những chướng duyên, thách đố tạm thời để đạt đến tiêu đích cứu cánh tối hậu.
VNN: Theo Thượng Tọa nghĩ, Hải ngoại có thể làm được gì để giúp sức đưa Giáo Hội thoát khỏi tình trạng nguy nan bức tử hiện nay"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đại Hội Thường Niên Lần thứ 2 Nhiệm kỳ III của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại - Hoa Kỳ Văn Phòng II Viện Hóa Đạo vừa qua đã Quyết Nghị cho các cấp Giáo Hội ở khắp Năm Châu đồng loạt tổ chức biểu tình qui mô tại các thủ đô lớn trên thế giới nhân ngày Quốc Tế Nhân Quyền, 10.12.2002 để vận động dư luận quốc tế yêu sách trả tự do cho Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Hòa Thượng Thích Quảng Độ. Vì thế tôi kêu gọi đồng bào khắp nơi tại Hải ngoại hãy đồng loạt tham gia biểu tình tại những nơi khả dĩ tạo được tác hưởng lớn lao đối với dư luận thế giới trong ngày Quốc Tế Nhân Quyền sắp tới nhất là tiếp tục gõ cửa những trung tâm quyền lực trên thế giới nhằm yêu cầu họ lên tiếng hỗ trợ công cuộc đấu tranh đòi Tự do, Nhân quyền và Dân chủ của chúng ta. Nỗ lực hơn nữa trong vai trò làm sáng vững mục tiêu và lý tưởng tranh đấu cho đại cuộc của những bậc anh hùng liệt nữ trong và ngoài nước nhằm tác động tinh thần đấu tranh chung của toàn dân, đặc biệt hỗ trợ tích cực cho các cao trào phản kháng tại Quốc nội hầu rút ngắn tiến trình Dân chủ hóa Việt Nam và đó cũng là cách thế giải phóng sự gông cùm cho những người vô tội trong đó có Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Hòa Thượng Thích Quảng Độ. Nhìn chung, cần vận dụng và triển thi đúng mức sách lược công tâm cả trong lẫn ngoài nước cách liên lĩ và kiên định. Điều không kém phần quan trọng khác đó là bồi dưỡng và duy trì niềm tin và nguồn hy vọng của quần chúng trước công cuộc tranh đấu cho Tự do Dân chủ và Nhân quyền. Với niềm tin và hy vọng họ sẽ thắng lướt sợ hãi để mạnh dạn đứng lên đòi lại chủ quyền mà họ đã bị nhà nước cưỡng đoạt bởi bạo lực phi pháp, đó cũng là cách giúp Giáo Hội trong nước giải trừ nhanh hơn cơn pháp nạn bức thiết hiện tại. Một yếu tố quan trọng khác đó là sự nỗ lực hành trì chánh pháp, vì có hành trì chánh pháp người Phật tử mới tri nhận ra được những gì đáng làm và cần làm để sứ mệnh cứu khổ độ sinh được đạt thành như nguyện.
VNN: Xin Thượng Tọa cho biết Đại Hội Thường Niên trên đây đã đạt được những thành quả ra sao và đã đi tới những quyết định quan trọng nào nữa"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đại Hội Thường Niên của Giáo Hội năm nay đã đạt được những thành quả rất đáng khích lệ kể cả phương diện đối nội lẫn đối ngoại.
Về mặt đối nội, Giáo Hội chủ trương phát huy nội lực bằng cách thực hiện những khóa an cư kiết hạ, bố tát, tu học v.v... cho Tăng Ni và quần chúng Phật tử nhằm thức giác nội tâm và trang nghiêm Giáo Hội nhất là tổ chức học tập để mọi người thấu triệt nội dung của những văn kiện quan yếu của Hội Đồng Lưỡng Viện nhằm tăng triển hơn nữa sứ mệnh cứu khổ độ sanh của mình trước những nhu cầu tâm linh thời đại. Đại Hội cũng quyết tâm yểm trợ công tác phiên dịch Đại Tạng và những danh tác Phật học giá trị khác sang Việt ngữ nhằm tăng bổ kho tàng pháp bảo vô giá cho Phật Giáo Việt Nam. Đại Hội quyết định kiện toàn tổ chức, bổ sung nhân sự và thi triển toàn bộ năng lực để chăm sóc cho những thế hệ trẻ và quan tâm hơn nữa đối với các bậc trưởng thượng.
Về mặt đối ngoại, Đại Hội đã đồng thanh quyết nghị đẩy mạnh công tác vận động đòi tự do cho Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống và Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Viện Trưởng Viện Hóa Đạo cũng như những tôn đức giáo phẩm khác đang bị câu lưu, tù tội dưới chế độ Cộng sản vì quyết tâm mưu tìm sự tự do hạnh phúc đích thực cho toàn dân một cách đồng bộ, đồng lúc kêu gọi đại khối nam nữ Phật tử toàn tâm hậu thuẫn và xúc tác cho công cuộc hiện thực hóa Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam đã được công bố ngày 21.2.2001 bởi Hội Đồng Lưỡng Viện Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất do Hòa Thượng Thích Quảng Độ ký và đã được sự tán trợ tích cực của rất nhiều nhân sĩ, trí thức và chính khách khắp nơi trên thế giới với trên 300.000 chữ ký của người Việt tỵ nạn tại Hải ngoại. Đại Hội đã quyết định yểm trợ Tổng Vụ Văn Hóa tổ chức cuộc Hội Thảo Văn Hóa Phật Giáo và gởi phái đoàn tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới tại Mã Lai cũng như phối họp với các cộng đồng Phật Giáo của những quốc gia đang hành hoạt tại Hoa Kỳ yểm trợ tổ chức Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới tại Tiểu bang California vào cuối năm 2004.
VNN: Cảm ơn Thượng Tọa. Qua Thông Cáo Báo Chí ngày 17.10 vừa qua của Văn Phòng 2 Viện hóa Đạo, con được biết Đại Hội đã cổ vũ mạnh mẽ Tăng Ni Phật Tử nắm rõ đường hướng mà Hội Đồng Lưỡng Viện (Viện Tăng Thống và Viện Hóa Đạo) từ trong nước đã đưa ra. Xin Thượng Tọa cho biết, những đường hướng ấy gồm những điểm căn bản nào"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đường hướng mà Giáo Hội mong muốn quần chúng Phật tử nắm vững đó là tiến trình Dân chủ hóa Việt Nam đặt trên nền tảng của một tuệ giác, bi nguyện và hùng lực siêu xuất nhằm giải thoát ách thống khổ của đồng bào và giải trừ tận gốc quốc nạn và pháp nạn bức thiết tại Quốc nội trong tinh thần đấu tranh bất bạo động xứng họp với tâm lượng từ bi bao la vô lượng của ba đời mười phương chư Phật và bản hoài xuất thế độ sanh của Đức Từ Phụ Thích Tôn Như Lai. Đường hướng ấy đã thể hiện rõ nét trong Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam của Hội Đồng Lưỡng Viện do Hòa Thượng Thích Quảng Độ Viện Trưởng Viện Hóa Đạo công bố cũng như nhiều Thông Điệp, văn kiện quan trọng khác của Giáo Hội.
VNN: Cũng qua Thông Cáo Báo Chí trên và như Thượng Tọa vừa trình bày, Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam của Hội Đồng Lưỡng Viện đã được sự ủng hộ mạnh mẽ của mọi giới đồng bào cũng như chính giới Ngoại quốc. Xin Thượng Tọa cho biết lý do nào mà Lời Kêu Gọi đã được ủng hộ tích cực như vậy"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam đã được mọi tầng lớp khắp nơi trên thế giới ủng hộ tích cực lý do là vì nó không là một viễn kiến chính trị thuần túy, càng không phải phó sản của một tôn giáo ắp đầy cuồng tín và tham vọng quyền lực hay tình cảm vọng động nhất thời, mà trái lại nó thể hiện được ước vọng thầm kín và căn để nhất của mỗi một cá thể, đồng lúc hàm tàng tính khả thể, khai phát được ý lực của toàn dân, bảo đảm giá trị căn bản của quyền làm người, mở ra một vận hội mới nhằm đưa con người và đất nước bước vào thời kỳ cường phú và thái bình thịnh trị, bảo vệ được chủ quyền lãnh thổ, nâng cao trình độ tri thức và chấm dứt những bất công, bạo động, nghèo khổ, lạc hậu, độc tài, bách hại v.v... Nói chung Lời Kêu Gọi đã phác thảo một định hướng khả thể đưa lịch sử đất nước và dân tộc vượt thoát giai kỳ đen tối nhất hiện nay, phản ánh đúng mức khát vọng của tổng thể quốc dân, ổn định thể chế chính trị, ngoại giao, kinh tế, giáo dục, văn hóa, y tế, môi sinh, quốc phòng v.v... trên một nền tảng đạo đức căn bản, khai phóng, thù ứng với truyền thống văn hóa đặc thù của dân tộc vốn có trên bốn ngàn năm văn hiến. Lời Kêu Gọi đó cũng đưa ra những nhận định chân xác về thực trạng đen tối, một hiện thực lịch sử đầy bi thiết của Việt Nam và nhất là đề ra giải pháp chữa trị ưu thắng 8 Điểm mà nội dung cốt lõi như đã trình bày.
VNN: Nhiều nhà nghiên cứu đã nhận định rằng bản văn của Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam trên đây của Hội Đồng Lưỡng Viện có thể dùng làm căn bản cho Bản Hiến Pháp của một nước Việt Nam Dân Chủ trong tương lai. Thượng Tọa nghĩ sao về nhận định nầy"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam tuyệt đối không là Bản Hiến Pháp của một nước Việt Nam Dân Chủ trong tương lai vì như thế là đi ngược lại tinh thần dân chủ. Bởi lẽ Hiến Pháp của một quốc gia là do Quốc Hội Lập Hiến của quốc gia ấy soạn thảo, phù hợp với nguyện vọng của toàn dân và tương hợp với công pháp quốc tế. Do vậy, theo tôi, Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam của Hội Đồng Lưỡng Viện GHPGVNTN chỉ là chương trình chính trị 8 Điểm nhằm thực hiện công cuộc Dân chủ hóa xã hội Việt Nam để từ đó xây dựng một thể chế Dân chủ thật sự trong đó Quốc Hội sẽ là cơ quan đại diện đích thực cho toàn dân để soạn thảo Hiến Pháp vạch ra hướng tiến quốc dân trên căn bản tái thiết quốc gia, ổn định trật tự xã hội, bảo đảm quyền Tự do Dân chủ căn bản, thực hiện công lý v.v... nhằm nâng cao nền tự chủ, độc lập, ấm no, hạnh phúc và thịnh vượng của đất nước.
VNN: Bước sang lãnh vực Văn hóa, GHPGVNTNHN tại Hoa Kỳ quyết định sẽ tổ chức một cuộc Hội Thảo Văn Hóa Việt Nam tại California vào tháng Một năm tới. Xin Thượng Tọa cho biết mục tiêu tổ chức cuộc Hội Thảo nầy và sẽ ảnh hưởng ra sao với giới trẻ Việt Nam Hải ngoại"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Trên một bình diện nào đó ta có thể hiểu văn hóa là thước đo trình độ dân trí của một dân tộc, văn hóa đóng vai trò quyết định về hướng tiến của vận mệnh lịch sử đất nước. Đặc biệt nền văn hóa Phật Giáo là nền văn hóa đặc thoát đã đóng góp phần lớn vào sự tồn tại và phát huy văn hóa Việt Nam, do vậy khi quyết định tổ chức cuộc Hội Thảo Văn Hóa Phật Giáo Việt Nam tất nhiên mục tiêu mà cuộc Hội Thảo nhắm đến là bảo lưu và phát huy nền văn hóa đặc thù siêu thoát ấy và, những tác động của cuộc Hội Thảo này đối với giới Trẻ Việt Nam là một tất hữu không thể phủ nhận.
VNN: Cảm ơn Thượng Tọa. Phái Đoàn GHPGVNTNHN tại Hoa Kỳ sẽ tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới sẽ tổ chức tại Mã Lai Á. Xin Thượng Tọa cho biết Đại Hội nầy có mời Phái Đoàn Phật Giáo do CSVN quản lý trong nước không" Nếu có thì đối với Đại Hội, Phái Đoàn nào sẽ là tiếng nói chính thức của Phật Giáo Việt Nam"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Vì không là thành viên của Ban Tổ Chức Đại Hội nên không thể nắm vững danh sách phái đoàn tham dự Đại Hội kỳ này; tuy nhiên, theo tôi đây chỉ là Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới, do vậy nó bao gồm mọi thành phần đại biểu và tính cách đại diện của một phái đoàn nào đó cho một quốc gia nào đó là điều không được xem trọng, lý do trong một quốc gia cùng có nhiều phái đoàn phó hội nhưng không nhất thiết phản ánh những quan kiến đồng nhất và đây là một biểu hiện cho thể chế sinh hoạt dân chủ của Phật Giáo; dẫu vậy mục tiêu chung mà Đại Hội nhắm đến là tạo sự thân hữu hỗ tương nhằm mang ánh sáng giáo lý Phật Giáo phổ cập vào mọi tầng lớp, chủng tộc.
VNN: Xin Thượng Tọa một câu hỏi chót: Theo Thượng Tọa nhận định, người Phật tử Việt Nam cần phải có thái độ ra sao đối với sự kiện Lãnh đạo CSVN đã nhượng đất, nhượng biển của Tổ tiên cho Trung Quốc"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Phật tử Việt cũng chính là công dân Việt, từng hy hiến thân mạng của mình trong suốt quá trình lập quốc, kiến quốc và cứu quốc. Máu xương của người Phật tử đã từng trải ra để bảo vệ giang san bờ cõi Việt Nam, do vậy không lúc nào người Phật tử Việt Nam không ưu tư đến vận mạng thịnh suy của tổ quốc và dân tộc. Trong bức Thông Điệp mang tựa đề Cư Trần Lạc Đạo Xuân Nhâm Ngọ, Đức Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống đã bày tỏ lập trường của Phật tử Việt Nam về vấn đề này như sau: "Sự toàn vẹn tâm linh con người chẳng khác chi sự toàn vẹn lãnh thổ một quốc gia. Nếu tiền nhân đem máu xương dựng nước và giữ nước, nay con cháu lại đem lãnh thổ quốc gia bán đổ bán tháo cho ngoại bang, thì còn gì là quê hương của tổ tiên và dân tộc" Cũng như thế, tâm linh của con người không thể khiếp nhược quy hàng các thế lực nhất thời và vô đạo". Những khẳng định trên đã phản ảnh trung thực suy thức chung của đại khối Phật tử về chủ quyền của lãnh thổ và lãnh hải Việt Nam. Tóm lại, lúc nào người Phật tử Việt Nam cũng sẵn sàng cống hiến sinh mạng của mình cho và vì sự toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền Việt Nam.
Thành thật cảm ơn ông Võ Triều Sơn, phái viên của thông tấn VNN đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn đặc biệt này, cầu nguyện ông và gia quyến luôn thành tựu trong mọi ước vọng tốt đẹp nhất.
Võ Triều Sơn: Đại diện cho Quý độc giả và thông tấn VNN, con xin chân thành cảm tạ Thượng Tọa Tổng Thư Ký đã dành thì giờ quý báu cho VNN thực hiện cuộc phỏng vấn hết sức hữu ích nầy. Xin kính chào Thượng Tọa và kính chúc Thượng Tọa thân tâm thường An Lạc và luôn luôn được kiết tường trong Ơn Phật.
*
VNN: Kính Bạch Thượng Tọa, trước hết, xin Thượng Tọa cho biết về tình trạng sức khoẻ hiện nay của Nhị Vị Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ cùng Thượng Tọa Tổng Thư Ký Viện Hóa Đạo Thích Tuệ Sỹ. Tình trạng giam giữ Quý Ngài hiện như thế nào"
Thượng tọa THÍCH VIÊN LÝ (TT. THÍCH VIÊN LÝ): Tình trạng sức khoẻ của Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống và Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Viện Trưởng Viện Hóa Đạo Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) hiện rất suy yếu lý do là vì Quý Ngài đã và đang sống trong một điều kiện thiếu thốn những chăm sóc căn bản cần thiết về y tế, bên cạnh tuổi tác Quý Ngài ngày một cao mà chính sách khủng bố tinh vi của nhà nước lại ngày một gia tốc nên sự suy sụp sức khỏe ở mức độ nghiêm khẩn của một phức thể giả họp là điều không thể tránh được; dù vậy điều đáng nói ở đây đó là thần trí của Quý Ngài vẫn tinh nhuệ vượt thường và chưa một lần khuất phục trước những đe dọa từ bạo lực vì đã được huân tập bởi những chủng tử vô úy, vị tha. Nhị Vị Hòa Thượng đã không xem trọng sự an nguy của bản thân mình mà chỉ một lòng cưu mang trách nhiệm đối với sự phúc lạc lâu dài của nhân thế. Quý Ngài đã can cường trực diện với cái ác, dám nói lên sự thật và lẽ phải trên nền tảng trí tuệ. Đại thệ nguyện của Nhị Vị Hòa Thượng là biểu hiện cho dũng lực kiên định của những bậc Bồ Tát bất thối, là hiện thân của tinh thần vô ngã và lý tưởng của Bồ Tát đạo. Quý Ngài là những nhân vật của lịch sử và thời đại. Sự hy hiến vô bờ của Quý Ngài cho quê hương và dân tộc là tấm gương rực sáng và vô giá cho hàng hiện và hậu thế. Riêng Thượng Tọa Thích Tuệ Sỹ do tuổi tác trẻ hơn nên điều kiện sức khoẻ tương đối khá hơn nhưng về mặt thật sự tự do để hành hoạt như pháp định thì đã không hơn gì tình trạng hiện nay của Nhị Vị Hòa Thượng Lãnh đạo tối cao của Giáo Hội.
VNN: Điều rõ ràng là sự tự do của Quý Ngài không thể do nhà cầm quyền CSVN ban bố được. Vậy, theo Thượng Tọa nghĩ, đồng bào Phật tử nói riêng và đồng bào Hải ngoại nói chung cần phải làm gì để có thể sớm đòi lại được tự do cho Quý Ngài"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đương nhiên sự tự do của một cá thể đã và chưa bao giờ tùy thuộc hay được ban phát từ bất cứ thế lực ngoại tại nào. Đức Phật từng khải thị "Nhân thị tối thắng": Con người là trên hết, vì thế không ai có quyền nhân danh bất cứ thế lực nào tước đoạt quyền tự do căn bản của con người cũng như chà đạp phẩm giá cao trọng của một cá thể như Bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền và nhiều Công ước Quốc tế khác đã minh thị; tuy nhiên, đối với một nhà nước mà bản chất của một chế độ tự nó là phi pháp và độc tài thì giải pháp cho vấn đề là nỗ lực hiện thực hóa ước vọng Tự do Dân chủ và Nhân quyền trong điều kiện khả thể. Tự do không thể có với chúng ta nếu chúng ta chỉ thuần túy ước vọng nhưng thiếu hẳn phương pháp hành động cụ thể, thù ứng. Chúng ta cũng không thể phó thác việc này cho ngoại nhân dù sự hỗ trợ của họ giá trị trong một chừng mực cố định nào đó. Chúng ta cũng không thể ngồi yên lên án chế độ hay cầu nguyện trong một thái độ tiêu cực thiếu trách nhiệm mà trước mắt, mỗi người nên xóa bỏ những quan kiến dị biệt, ngồi lại với nhau trong tinh thần liên đới trách nhiệm để mưu tìm một đối pháp khả thi hầu cứu vãn thảm trạng đen tối của đất nước và dân tộc vốn đã làm cho vô số sinh linh thống khổ. Dù trong bất kỳ tình huống nào, mục tiêu tối hậu mà chúng ta đã và đang theo đuổi không bao giờ để bị chệch hướng. Mỗi con dân Việt, dù đang sống ở trong hay ngoài nước, cần luôn ý thức sứ mệnh thiêng liêng của mình trước lịch sử dân tộc và loài người nhất là trước sự tồn vong thịnh suy của tổ quốc để nỗ lực dấn thân hơn nữa.
VNN: Cảm ơn Thượng Tọa. Thượng Tọa có tin tức gì mới về hiện tình Giáo Hội Mẹ tại Quê Nhà"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại Quốc nội vẫn đối diện trước một pháp nạn vô tiền khoáng hậu của lịch sử 2000 năm truyền thừa chánh pháp trên quê hương Việt Nam, nhưng với hùng lực vô biên và thệ nguyện bất tận, mạng mạch của chánh pháp vẫn còn được thủ trì và chắc chắn là sẽ thắng lướt những chướng duyên, thách đố tạm thời để đạt đến tiêu đích cứu cánh tối hậu.
VNN: Theo Thượng Tọa nghĩ, Hải ngoại có thể làm được gì để giúp sức đưa Giáo Hội thoát khỏi tình trạng nguy nan bức tử hiện nay"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đại Hội Thường Niên Lần thứ 2 Nhiệm kỳ III của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại - Hoa Kỳ Văn Phòng II Viện Hóa Đạo vừa qua đã Quyết Nghị cho các cấp Giáo Hội ở khắp Năm Châu đồng loạt tổ chức biểu tình qui mô tại các thủ đô lớn trên thế giới nhân ngày Quốc Tế Nhân Quyền, 10.12.2002 để vận động dư luận quốc tế yêu sách trả tự do cho Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Hòa Thượng Thích Quảng Độ. Vì thế tôi kêu gọi đồng bào khắp nơi tại Hải ngoại hãy đồng loạt tham gia biểu tình tại những nơi khả dĩ tạo được tác hưởng lớn lao đối với dư luận thế giới trong ngày Quốc Tế Nhân Quyền sắp tới nhất là tiếp tục gõ cửa những trung tâm quyền lực trên thế giới nhằm yêu cầu họ lên tiếng hỗ trợ công cuộc đấu tranh đòi Tự do, Nhân quyền và Dân chủ của chúng ta. Nỗ lực hơn nữa trong vai trò làm sáng vững mục tiêu và lý tưởng tranh đấu cho đại cuộc của những bậc anh hùng liệt nữ trong và ngoài nước nhằm tác động tinh thần đấu tranh chung của toàn dân, đặc biệt hỗ trợ tích cực cho các cao trào phản kháng tại Quốc nội hầu rút ngắn tiến trình Dân chủ hóa Việt Nam và đó cũng là cách thế giải phóng sự gông cùm cho những người vô tội trong đó có Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Hòa Thượng Thích Quảng Độ. Nhìn chung, cần vận dụng và triển thi đúng mức sách lược công tâm cả trong lẫn ngoài nước cách liên lĩ và kiên định. Điều không kém phần quan trọng khác đó là bồi dưỡng và duy trì niềm tin và nguồn hy vọng của quần chúng trước công cuộc tranh đấu cho Tự do Dân chủ và Nhân quyền. Với niềm tin và hy vọng họ sẽ thắng lướt sợ hãi để mạnh dạn đứng lên đòi lại chủ quyền mà họ đã bị nhà nước cưỡng đoạt bởi bạo lực phi pháp, đó cũng là cách giúp Giáo Hội trong nước giải trừ nhanh hơn cơn pháp nạn bức thiết hiện tại. Một yếu tố quan trọng khác đó là sự nỗ lực hành trì chánh pháp, vì có hành trì chánh pháp người Phật tử mới tri nhận ra được những gì đáng làm và cần làm để sứ mệnh cứu khổ độ sinh được đạt thành như nguyện.
VNN: Xin Thượng Tọa cho biết Đại Hội Thường Niên trên đây đã đạt được những thành quả ra sao và đã đi tới những quyết định quan trọng nào nữa"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đại Hội Thường Niên của Giáo Hội năm nay đã đạt được những thành quả rất đáng khích lệ kể cả phương diện đối nội lẫn đối ngoại.
Về mặt đối nội, Giáo Hội chủ trương phát huy nội lực bằng cách thực hiện những khóa an cư kiết hạ, bố tát, tu học v.v... cho Tăng Ni và quần chúng Phật tử nhằm thức giác nội tâm và trang nghiêm Giáo Hội nhất là tổ chức học tập để mọi người thấu triệt nội dung của những văn kiện quan yếu của Hội Đồng Lưỡng Viện nhằm tăng triển hơn nữa sứ mệnh cứu khổ độ sanh của mình trước những nhu cầu tâm linh thời đại. Đại Hội cũng quyết tâm yểm trợ công tác phiên dịch Đại Tạng và những danh tác Phật học giá trị khác sang Việt ngữ nhằm tăng bổ kho tàng pháp bảo vô giá cho Phật Giáo Việt Nam. Đại Hội quyết định kiện toàn tổ chức, bổ sung nhân sự và thi triển toàn bộ năng lực để chăm sóc cho những thế hệ trẻ và quan tâm hơn nữa đối với các bậc trưởng thượng.
Về mặt đối ngoại, Đại Hội đã đồng thanh quyết nghị đẩy mạnh công tác vận động đòi tự do cho Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống và Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Viện Trưởng Viện Hóa Đạo cũng như những tôn đức giáo phẩm khác đang bị câu lưu, tù tội dưới chế độ Cộng sản vì quyết tâm mưu tìm sự tự do hạnh phúc đích thực cho toàn dân một cách đồng bộ, đồng lúc kêu gọi đại khối nam nữ Phật tử toàn tâm hậu thuẫn và xúc tác cho công cuộc hiện thực hóa Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam đã được công bố ngày 21.2.2001 bởi Hội Đồng Lưỡng Viện Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất do Hòa Thượng Thích Quảng Độ ký và đã được sự tán trợ tích cực của rất nhiều nhân sĩ, trí thức và chính khách khắp nơi trên thế giới với trên 300.000 chữ ký của người Việt tỵ nạn tại Hải ngoại. Đại Hội đã quyết định yểm trợ Tổng Vụ Văn Hóa tổ chức cuộc Hội Thảo Văn Hóa Phật Giáo và gởi phái đoàn tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới tại Mã Lai cũng như phối họp với các cộng đồng Phật Giáo của những quốc gia đang hành hoạt tại Hoa Kỳ yểm trợ tổ chức Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới tại Tiểu bang California vào cuối năm 2004.
VNN: Cảm ơn Thượng Tọa. Qua Thông Cáo Báo Chí ngày 17.10 vừa qua của Văn Phòng 2 Viện hóa Đạo, con được biết Đại Hội đã cổ vũ mạnh mẽ Tăng Ni Phật Tử nắm rõ đường hướng mà Hội Đồng Lưỡng Viện (Viện Tăng Thống và Viện Hóa Đạo) từ trong nước đã đưa ra. Xin Thượng Tọa cho biết, những đường hướng ấy gồm những điểm căn bản nào"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Đường hướng mà Giáo Hội mong muốn quần chúng Phật tử nắm vững đó là tiến trình Dân chủ hóa Việt Nam đặt trên nền tảng của một tuệ giác, bi nguyện và hùng lực siêu xuất nhằm giải thoát ách thống khổ của đồng bào và giải trừ tận gốc quốc nạn và pháp nạn bức thiết tại Quốc nội trong tinh thần đấu tranh bất bạo động xứng họp với tâm lượng từ bi bao la vô lượng của ba đời mười phương chư Phật và bản hoài xuất thế độ sanh của Đức Từ Phụ Thích Tôn Như Lai. Đường hướng ấy đã thể hiện rõ nét trong Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam của Hội Đồng Lưỡng Viện do Hòa Thượng Thích Quảng Độ Viện Trưởng Viện Hóa Đạo công bố cũng như nhiều Thông Điệp, văn kiện quan trọng khác của Giáo Hội.
VNN: Cũng qua Thông Cáo Báo Chí trên và như Thượng Tọa vừa trình bày, Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam của Hội Đồng Lưỡng Viện đã được sự ủng hộ mạnh mẽ của mọi giới đồng bào cũng như chính giới Ngoại quốc. Xin Thượng Tọa cho biết lý do nào mà Lời Kêu Gọi đã được ủng hộ tích cực như vậy"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam đã được mọi tầng lớp khắp nơi trên thế giới ủng hộ tích cực lý do là vì nó không là một viễn kiến chính trị thuần túy, càng không phải phó sản của một tôn giáo ắp đầy cuồng tín và tham vọng quyền lực hay tình cảm vọng động nhất thời, mà trái lại nó thể hiện được ước vọng thầm kín và căn để nhất của mỗi một cá thể, đồng lúc hàm tàng tính khả thể, khai phát được ý lực của toàn dân, bảo đảm giá trị căn bản của quyền làm người, mở ra một vận hội mới nhằm đưa con người và đất nước bước vào thời kỳ cường phú và thái bình thịnh trị, bảo vệ được chủ quyền lãnh thổ, nâng cao trình độ tri thức và chấm dứt những bất công, bạo động, nghèo khổ, lạc hậu, độc tài, bách hại v.v... Nói chung Lời Kêu Gọi đã phác thảo một định hướng khả thể đưa lịch sử đất nước và dân tộc vượt thoát giai kỳ đen tối nhất hiện nay, phản ánh đúng mức khát vọng của tổng thể quốc dân, ổn định thể chế chính trị, ngoại giao, kinh tế, giáo dục, văn hóa, y tế, môi sinh, quốc phòng v.v... trên một nền tảng đạo đức căn bản, khai phóng, thù ứng với truyền thống văn hóa đặc thù của dân tộc vốn có trên bốn ngàn năm văn hiến. Lời Kêu Gọi đó cũng đưa ra những nhận định chân xác về thực trạng đen tối, một hiện thực lịch sử đầy bi thiết của Việt Nam và nhất là đề ra giải pháp chữa trị ưu thắng 8 Điểm mà nội dung cốt lõi như đã trình bày.
VNN: Nhiều nhà nghiên cứu đã nhận định rằng bản văn của Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam trên đây của Hội Đồng Lưỡng Viện có thể dùng làm căn bản cho Bản Hiến Pháp của một nước Việt Nam Dân Chủ trong tương lai. Thượng Tọa nghĩ sao về nhận định nầy"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam tuyệt đối không là Bản Hiến Pháp của một nước Việt Nam Dân Chủ trong tương lai vì như thế là đi ngược lại tinh thần dân chủ. Bởi lẽ Hiến Pháp của một quốc gia là do Quốc Hội Lập Hiến của quốc gia ấy soạn thảo, phù hợp với nguyện vọng của toàn dân và tương hợp với công pháp quốc tế. Do vậy, theo tôi, Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam của Hội Đồng Lưỡng Viện GHPGVNTN chỉ là chương trình chính trị 8 Điểm nhằm thực hiện công cuộc Dân chủ hóa xã hội Việt Nam để từ đó xây dựng một thể chế Dân chủ thật sự trong đó Quốc Hội sẽ là cơ quan đại diện đích thực cho toàn dân để soạn thảo Hiến Pháp vạch ra hướng tiến quốc dân trên căn bản tái thiết quốc gia, ổn định trật tự xã hội, bảo đảm quyền Tự do Dân chủ căn bản, thực hiện công lý v.v... nhằm nâng cao nền tự chủ, độc lập, ấm no, hạnh phúc và thịnh vượng của đất nước.
VNN: Bước sang lãnh vực Văn hóa, GHPGVNTNHN tại Hoa Kỳ quyết định sẽ tổ chức một cuộc Hội Thảo Văn Hóa Việt Nam tại California vào tháng Một năm tới. Xin Thượng Tọa cho biết mục tiêu tổ chức cuộc Hội Thảo nầy và sẽ ảnh hưởng ra sao với giới trẻ Việt Nam Hải ngoại"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Trên một bình diện nào đó ta có thể hiểu văn hóa là thước đo trình độ dân trí của một dân tộc, văn hóa đóng vai trò quyết định về hướng tiến của vận mệnh lịch sử đất nước. Đặc biệt nền văn hóa Phật Giáo là nền văn hóa đặc thoát đã đóng góp phần lớn vào sự tồn tại và phát huy văn hóa Việt Nam, do vậy khi quyết định tổ chức cuộc Hội Thảo Văn Hóa Phật Giáo Việt Nam tất nhiên mục tiêu mà cuộc Hội Thảo nhắm đến là bảo lưu và phát huy nền văn hóa đặc thù siêu thoát ấy và, những tác động của cuộc Hội Thảo này đối với giới Trẻ Việt Nam là một tất hữu không thể phủ nhận.
VNN: Cảm ơn Thượng Tọa. Phái Đoàn GHPGVNTNHN tại Hoa Kỳ sẽ tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới sẽ tổ chức tại Mã Lai Á. Xin Thượng Tọa cho biết Đại Hội nầy có mời Phái Đoàn Phật Giáo do CSVN quản lý trong nước không" Nếu có thì đối với Đại Hội, Phái Đoàn nào sẽ là tiếng nói chính thức của Phật Giáo Việt Nam"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Vì không là thành viên của Ban Tổ Chức Đại Hội nên không thể nắm vững danh sách phái đoàn tham dự Đại Hội kỳ này; tuy nhiên, theo tôi đây chỉ là Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới, do vậy nó bao gồm mọi thành phần đại biểu và tính cách đại diện của một phái đoàn nào đó cho một quốc gia nào đó là điều không được xem trọng, lý do trong một quốc gia cùng có nhiều phái đoàn phó hội nhưng không nhất thiết phản ánh những quan kiến đồng nhất và đây là một biểu hiện cho thể chế sinh hoạt dân chủ của Phật Giáo; dẫu vậy mục tiêu chung mà Đại Hội nhắm đến là tạo sự thân hữu hỗ tương nhằm mang ánh sáng giáo lý Phật Giáo phổ cập vào mọi tầng lớp, chủng tộc.
VNN: Xin Thượng Tọa một câu hỏi chót: Theo Thượng Tọa nhận định, người Phật tử Việt Nam cần phải có thái độ ra sao đối với sự kiện Lãnh đạo CSVN đã nhượng đất, nhượng biển của Tổ tiên cho Trung Quốc"
TT. THÍCH VIÊN LÝ: Phật tử Việt cũng chính là công dân Việt, từng hy hiến thân mạng của mình trong suốt quá trình lập quốc, kiến quốc và cứu quốc. Máu xương của người Phật tử đã từng trải ra để bảo vệ giang san bờ cõi Việt Nam, do vậy không lúc nào người Phật tử Việt Nam không ưu tư đến vận mạng thịnh suy của tổ quốc và dân tộc. Trong bức Thông Điệp mang tựa đề Cư Trần Lạc Đạo Xuân Nhâm Ngọ, Đức Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống đã bày tỏ lập trường của Phật tử Việt Nam về vấn đề này như sau: "Sự toàn vẹn tâm linh con người chẳng khác chi sự toàn vẹn lãnh thổ một quốc gia. Nếu tiền nhân đem máu xương dựng nước và giữ nước, nay con cháu lại đem lãnh thổ quốc gia bán đổ bán tháo cho ngoại bang, thì còn gì là quê hương của tổ tiên và dân tộc" Cũng như thế, tâm linh của con người không thể khiếp nhược quy hàng các thế lực nhất thời và vô đạo". Những khẳng định trên đã phản ảnh trung thực suy thức chung của đại khối Phật tử về chủ quyền của lãnh thổ và lãnh hải Việt Nam. Tóm lại, lúc nào người Phật tử Việt Nam cũng sẵn sàng cống hiến sinh mạng của mình cho và vì sự toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền Việt Nam.
Thành thật cảm ơn ông Võ Triều Sơn, phái viên của thông tấn VNN đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn đặc biệt này, cầu nguyện ông và gia quyến luôn thành tựu trong mọi ước vọng tốt đẹp nhất.
Võ Triều Sơn: Đại diện cho Quý độc giả và thông tấn VNN, con xin chân thành cảm tạ Thượng Tọa Tổng Thư Ký đã dành thì giờ quý báu cho VNN thực hiện cuộc phỏng vấn hết sức hữu ích nầy. Xin kính chào Thượng Tọa và kính chúc Thượng Tọa thân tâm thường An Lạc và luôn luôn được kiết tường trong Ơn Phật.
Gửi ý kiến của bạn
