Gần đây lại rộ lên một loại bài công kích những ý kiến trái ngược với đường lối của Đảng, đăng trên báo Nhân Dân và báo Quân Đội Nhân dân (tháng 10 và 11/2001). Những bài báo đã buộc tội họ là bọn cơ hội, bọn bất mãn, bọn diễn biến hoà bình, bọn chống đối, bọn ăn tiền của nước ngoài... vv...
Nhưng bọn cơ hội, bất mãn ấy trình bày những điều gì về đất nước, bất mãn những gì về lãnh đạo, thì không ai được biết. Những bài đăng báo chỉ trích dẫn cắt xén ý kiến của người ta (cũng không nói rõ người ấy là ai. Tên tuổi" Chức danh" Chỗ ở"), rồi quy chụp mọi thứ lên đầu người ta, kiểu nói lấy được như trước đây đã từng làm.
Thành ra gây một tâm lý không thoái mái cho người đọc ngày nay. Thấy như có điều gì khuất tất, không đàng hoàng, lại ở những tờ báo lớn như báo Nhân Dân và báo Quân Đội Nhân Dân. Thành người đọc thấy là báo chí chẳng có gì đổi mới về dân chủ cả, mặc dù trong nghị quyết mới của Đại hội Đảng IX vừa rồi ghi rành rõ hai chữ dân chủ.
Thiết nghĩ, tình hình đất nước ngày nay có nhiều điều cần được bàn bạc, được tranh luận, được cọ xát, cho sáng rõ vấn đề. Đề nghị báo chí hãy đổi mới, muốn phê bình, chê trách ai, thì cứ đăng ý kiến của người ta lên, rồi mình muốn nói gì thì nói, phê gì thì phê, và cho người ta có quyền được nói lại trên báo của mình, thực hành dân chủ, có tình, có lý. Phán xét cuối cùng là thuộc về nhân dân, về các độc giả.
Nếu cứ tiếp tục làm như trên, chẵng những là lối "cả vú lấp miệng em" kiểu bịt mồm, trói tay người ta lại đấm đá túi bụi, mà lại còn là vi phạm pháp luật nữa.
Điều 69 trong Hiến pháp ghi: "Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, có quyền được thông tin; có quyền hội họp, lập hội..."
Luật báo chí được Quốc hội thông qua ngày 28/12/1989 cũng ghi:
Điều 4, mục 3: "Công dân có quyền phát biểu ý kiến về tình hình đất nước và thế giới."
Điều 5, mục 1: "Cơ quan báo chí có trách nhiệm đăng ý kiến của công dân. Không đăng phải trả lời và nói rõ lý do."
Điều 9: "Báo chí thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của công dân, thì phải cải chính và xin lỗi. Lời cải chính phải được đăng tương xứng với thông tin cần cải chính."
Về việc tôn trọng các quyền con người thì Hiến pháp điều 71 cũng có ghi: "Công dân có quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự và nhân phẩm. Nghiêm cấm mọi hình thức xúc phạm danh dự, nhân phẩm của công dân."
Bộ luật dân sự điều 33 cũng ghi rõ: "Danh sự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Không ai được xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác."
Bộ luật tố tụng hình sự điều 6 cũng ghi: "Công dân có quyền được pháp luật bảo hộ danh dự và nhân phẩm. Mọi hành vi xâm phạm danh dự và nhân phẩm của công dân đều bị xử lý theo pháp luật."
Tôi không biết các vị lãnh đạo báo Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân có biết luật pháp không" có chịu đọc luật pháp không" (kể cả luật báo chí là lĩnh vực của các vị), mà lại cho đăng những bài kết tội xúc phạm đến danh dự và nhân phẩm của người ta như thế trên báo của mình.
Theo chỗ tôi được biết, những người mà các báo Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân gọi là bọn cơ hội, bọn bất mãn ấy, là những người có ý kiến đề xuất bàn bạc về đường hướng phát triển đất nước, đó là các cụ các ông: Lê Giản, Trần Độ, Nguyễn Văn Đào, Hoàng Minh Chính, Lê Hồng Hà, Phạm Ngọc Uyển, Phạm Quế Dương, Sơn Tùng, Dương Thu Hương, Tú Sót, Phan Đình Diệu, Nguyễn Thanh Giang, Nguyễn Thụ, Vũ Cao Quận, Lê Đỗ Việt Sơn, Nguyễn Mạnh Sơn, Trần Bá, Trần Dũng Tiến, Trần Đại Sơn, Trần Nhật Độ, Vũ Minh Ngọc, Lê Chí Quang, Nguyễn Vũ Bình...; trong Nam thì có các ông Nguyễn Văn Trấn, Nguyễn Hộ, Lữ Phương, Trần Khuê, Nguyễn Thị Thanh Xuân, Nguyễn Đan Quế, Thích Huyền Quang, Thích Không Tánh, Lê Quang Liêm, Trần Quang Châu, Linh mục Chân Tín, Linh mục Nguyễn Văn Lý, Thích Quảng Độ, Đỗ Trung Hiếu...; ở Đà Lạt thì có các ông Hà Sĩ Phu, Tiêu Dao Bảo Cự, Bùi Minh Quốc, Trần Minh Thảo ... v.v...
Toàn là những con người có uy tín, rất đáng kính trọng, là những bậc tiền bối lão thành cách mạng, những cán bộ quân đội tầm cỡ, những nhà nghiên cứu lý luận có hạng, những nhà báo, nhà thơ, nhà văn tên tuổi. Họ đều là những con người bức xúc với sự nghiệp phát triển đất nước, thấy chậm rì rì, mức sống thuộc loại đói nghèo trong 13 nước nghèo đói nhất hành tinh, lại cứ hay vỗ ngực tự hát tự khen vô lối, đã đi vào văn học dân gian hiện đại:
Việt Nam hình chữ ét-xì (S)
So với thế giới cái gì cũng hơn.
Họ thấy cần phải bày tỏ chính kiến, muốn bàn bạc, muốn trao đổi, tìm con đường phát triển tối ưu cho đất nước, trong tình hình thế giới phe xã hội chủ nghĩa đã sụp đổ, nhân loại đã bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức với Internet và điều khiển từ xa, thì lại bị quàng vào tội làm tay sai cho nước ngoài, muốn quay lại con đường tư bản chủ nghĩa, phủ nhận chủ nghĩa xã hội ...v.v...
Thật không thể nào hiểu nổi. Tôi đã nhiều lần đề nghị nên có sự gặp gỡ trao đổi giữa lãnh đạo Đảng và Nhà nước với các vị dân chủ này. Bàn bạc sẽ tìm ra đồng thuận, sẽ sáng rõ vấn đề. Bây giờ chúng ta có thể ngồi được nâng cốc và bắt tay với cả kẻ thù đã đem bom đạn ném vào chúng ta, mà sao người trong một nước (đã từng là đồng chí, đồng đội, cùng chung chiến hào) lại không thể ngồi trao đổi, bàn bạc với nhau được nhỉ" Cứ đẩy nhau sang phía kẻ thù của nhân dân mà làm gì" Định giết nhau ư"
Nhân dân biết hết. Ai phải ai trái" Ai xấu ai tốt" Ai cơ hội" Ai thẳng thắn" Ai chống tham nhũng và ai chỉ nói cửa miệng" Ai vì dân vì nước, ai chỉ vì cái ghế của mình và quyền lợi của mình"
Hãy biết sợ hậu thế! Hãy biết sợ sự phán xét của lịch sử!
Vấn đề tư tưởng, tự do ngôn luận, không thể dùng bạo lực tiêu diệt được; cũng không thể đem còng số 8 ra mà giành thắng lợi được.
Muốn giải quyết vấn đề tư tưởng thì phải dùng biện pháp tư tưởng, nghĩa là phải bàn bạc, phải trao đổi, phải tranh luận, phải bút chiến. Ai lý phải thì người ấy thắng.
Báo Nhân Dân và Quân Đội Nhân Dân nên mở ra một bước ngoặt mới là đăng những bài khác ý kiến, cho trao đổi, tranh luận trên báo của mình, làm gương cho sự nghiệp đổi mới báo chí ở nước ta.
Như thế đất nước mới phát triển được.
Như thế mới tập hợp được trí tuệ Việt Nam lại. Và chỉ có trí tuệ Việt Nam mới giải quyết được những khó khăn của Việt Nam.
Nên chấm dứt lối phê phán một chiều, quy chụp bừa bãi, không có dân chủ, như trước đây đã làm và nay vẫn đang làm.
Báo chí nên đổi mới đi.
Hà nội, ngày 19 tháng 11 năm 2001.
Hoàng Tiến, nhà văn.
Địa chỉ: Nhà A11 Phòng 420
Thanh Xuân Bắc-Hà Nội
Điện thoại: 5530377 (bị cắt)