“Nếu đảng CSVN, qua Đại Hội X, không dám vượt qua chính mình thì những người yêu nước, yêu dân chủ và tiến bộ sẽ cùng nhân dân đứng lên vượt qua nó để mở đường cho đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới.”
(Nhà đấu tranh cho dân chủ- http://www.doanviethoat.org)
Lời Giới Thiệu: Theo thỉnh cầu của VietUSA News, một số các nhà hoạt động cộng đồng và đấu tranh đã có bài góp ý về những biến chuyển thời sự liên quan đến tình hình ở trong nước. Số báo này xin giới thiệu ý kiến của Giáo Sư Đoàn Viết Hoạt (ảnh trên). Đón đọc quan điểm của ông Nguyễn Gia Kiểng, nhóm Thông Luận cùng nhiều tác giả khác.
*
Đại Hội X của đảng CSVN đang bị vượt qua trước khi chính thức khai mạc. Nó bị vượt qua trước hết bởi chính những ý kiến đã và đang đóng góp vào các văn kiện của ĐH. Những ý kiến này phản ánh trung thực tình hình trong nước, khu vực và thế giới, phản ánh nguyện vọng sâu rộng của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam trong-ngoài nước. Nội dung các văn kiện của ĐH-X hoàn toàn không phù hợp với thực tiễn và nguyện vọng đó, và lại xuất phát từ một tầm nhìn lỗi thời, hạn hẹp, mang nặng tâm thức “tư đảng.” ĐH-X thực ra, cũng như bao nhiêu ĐH trước đây, đang bị vượt qua bởi chính nó, bởi chính tính chất lỗi thời cố cựu của chủ nghĩa Mác-Lê, cơ sở lý luận của ĐH, bởi chính đường lối bảo thủ của ban lãnh đạo đảng. Điều khác biệt giữa các ĐH trước ĐH-VI, ĐH “đổi mới” đầu tiên, chỉ ở chỗ là tính chất lỗi thời này đã không thể che đậy được bằng cách “đóng cửa bảo nhau” như trước nữa vì thành phần cấp tiến trong đảng không chịu chấp nhận như thế. Họ cấp tiến hơn nhưng chưa đủ bề dầy “đảng tính” nên vẫn chưa có thực quyền. Do đó họ đang mượn môi trường tương đối cởi mở tiền đại hội để nói lên tiếng nói của họ, để tranh thủ dư luận quần chúng mong ảnh hưởng được tới ĐH.
Kết quả là không khí cởi mở “tiền đại hội” là dịp để minh bạch hóa sự xa cách của đường lối và các chính sách được ban lãnh đạo đảng đưa ra trong ĐH với những gì đang diễn ra và có triển vọng diễn ra trong thực tiễn xã hội, trong khu vực và trên thế giới. Sự xa cách mang tính mâu thuẫn ấy được phản ánh trong các ý kiến trung thực của những người “dám nghĩ và dám nói” khác với ban lãnh đạo bảo thủ của đảng. Và cái không khí cởi mở tiền đại hội này cũng đã từng làm nhiều người hy vọng trước mỗi kỳ ĐH để rồi lại thất vọng ngay sau đó. Điều này cũng hợp với lẽ thông thường. Khi nào chế độ chính trị-xã hội ở Việt Nam vẫn đặt trên cơ sở chỉ đạo của chủ nghĩa Mác-Lê, trên thứ “xã hội chủ nghĩa Mác-xít” không tưởng, không còn tồn tại trong thực tiễn nữa, thì sự xa cách này không thể rút ngắn được. Một thanh niên trưởng thành không thể tiếp tục mặc cái áo đã quá chật của thời còn niên thiếu.
Chủ nghĩa Mác và quan điểm xã hội chủ nghĩa xuất phát từ đó đã sai lầm ngay trong toàn bộ hệ thống lý luận của nó -- từ nền tảng triết học, lịch sử quan, thế giới quan, cách mạng quan đến chính trị quan. Và như nhận xét của Lý Đông A, tư tưởng gia độc đáo của nước ta, ngay từ cuối thập niên 1940, chủ nghĩa Mác đã lỗi thời ngay khi mới ra đời bởi những nhận thức sai lầm căn bản của nó về tự nhiên, con người và xã hội, và đã trở thành tai họa cho nhân loại khi các đệ tử của Mác đem áp dụng những sai lầm đó vào đấu tranh cách mạng và vào kiến thiết xã hội, muốn “nuôi người như nuôi ong, nuôi kiến”. Và do đó, cuộc cách mạng cộng sản đã thất bại ngay vào lúc thành công nhất. Riêng tại Việt Nam, ban lãnh đạo cộng sản, khởi từ Hồ chí Minh và qua các ĐH của đảng, đã thành công trong việc giành được độc quyền lãnh đạo đất nước, tiêu diệt mọi chướng ngại cản đường họ. Nhưng dân tộc đã và vẫn đang thất bại trên con đường phát triển bền vững trong thời đại mới.
“Đổi mới”, kể từ 20 năm nay, có đem đến một luồng gió mới, khiến cho một số người thiện tâm ít nhiều hy vọng. Nhưng “đổi mới” đã đạt đến điểm “đụng trần” đòi một sự “vượt qua”, vượt qua chính cái bóng của mình như một vài phát biểu mới đây, mà cái bóng của mình chính là chủ nghĩa Mác và mô hình xã hội chủ nghĩa Mác-xít. ĐH-X, qua các văn kiện đã đưa ra, chưa dám từ bỏ chủ nghĩa Mác-Lê, từ bỏ mô hình xã hội chủ nghĩa Mác-xít, nghĩa là chưa dám vượt qua chính mình, thì không những nó đã lỗì thời trước khi khai mạc, mà sẽ trở thành vật cản con đường tiến hóa của toàn dân. Nếu đảng CSVN, qua ĐH-X, không dám vượt qua chính mình thì những người yêu nước, yêu dân chủ và tiến bộ sẽ cùng nhân dân đứng lên vượt qua nó để mở đường cho đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới.
Dân tộc Việt và toàn dân Việt không thể trông chờ ở một ĐH nào của đảng cộng sản được nữa. Mà trong thực tế người dân Việt trong ngoài nước, trong 20 năm qua, đang cùng đến với nhau, ngày càng tin cậy nhau hơn, cùng nắm tay nhau để tự mở ra con đường sống còn, tiến hóa cho con cháu mình và cho dân tộc. Đất nước được như hôm nay là nhờ người dân chứ không nhờ gì ở đảng. Đất nước Việt Nam trong những năm tới chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển nhanh và mạnh hơn nữa cũng vì người dân trong ngoài nước ngày càng mạnh hơn, ngày càng giành lại được quyền chủ động hơn. Họ đã và đang vượt qua ban lãnh đạo bảo thủ bất tài cộng sản, đang và sẽ hoàn toàn đưa đảng cộng sản và chủ nghĩa cộng sản vào đống rác của lịch sử dân tộc -- và không còn bao lâu nữa.
Tình hình chung của đất nước hiện nay đang có cái không khí chuẩn bị cho sự vượt qua mãnh liệt mang tính cách mạng như thế. Nói theo ngôn ngữ của bình luận thời cuộc, đất nước hiện đang ở vào giai đoạn “tiền biến chuyển”. Còn nói theo ngôn ngữ cách mạng thì hiện nay là thời kỳ “tiền đột biến” -- “đột biến” theo nghĩa là biến đổi từ chế độ độc tài cộng sản sang chế độ dân chủ pháp trị. Đột biến như thế có nghĩa là sự biến đổi hoàn toàn về chất, khác hẳn với “đổi mới” hiện nay, mà thực chất, như chính nhiều trí thức, cán bộ cộng sản cấp tiến ở trong nước đã công nhận, chỉ là quay lại với cái trước đây đã định tiêu diệt đi, hơn nữa lại chỉ đổi mới trong kinh tế, chưa chấp nhận thay đổi trong chính trị. Nhìn một cách tích cực hơn thì đổi mới mang tính chuyển hóa dù vẫn trong khuôn khổ của chế độ hiện tại. Những chuyển hóa đã và đang diễn ra tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho đột biến nhưng không phải là đột biến. Đột biến, ngược lại, dẫn đến sự thay đổi triệt để và toàn diện, thay đổi cả trong bản chất và hình thái, tức chế độ và cơ cấu. Trong kinh tế là chấp nhận kinh tế thị trường tự do, trong văn hóa là chấp nhận sự tự do phổ biến các tư tưởng không cộng sản, trong chính trị là chấp nhận quyền lập đảng chính trị không cộng sản. Tôi cho rằng những gì đang diễn ra ở trong nước mà mọi người đều đang thấy được, ngoài phần chưa hoặc không thấy được, là biểu hiện của thời kỳ “tiền đột biến” trong hai lãnh vực văn hóa và chính trị, nhất là chính trị.
“Tiền đột biến” mang tính chất của giai đoạn chuyển tiếp, hay “quá độ”. Cái cũ đang “phai tàn” dần, dù còn nắm quyền lực và cái mới đang “vươn dậy”, dù chưa có thực quyền. Tính chất “quá độ” này đang diễn ra trong mọi lãnh vực - kinh tế, văn hóa, giáo dục, thông tin, chính trị. Sự thay đổi trong kinh tế diễn ra nhanh hơn, sâu rộng hơn và dễ hơn (cho ban lãnh đạo cộng sản) vì phải xẩy ra sớm hơn và ít đe dọa đến sự tồn tại của đảng cộng sản hơn, nếu không muốn nói là chính vì sự tồn tại của đảng cộng sản, ít nhất là trong ngắn hạn. Sự thay đổi trong lãnh vực giáo dục, thông tin, văn hóa đang đòi hỏi phải được diễn ra ngày càng nhanh hơn, mạnh hơn để kịp đáp ứng với sức phát triển khách quan của nền kinh tế và nhu cầu hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. Sự thay đổi trong chính trị chậm nhất và khó khăn nhất vì đe dọa đến sinh mệnh chính trị của đảng cộng sản và nhất là của ban lãnh đạo đảng, một cách cụ thể và trực tiếp nhất.
“Đột biến” trong kinh tế đang vào giai đoạn cuối cùng, để chuyển nền kinh tế từ thị trường tự do “nửa vời” sang hẳn nền kinh tế thị trường tự do cạnh tranh thật sư, bằng cách cắt bỏ cái đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa”, cắt bỏ bằng pháp trị, bằng luật pháp, chứ không cần bằng “tuyên bố” - luật pháp loại bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử giữa kinh tế tư nhân, quốc tế và quốc doanh, tạo “sân chơi” thật sự bình đẳng, đồng thời mở cửa thị trường nội địa cho quốc tế tham gia vào tất cả các hoạt động thương mại, sản xuất và dịch vụ. Đây là những điều kiện để Việt Nam có thể được chấp nhận vào WTO. Và đây là đột biến trong khu vực thứ nhất, khu vực kinh tế thương mại.
Nền kinh tế thị trường tự do cùng với sự hội nhập thế giới lại đòi hỏi những thông tin nhanh nhậy, và một nền giáo dục, nhất là giáo dục đại học, có trình độ ngang tầm với sức phát triển kinh tế, đủ điều kiện đào tạo đuợc những nhà doanh nghiệp và quản lý có trình độ và khả năng cạnh tranh được với các đồng nghiệp khu vực và thế giới ngay trên “sân nhà”, tức trong thị trường nội địa. Tiếp tục kiểm soát chặt chẽ hoạt động trong các lãnh vực văn hóa, thông tin, giáo dục như hiện nay sẽ dẫn đến “thua đậm” cả trên thị trường khu vực, thế giới và ngay trong thị trường nội địa. Do đó, hiện nay áp lực đột biến trong khu vực thứ hai này đang hết sức mạnh mẽ. Chúng ta đã và đang thấy những cố gắng cá nhân và tập thể để giành lại quyền tự do thông tin, báo chí. Chúng ta cũng đang chứng kiến sự xuất hiện của nhiều đại học tư nhân mới, hoặc do quốc tế mở, theo mô hình đại học Âu Mỹ. Cũng đã thấy thảo luận đến vấn đề “tự trị đại học”, đến yêu cầu bỏ hoặc không bắt buộc học triết học Mác Lê trong đại học… Nhu cầu đột biến trong khu vực thứ hai -- khu vực văn hóa, thông tin, giáo dục -- ngày càng hiện ra mãnh liệt, không thể cưỡng lại và trì hoãn được.
Và hiện nay, như chúng ta đều thấy, trong không khí cởi mở ‘tiền đại hội”, nhiều trí thức, cán bộ, đang thảo luận công khai trên báo chí trong nuớc về nhu cầu đổi mới hệ thống chính trị cho bắt kịp đổi mới kinh tế. Hầu như mọi ý kiến phát biểu đóng góp vào dự thảo văn kiện của ĐH-X đều đồng ý là thay đổi chính trị quá chậm, không phản ánh tình hình thực tế của xã hội và thế giới cũng như không đáp ứng nhu cầu cũng như triển vọng phát triển toàn diện của đất nước. Việt Nam đang đứng trước nhu cầu đổi mới II, tức đổi mới chính trị.
“Đột biến” chính trị phải xẩy ra. Dân chủ trước sau gì cũng phải đến. Đó là xu thế của thời đại mà cũng là khát vọng của toàn dân Việt Nam. Nhưng nó không đến từ ban lãnh đạo cộng sản hiện nay, từ ĐH-X của đảng CSVN. Những gì đang được chính thức chuẩn bị cho ĐH-X (các văn kiện dự thảo, các đại hội cơ sở đã hoàn tất, với thành phần nhân sự đã được bầu ra), cũng như sự thiếu vắng những khuôn mặt có đủ tầm nhìn và bản lãnh chính trị để làm được sứ mạng lịch sử này, không cho thấy là kịch bản dân chủ có thể xẩy ra từ đảng cộng sản đang cầm quyền, từ trên xuống như trường hợp Đài Loan trước đây. Nó phải xẩy đến từ dưới lên, từ áp lực của một phong trào quần chúng nổi dậy giành lại quyền định đoạt vận mệnh riêng cũa mỗi người Việt và chung cho toàn dân tộc.
Những người dân chủ và những người cộng sản tiến bộ, chấp nhận chế độ dân chủ, đều không nên chủ quan trông đợi ở kịch bản dân chủ từ trên xuống. Ban lãnh đạo cộng sản hiện nay không đủ tầm nhìn và bản lãnh để làm được việc này. Họ chưa có và sẽ không có được một lộ trình dân chủ. Những người dân chủ và tiến bộ phải có và phải cùng nhau thực hiện lộ trình dân chủ cho Việt Nam mà đó cũng là lộ trình tạo đột biến chính trị. Chúng ta cần cùng nhau vận dụng tình trạng mâu thuẫn nội tại của chế độ để đẩy nhanh tiến trình dẫn đến đột biến chính trị, trước hết là đột biến văn hóa-thông tin-giáo dục, để nhanh chóng đưa đất nước sang chế độ dân chủ pháp trị.
Để làm được điều này những người dân chủ và cộng sản tiến bộ cần cùng nhau tập hợp được sức mạnh của xu thế dân chủ và tiến bộ đang ngày càng lan rộng và dâng cao trong mọi tầng lớp dân chúng, qua những phương thức hoạt động và mô hình phối hợp hữu hiệu, khả thi và thích ứng với bối cảnh hiện nay và sắp tới của đất nước. Chủ động, tích cực, đặt tiền đồ dân tộc và lợi ích của toàn dân lên trên quyền lợi riêng tư, chắc chắn chúng ta sẽ vượt qua được mọi vật cản, cùng toàn dân tạo được đột biến chính trị trong thời gian tới.
Gửi ý kiến của bạn
