Khi quyền lực toàn trị, thì tham nhũng tất khai sinh, vì không có gì để chất vấn, kềm hãm, quan sát nhà nứơc toàn trị này hết. Và tất cả những gì mà nhiều người dân góp ý trước Đaị Hội Đảng CSVN đều bị bỏ lơ, và có vẻ như màn vây bắt tham nhũng PMU 18 có lẽ cũng là phù phép, trả giá, mặc cả với nhau. Thái độ nhà nứơc thấy rõ: tham nhũng rồi sao"
Toàn dân im lặng, chỉ trừ cac1 nhà dân chủ còn lên tiếng. Thậm chí như báo chí nhà nứơc cũng mệt mỏi.
Và như dường là trận bão Trân Châu vừa thổi qua cũng quét theo nhiều thắc mắc về tham nhũng.
Nơi đây, chúng ta thử nhìn lại vài chuyện tham nhũng và chống tham nhũng tuần qua, mà trận bão đã làm nhiều người trong chúng ta bỏ sót.
Tới ngay như giaó dục cũng có chuyện “sai phạm,” một cách dùng chữ rất là tôn trọng các nhà giáo. Nhưng dù “sai phạm” hay “tham nhũng,” thì đã có hơn 27 tỉ đồng bị phù phép. Báo Tuổi Trẻ ghi nhận hôm chủ nhật:
“Chương trình xây dựng trường học sai phạm 27,6 tỉ đồng
Thanh tra Chính phủ mới đây đã báo cáo Thủ tướng kết quả thanh tra việc đầu tư, xây dựng các trường học trên cả nước. Trong quá trình thanh tra đầu tư xây dựng trường học ở 50 tỉnh, thành phố từ năm 2004 đến nay, các đoàn thanh tra đã phát hiện hàng loạt sai phạm với tổng số tiền 27,6 tỉ đồng. Trong đó có 73,7% là sai phạm do quyết toán sai đơn giá, tính sai khối lượng, nghiệm thu sai so với khối lượng thi công.
Sai phạm xảy ra nhiều nhất ở các tỉnh, thành phố như Hà Nội: 2,7 tỉ đồng, TP.SG: 1,3 tỉ đồng, Quảng Ngãi: 3,5 tỉ đồng, Điện Biên: 2,3 tỉ đồng, Thanh Hóa: 1,5 tỉ đồng...”
Báo Tiền Phong hôm chủ nhật 28-5-2006 đã ghi nhận về tình hình nâng cấp Cảng Sài Gòn: tốn 40 triệu Mỹ Kim (đô la) xong, là có quyết định dời cảng để làm cảng mới. Trời ạ, tha hồ mà phù phép để đốt tiền. Có thực là kế hoạch dở, làm tô1n ngân quỹ, hay chỉ là chuyện phù phép để có kẽ hở chia tiền nhau" Một cách chính thức, chưa ai dám gọi đó là tham nhũng, nhưng hiển nhiên là cở quan chủ xị lại là “người hùng Bàn Tay Máu Bộ Giao Thông Vận Tải.”
Bài báo trên Tiền Phong của hai phóng viên Ngọc Ẩn - Đoan Trang được trích nơi đây:
“Nâng cấp Cảng Sài Gòn lãng phí gần 278 tỉ đồng: Bộ GT-VT phải chịu trách nhiệm
Cảng Sài Gòn: 40 triệu USD nâng cấp để... di dời
“Tôi đã có nhiều ý kiến không đồng tình dự án này với Bộ GTVT. Ngay khi thứ trưởng lúc đó là ông Đào Đình Bình đến cảng, tôi đã đề nghị, nhưng ông Bình khuyên nên thực hiện vì "đây là chủ trương của Nhà nước”. ông Trần Văn On - nguyên TGĐ Cảng Sài Gòn cho biết.
* Ông có biết là đầu tư nâng cấp cảng Sài Gòn xong sẽ phải đập bỏ"
- Ông Hoàng Văn Nhượng - phó tổng giám đốc Cảng Sài Gòn : Ban giám đốc Cảng Sài Gòn lúc đó đã không đồng tình với Bộ Giao thông - vận tải (GTVT) về vốn vay quá lớn mà người trả nợ không ai khác là Cảng Sài Gòn.
Thế nhưng theo cơ chế, Bộ GTVT có toàn quyền quyết định đầu tư dự án bao gồm việc mời thầu, chọn thầu, tư vấn thiết kế, giám sát..., cảng chỉ là đơn vị tiếp nhận. Vì vậy, Bộ GTVT đã "ép" cảng và không nghe những ý kiến không đồng tình của cảng.
Chúng tôi cũng biết trong này (khu cảng hiện hữu) hư đến đâu sửa đến đó, không đầu tư thì đỡ tốn 40 triệu USD, nhưng do bị "ép" vay tiền nên phải chịu. Hiện nay chúng tôi vẫn còn phải trả nợ và lãi suất cho phần "đập bỏ" này.
* Lúc đó ông có biết qui hoạch sẽ di dời cảng không, thưa ông"
- Ông Trần Văn On - nguyên TGĐ Cảng Sài Gòn : Vào thời điểm đó chưa có qui hoạch di dời cảng Sài Gòn, mãi đến năm 2002 sau khi TP.SG có ý kiến về việc di dời cảng biển mới có quyết định về việc di dời cảng biển ra khỏi khu vực nội thành.
* Ông đã phản đối như thế nào với dự án nâng cấp mở rộng cảng biển"
- Ông Trần Văn On: Chúng tôi đã có nhiều ý kiến không đồng tình dự án này với Bộ GTVT. Ngay khi thứ trưởng Bộ GTVT lúc đó là ông Đào Đình Bình đến cảng, tôi đã đề nghị không nên thực hiện dự án. Thế nhưng thứ trưởng Đào Đình Bình đã khuyên tôi nên thực hiện dự án này vì "đây là chủ trương của Nhà nước".
* Các ông đã trả hết khoản vay chưa, và khi di dời cảng sẽ phải "đập bỏ" bao nhiêu tiền"
- Ông Hoàng Văn Nhượng: Tổng vốn đầu tư nâng cấp và mở rộng cảng là 40 triệu USD - tương đương với 512,6 tỉ đồng (thời điểm năm 2000), trong đó có 234,7 tỉ đồng là tiền mua sắm thiết bị máy là còn sử dụng lại được, còn 277, 9 tỉ đồng đã được đầu tư xây dựng sẽ bị đập bỏ.
Số tiền trả nợ hằng năm sẽ còn tiếp tục tăng vì giá qui đổi giữa tiền đồng và tiền USD bị trượt. Tổng số tiền đầu tư tính theo giá hiện nay là hơn 640 tỉ đồng.
Theo kế hoạch, thời gian trả nợ đến năm 2017 mới kết thúc, nhưng do chúng tôi cần tiền để di dời cảng Sài Gòn hiện hữu gồm khu Nhà Rồng và khu Khánh Hội (Q.4) và đầu tư xây dựng mới ở Hiệp Phước (Nhà Bè, TP.SG) và Cái Mép - Thị Vải (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) theo quyết định phê duyệt mới đây của Thủ tướng Chính phủ, nên đã đề nghị kéo dài thời gian trả nợ.
Tháng 5-2005, Chính phủ đồng ý cho phép kéo dài thời gian trả nợ vốn vay của ADB lên 30 năm, và chấp thuận việc huy động vốn từ chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại vị trí cảng cũ để đáp ứng nhu cầu vốn xây dựng cảng mới khi thực hiện di dời cảng.
* Công trình đã hoàn thành từ năm 2000, vì sao đến nay cảng Sài Gòn vẫn còn ban quản lý"
- Ông Hoàng Văn Nhượng: Giai đoạn 2000-2001, Kiểm toán Nhà nước và thanh tra của Bộ Tài chính vào TP.SG kiểm tra, thanh tra rất kỹ, có khoan cả cầu cảng, kho bãi để xác định độ dày, tôi nghĩ không có gì sai sót.
Lý do ban quản lý cảng Sài Gòn vẫn tồn tại là do khi Bộ Tài chính ra quyết định quyết toán thì các công ty xây dựng không đồng ý (quyết toán thấp hơn thực chi).
Đã sáu năm trôi qua, ban quản lý chưa giải thể được vì còn chờ quyết định cuối cùng của Bộ Tài chính. Chúng tôi vừa phải chờ giải quyết kiện tụng, vừa chờ di dời, lại vừa phải trả nợ vay.
* Chung quanh việc "lỡ" đầu tư 40 triệu USD nâng cấp cảng Sài Gòn, ai sẽ phải chịu trách nhiệm"
- Ông Trần Văn On: Bộ GTVT chủ trương và trực tiếp tiếp nhận nguồn vốn đầu tư 40 triệu USD thì bộ phải chịu trách nhiệm.
Tôi cho rằng sai lầm chính ở dự án này cũng như ở nhiều dự án khác đó là chủ đầu tư dự án là một đơn vị độc lập và sau khi hoàn thành xây dựng lại bàn giao lại cho đơn vị hưởng thụ mà họ không biết gì về dự án đã được đầu tư.
Hiệp hội Cảng biển chúng tôi đã nhiều lần nêu với Bộ GTVT về cách làm rất sai lầm này nhưng chưa thấy bộ sửa đổi.
Nếu ngay từ đầu Cảng Sài Gòn trực tiếp quản lý nguồn vốn đầu tư, cảng sẽ biết được cần đầu tư xây dựng cái gì và làm như thế nào là hiệu quả, đồng thời tránh được tình trạng lãng phí trong đầu tư xây dựng, giảm bớt kinh phí ngân sách...”
Bài báo còn dài dòng, vì nói thêm phẩn xây các cảng mới. Điều chúng ta nơi đây muốn nói, phát triển cảng mới là hợp lý, dời bỏ cảng cũ cũng có thể là hợp lý... nhưng câu hỏi chỉ muốn nêu lên là: sao chưa thấy ai chịu trách nhiệm gì về các chuyện này" Không lẽ không có tham nhũng gì trong này" Sao không để cho các hội đoàn dân sự điều tra" Vậy rồi còn quốc hội ở đâu" Hay chỉ là mỗi năm về Hà Nội 2 lần họp, nhưng rồi chẳng làm được gì... vì không lẽ phe ta điều tra, hỏi tội phe mình. Thế là Đảng CSVN sẽ nói với toàn dân kiểu đầy thách thức: Tham nhũng vậy đó, rồi sao"
Cơ chế này bao giờ thay đổi" Nhu cầu dân chủ đa đảng chưa bao giờ cấp thiết hơn là bây giờ. Và hồn thiêng sông núi sẽ dẫn dắt các nhà dân chủ trong cuộc chiến đầy cảm động và gay go này.