Đi nhiều vòng chợ Tết ở Little Saigon, đọc nhiều lời mời lễ hội Tết, có thể nói năm nay cá nhân và đoàn thể của cái cộng đồng người Việt lớn hàng thứ hai trên thế giới, tại Little Saigon có người gọi là Thủ đô tinh thần của người Việt tỵ nạn CS này, tổ chức ăn Tết lớn nhứt. Nhưng nói gì thì nói, Tết Việt ở Mỹ không vui bằng Tết Việt ở VN được. Tết Việt tại Mỹ sau Giáng Sinh và Năm Mới Dương Lịch nghỉ nhiều, xài nhiều nên người Mỹ gốc Việt cũng uễ oãi. Nếp sống của dòng chánh văn hóa sở tại dĩ nhiên mạnh hơn, nên cái Tết VN không còn là Tết "nhứt" như ở nước nhà nữa. Do vậy tin Tết Quí Mùi này có đôi ba trăm ngàn người Việt hải ngoại về quê ăn Tết, hơn năm rồi có 180.000 là chuyện bình thường. Vì thứ nhứt do hiện tình, VN may mắn là nước tương đối còn yên ổn, du khách ngoại quốc dồn vào thưởng thức phong cảnh nhiệt đới, móm ăn Á đông sau khi nhiều nước Đông Nam Á bị khủng bố khuấy phá. Thứ hai do thói quen về quê ăn Tết trở thành như phong tục, truyền thống của người Việt. Tuy chế độ chánh trị CS khác với các nước người Việt định cư như đêm với ngày nhưng vai trò chánh trị không mạnh bằng văn hoá. Thứ ba, người Việt hải ngoại còn dính líu với nước nhà vì nhiều yếu tố phi chánh trị nhưng nặng tình nhà, nghĩa nước, ràng buộc với mồ mả tổ tiên, bà con, bạn bè, ruột thịt. Nhưng trong cái vui về VN ăn Tết, cũng có cái lo buồn không nhỏ, nhứt là đối với người Việt gốc Mỹ, nước chứa gần phân nửa người Việt hải ngoại. Để một bên vấn đề tiên bạc cho chi phí bay, quà tặng, tiền cho người lớn, lì xì trẻ con. Chỉ nói đến cái lo buồn lúc ở nước nhà và khi trở lại Mỹ.
Lo buồn Tết Việt ở nước nhà đối với người Việt hải ngoaiïi về quê ăn Tết chánh yếu là vấn đề vệ sinh và an toàn thực phẩm. Báo trong nước Thanh Niên, Lao Động và Bộ Y tế của VNCS công khai cho biết năm 2002 có 943 vụ ngộ độc vì thức ăn, có đến 19.543 nạn nhân, chết mất 200 ngừời. Cơ quan Y tế Quốc tế, Ô Deon Mahoney, cho biết 16% dân số VN nhiễm vi trùng E-coli, là vi trùng gây bịnh đường ruột Tây Phuơng rất sợ, có thể thành ác tính, chết bất đắc kỳ tử. Tại Hà nội 76% các cơ sở làm bánh phở, bánh cuốn, bún tươi và khô sữ dụng hàn the (borax), là chất cơ thể không tiêu hoá được mà cũng không thải ra được, chỉ nung trong tế bào thần kinh, hại cho bô não và hệ thần kinh kinh niên. Tại Hà nội hàng quán, những người nấu nướng và phục vụ, 37% nhiễm vi trùng E coli. Tết Quí Mùi năm nay, chính báo trong nước cũng kêu ca. Đồ ăn, thức uống Tết, không có loại nào không có trộn màu hoá học, thứ mà trên thế giới các nước tiền tiến ít ai còn dám xài. Rất hại cho sức khỏe. Tại Saigon, các chợ Tết lớn như Bến Thành, Bình Tây, Bình Thạnh, An Đông, Chợ Thiết, Kim Biên, Cây Gỏ, v.v , mức đủ loại đổ hàng đống, thịt khô heo, gà,ø vịt, cá biển, đồng, nhứt là lạp xưởng khô lẫn tươi, treo dắt dây ngoài trời. Ruồi nhặng bu đuổi không kịp. Người làm ra và người bán nghĩ cho màu mè càng nhiều càng đẹp, càng bắt mắt. Nhà cầm quyền kiểm không nổi vì nhiều thứ hàng làm thủ công tại nhà, một người vài chục ký. Các hãng lớn thì qua mặt Nhà Nước bằng "thủ tục đầu tiên". Báo trong nước có ghi nhận một cuộc kiểm soát vệ sinh và an toàn thực phẩm cười ra nước mắt. Một phái đoàn của Sở Y tế Saigon đến Hãng Lạp Xưởng Minh Tân ở Quận Tân Bình, vào ngày 8 tháng 1, để kiểm vê sinh thực phẩm. Cả đoàn hết hồn trước cảnh và cách làm lạp xưởng của Xưởng Minh Tân (Tân Bình). Hết sức là dơ. Không nói nổi. Không tiện kể chi tiết trên trang báo trong ngày Tết nhất này, có thể làm mất sự tế nhị, thanh nhã của ngày xuân.
Người Mỹ gốc Việt sống ở Mỹ như sống trong một môi trường tiệt trùng về ăn uống, vệ sinh, và y tế. Nơi nào cũng có giấy lau, chỗ rửa tay, miễn phí. Vì vậy kháng thể chống vi trùng xâm nhập, hệ miễn nhiễm của người Mỹ làm việc ít lại nên yếu đi. Vi trùng trong lạp xưởng, hoá chất sặc sỡ trong thức ăn Tết Việt tác hại nhiều, mạnh, và dễ hơn, bịnh nguy ngập hơn người trong nước.
Mà cơ khổ, bảo hiễm sức khỏe của Mỹ, Medicare cho người già, Medicaid cho người nghèo, và bảo hiểm y tế tư cho người lao động nói chung không trả tiền thầy, tiền thuốc, tiền nhà thương nếu người Mỹ đi du lịch ra khỏi nước. Còn y phí giá cho "Việt kiều" ơ VN có khi không thua ngoại quốc, không hợp với túi tiền của người già và lao động dưới trung lưu Việt ở Mỹ. Phải nói thêm lóng này nạn thất nghiệp đang cao tại Mỹ, trễ phép là việc không tốt cho người lao động trẻ Mỹ gốc Việt. Gần đây vì vấn đề khủng bố, việc xuất nhập của Mỹ được kiểm soát nghiêm nhặc hơn.. Người ăn trợ cấp xã hội đi quá 29 ngày dễ bị bể và bị trừ tiền SSI Tiền vé bay dù của ai cho cũng bị coi là lợi tức để trừ vào SSI. Ngân sách Liên bang và tiểu bang về phúc lợi xã hội đang báo động vì thuế xã hội của người trẻ bây giờ không đủ bù trả cho người già do tuổi thọ của người già của Mỹ đã tăng lên trên 75 nên gánh nặng xã hội về người già nặng thêm. Có lẽ trước đây ngành xã hội vẫn biết nhiều người đi ra khỏi Mỹ quá 29 ngày, có người về VN ở hàng nửa năm, con cháu bên này ra ATM biết PIN của người thân bấm lấy dùm gởi về bển. Nhưng thông cảm vì chánh quyền giúp cho một người già 750$ đối với Mỹ không có gì đáng kể. Nhưng bây giờ khác, ngân sách khiếm hụt, Mỹ đang chiến tranh với quân khủng bố, phải nắm vững sự đi lại của con người, siết lại để tiết kiệm ngân sách và kiện toàn an ninh, tạo mối lo cho người Mỹ gốc Việt về ở lâu ở VN.
Tết ở VN vui, nhưng có không ít lo buồn cho người Việt đã định cư ở hải ngoại về VN ăn Tết. Đó là chưa nói đến khía cạnh chánh trị, nhân quyền.
Lo buồn Tết Việt ở nước nhà đối với người Việt hải ngoaiïi về quê ăn Tết chánh yếu là vấn đề vệ sinh và an toàn thực phẩm. Báo trong nước Thanh Niên, Lao Động và Bộ Y tế của VNCS công khai cho biết năm 2002 có 943 vụ ngộ độc vì thức ăn, có đến 19.543 nạn nhân, chết mất 200 ngừời. Cơ quan Y tế Quốc tế, Ô Deon Mahoney, cho biết 16% dân số VN nhiễm vi trùng E-coli, là vi trùng gây bịnh đường ruột Tây Phuơng rất sợ, có thể thành ác tính, chết bất đắc kỳ tử. Tại Hà nội 76% các cơ sở làm bánh phở, bánh cuốn, bún tươi và khô sữ dụng hàn the (borax), là chất cơ thể không tiêu hoá được mà cũng không thải ra được, chỉ nung trong tế bào thần kinh, hại cho bô não và hệ thần kinh kinh niên. Tại Hà nội hàng quán, những người nấu nướng và phục vụ, 37% nhiễm vi trùng E coli. Tết Quí Mùi năm nay, chính báo trong nước cũng kêu ca. Đồ ăn, thức uống Tết, không có loại nào không có trộn màu hoá học, thứ mà trên thế giới các nước tiền tiến ít ai còn dám xài. Rất hại cho sức khỏe. Tại Saigon, các chợ Tết lớn như Bến Thành, Bình Tây, Bình Thạnh, An Đông, Chợ Thiết, Kim Biên, Cây Gỏ, v.v , mức đủ loại đổ hàng đống, thịt khô heo, gà,ø vịt, cá biển, đồng, nhứt là lạp xưởng khô lẫn tươi, treo dắt dây ngoài trời. Ruồi nhặng bu đuổi không kịp. Người làm ra và người bán nghĩ cho màu mè càng nhiều càng đẹp, càng bắt mắt. Nhà cầm quyền kiểm không nổi vì nhiều thứ hàng làm thủ công tại nhà, một người vài chục ký. Các hãng lớn thì qua mặt Nhà Nước bằng "thủ tục đầu tiên". Báo trong nước có ghi nhận một cuộc kiểm soát vệ sinh và an toàn thực phẩm cười ra nước mắt. Một phái đoàn của Sở Y tế Saigon đến Hãng Lạp Xưởng Minh Tân ở Quận Tân Bình, vào ngày 8 tháng 1, để kiểm vê sinh thực phẩm. Cả đoàn hết hồn trước cảnh và cách làm lạp xưởng của Xưởng Minh Tân (Tân Bình). Hết sức là dơ. Không nói nổi. Không tiện kể chi tiết trên trang báo trong ngày Tết nhất này, có thể làm mất sự tế nhị, thanh nhã của ngày xuân.
Người Mỹ gốc Việt sống ở Mỹ như sống trong một môi trường tiệt trùng về ăn uống, vệ sinh, và y tế. Nơi nào cũng có giấy lau, chỗ rửa tay, miễn phí. Vì vậy kháng thể chống vi trùng xâm nhập, hệ miễn nhiễm của người Mỹ làm việc ít lại nên yếu đi. Vi trùng trong lạp xưởng, hoá chất sặc sỡ trong thức ăn Tết Việt tác hại nhiều, mạnh, và dễ hơn, bịnh nguy ngập hơn người trong nước.
Mà cơ khổ, bảo hiễm sức khỏe của Mỹ, Medicare cho người già, Medicaid cho người nghèo, và bảo hiểm y tế tư cho người lao động nói chung không trả tiền thầy, tiền thuốc, tiền nhà thương nếu người Mỹ đi du lịch ra khỏi nước. Còn y phí giá cho "Việt kiều" ơ VN có khi không thua ngoại quốc, không hợp với túi tiền của người già và lao động dưới trung lưu Việt ở Mỹ. Phải nói thêm lóng này nạn thất nghiệp đang cao tại Mỹ, trễ phép là việc không tốt cho người lao động trẻ Mỹ gốc Việt. Gần đây vì vấn đề khủng bố, việc xuất nhập của Mỹ được kiểm soát nghiêm nhặc hơn.. Người ăn trợ cấp xã hội đi quá 29 ngày dễ bị bể và bị trừ tiền SSI Tiền vé bay dù của ai cho cũng bị coi là lợi tức để trừ vào SSI. Ngân sách Liên bang và tiểu bang về phúc lợi xã hội đang báo động vì thuế xã hội của người trẻ bây giờ không đủ bù trả cho người già do tuổi thọ của người già của Mỹ đã tăng lên trên 75 nên gánh nặng xã hội về người già nặng thêm. Có lẽ trước đây ngành xã hội vẫn biết nhiều người đi ra khỏi Mỹ quá 29 ngày, có người về VN ở hàng nửa năm, con cháu bên này ra ATM biết PIN của người thân bấm lấy dùm gởi về bển. Nhưng thông cảm vì chánh quyền giúp cho một người già 750$ đối với Mỹ không có gì đáng kể. Nhưng bây giờ khác, ngân sách khiếm hụt, Mỹ đang chiến tranh với quân khủng bố, phải nắm vững sự đi lại của con người, siết lại để tiết kiệm ngân sách và kiện toàn an ninh, tạo mối lo cho người Mỹ gốc Việt về ở lâu ở VN.
Tết ở VN vui, nhưng có không ít lo buồn cho người Việt đã định cư ở hải ngoại về VN ăn Tết. Đó là chưa nói đến khía cạnh chánh trị, nhân quyền.
Gửi ý kiến của bạn