Đại diện Thương mại Mỹ Robert Zoellic đã nói như trên với với Thượng nghị sĩ Dân chủ John Kerry từ tuần trước.
Nguời phụ tá của đảng Dân Chủ tại Thượng viện khi nói tin này, đã yêu cầu được giấu tên. Ông nói: “Kerry nói với ông Zoelly thứ sáu tuần trước và ông này nói Thương ước sẽ được chuyển đến Quốc hội đầu tháng tới, vào ngày thứ hai 4-6”. Vị phụ tá còn cho biết thương ước có thể sẽ được thông qua vào tháng 8 hay sớm hơn.
Văn phòng Đại diện Thương mại (ĐDTM) nói thương ước sẽ được chuyển đến Quốc hội “sớm” nhưng không nói rõ ngày nào.
Một phát ngôn nhân của ĐDTM Mỹ nói: “Chúng tôi đang làm việc với Quốc hội về chương trình thương mại của Tổng Thống, trong đó có những tài liệu quan trọng như bản thương ước ký với Việt Nam. Hiện Quốc hội đang nghỉ lễ. Chúng tôi hy vọng sẽ gửi tài liệu sớm khi Quốc hội trở lại làm việc”. Quốc hội Mỹ sẽ tái nhóm tuần tới.
Tổng Thống Bush đang bị áp lực từ một nhóm dân biểu nghị sị, trong đó có Thượng nghị sĩ Cộng hòa Charles Grassley, hiện làm Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện, là ủy ban sẽ phụ trách về bản thương ước.
Chính phủ Bush trước đây đã hy vọng có thể đưa bản thương ước này vào chung một gói với một dự luật giao thương cho phép Tổng Thống có nhiều quyền hạn rộng lớn hơn để điều đình về các thương ước với nước khác.
Nhưng nguồn tin Quốc hội trong mấy ngày qua nói chính phủ Bush đã xét lại lập trường này.
Phía Việt Nam đã tỏ vẻ sốt ruột bực bội về sự chờ đợi. Thương ước này sẽ cho Việt Nam hưởng “quy chế tối huệ quốc”, và cắt giảm thuế hàng may mặc nhập cảng vào Mỹ từ 60% xuống còn 5%.
Trong diễn văn đọc ngày Thứ 3 tại Hội Đồng Thế Giới Vụ của thành phố Los Angeles, TT Bush cho biết ông sẽ thỉnh cầu Quốc Hội tái gia hạn bình thường hoá mậu dịch với Trung Quốc và chấp thuận thương ước với Hà Nội.
Lịch trình đưa thương ước Việt-Mỹ ra trước Quốc hội bị phức tạp bởi điều khoản “Jackson-Vanik” mà Tổng Thống Bush phải bãi miễn cho Việt Nam vào khoảng ngày 3-6 theo thông lệ hàng năm. Sự bãi miễn đã được áp dụng 3 năm qua, cho phép các công ty Mỹ tiếp tục được vay tiền và nhận được sự giúp đỡ của Ngân Hàng Xuất Nhập Cảng để làm ăn tại VN.
Bản thương ước cũng dự liệu việc phê chuẩn theo thủ tục mau lẹ.
Theo thủ tục này, thương ước phải được hoàn tất tại các ủy ban trong vòng 45 ngày tính theo ngày làm việc của Quốc hội, sau đó phải được lưỡng viện phê chuẩn trong vòng 15 ngày làm việc của Quốc hội. Và Quốc hội không có quyền sửa đổi thương ước đã ký.
Vị phụ tá trên nói: “Theo các điều khoản của đạo luật, nó được bàn xét khá nhanh.... Tôi nghĩ Ủy ban Tài chính Thượng viện sẽ làm việc ngay khi thương ước được đưa tới, tôi nghĩ khoảng tuần lễ thứ hai của tháng 6. Bình thường...sẽ có biểu quyết ở Thượng viện đồng thời với biểu quyết ở Hạ Viện”.