Dưới đây là bản tin gửi từ Huế.
Cha Nguyễn Hữu Giải vạch trần chính sách thâm độc của Cộng sản hay "Tường trình về cuộc gặp gỡ giữa Ban Tôn giáo tỉnh Thừa Thiên-Huế với Tổng giáo phận Huế tại tòa giám mục Huế ngày 20-02-2004 từ 9g-11g".
1- Thành phần tham dự :
- Ban Tôn giáo tỉnh : 5 cán bộ do ông Dương Viết Hồng, trưởng ban hướng dẫn. Bốn vị kia là các ông Lễ, Lộc, Toàn, Hảo (không rõ họ).
- Tổng giáo phận Huế : Đức TGM Têphanô Nguyễn Như Thể, Linh mục Tổng đại diện, 5 Linh mục Hạt trưởng, Giám đốc Đại chủng Viện Huế, Đan viện phụ Thiên An, Bề trên dòng Chúa Cứu Thế, Bề trên dòng Thánh Tâm, Bề trên 5 dòng nữ (Cát minh, Con Đức Mẹ Vô Nhiễm, Đức Bà Đi Viếng, Mến Thánh Giá, Phaolô), Linh mục thành viên Hội đồng Nhân dân, hai giáo dân hạt thành phố Huế. (Vắng mặt Sư huynh đại diện dòng La San).
2- Mục đích cuộc gặp gỡ :
Đây là sáng kiến của Ban Tôn giáo, muốn có cuộc mạn đàm đôi bên để trao đổi những vướng mắc hầu đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh giải quyết, cũng như để trình bày đường lối chính sách tôn giáo của Nhà nước CS.
3- Nội dung phần trao đổi :
Trước hết, Đức TGM Giáo phận bày tỏ niềm vui được chào đón Ban Tôn giáo, ngợi khen sáng kiến của BTG, cho rằng đây là một cơ hội quý hóa để BTG phản ảnh những vấn đề của Công giáo lên chính quyền.
Ông Dương Viết Hồng phát biểu: BTG mong được tiếp xúc với Công giáo vài lần mỗi năm, để giải thích chính sách đường lối hoặc đề xuất hướng giải quyết các vụ việc lên UBND tỉnh, vì BTG có nhiệm vụ làm gạch nối giữa tôn giáo với chính quyền. BTG nhận thấy giữa hai bên, những điểm tương đồng thì nhiều còn những vướng mắc thì ít (!"!). Đảng và Nhà nước chủ trương dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh, đúng với nguyện vọng của tôn giáo. Đảng và Nhà nước cũng nhận định tôn giáo luôn cùng tồn tại với dân tộc trong việc xây dựng quê hương.
Tiếp đến là phát biểu của các tham dự viên, gần như theo thứ tự : tu sĩ, giáo dân, linh mục, cán bộ tôn giáo (Chúng tôi xin phép quy lại thành từng nhóm, dù trong thực tế đôi lúc có xen kẽ hoặc tái phát biểu).
- Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm : Các giáo phận khác được đi du học nhiều, đang khi Huế thì ít. Mong chấm dứt sự giới hạn này. Riêng dòng chúng tôi có làm y tế , mở trạm xá để phục vụ nhân dân nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong việc nhận thuốc từ ngoại quốc gởi về. Trường cấp 3 Mai Khôi của dòng ở 46 Chi Lăng, thành phố Huế (nhà nước quản lý từ năm 1975), bị biến từ cơ sở giáo dục thành nơi ở cho cán bộ. Yêu cầu trả lại cho chúng tôi. - Dòng Mến Thánh Giá : Các thiếu nữ xin tìm hiểu ơn gọi gặp phải nhiều khó khăn. Các chị em đã "tu học thành xơ" lại không được nhập hộ khẩu. Các cơ sở giáo dục (= trường mẫu giáo) thiết lập trong khuôn viên nhà dòng bị nhà nước buộc phải tách ra thành khu vực riêng. Điều đó gây nhiều khó khăn bất tiện. Năm nào chúng tôi cũng làm đơn xin xét lại vấn đề này nhưng không được giải quyết.
- Dòng Đức Bà Đi Viếng : Khu cư xá của dòng dành cho các đệ tử lên thành phố học, ở đường Nguyễn Tri Phương và có từ năm 1970, đã bị Nhà nước tịch thu sau 1975. Chúng tôi đã làm đơn xin lại. Giấy tờ lòng vòng từ địa phương ra trung ương, đến nay vẫn không được xem xét, đang khi khu cư xá thì bị biến dạng và cải dụng nhiều lần. Ngoài ra, chính quyền mới đây vừa thâu hồi 4 mẫu đất của dòng tại Bãi Dâu, Phú Hậu, vừa bắt nộp thuế (hồi tố) về 4 mẫu đất đó, chỉ chừa lại cho 2 sào! Dòng xin xây nhà khuyết tật, trạm xá trên mảnh đất thừa thẹo này nhưng cũng không được.
- Dòng Thánh Phaolô : Viện Dục anh Kim Long có từ hơn 100 năm, sau 1975 bị tịch thu và cải biến thành bệnh viện thành phố. Tới nay, cơ quan quản lý cơ sở này đã bán bớt đất hoặc cho cán bộ xây nhà riêng. Ngôi nhà nguyện của viện, chúng tôi đã làm đơn xin lại nhiều lần để tái dùng làm nơi thờ phượng nhưng nhà nước vẫn không phúc đáp. Trường nữ trung học Jeanne d'Arc của chúng tôi (mang tên mới là trường Nguyễn Trường Tộ, nhà nước quản lý từ 1975) nay bị cắt xén thành 5, 6 mảng và dùng vào nhiều việc.
- Dòng Thiên An : Từ năm 1998 đến nay, chúng tôi đã gửi nhiều văn thư phản đối việc Nhà nước tịch thu 102 trên 107 ha đất của chúng tôi, chỉ chừa lại khu nhà ở và vườn cam, nhưng vẫn không được giải quyết. Nay thì Thiên An biến thành nơi không trong sạch. Ngay cả đồi Thánh giá (nơi chúng tôi không còn được lui tới) đã hóa nên tụ điểm của các tệ nạn xã hội.
- Dòng Thánh Tâm: Khi giao toàn bộ cơ sở của nhà mẹ tại Phường Đúc cho nhà nước, chúng tôi đã yêu cầu được giữ lại nghĩa trang. Nay nghĩa trang này cũng bị Nhà nước chiếm lấy.
- Dòng Chúa Cứu Thế : Cộng đoàn chúng tôi ở Huế phần lớn là các linh mục già lão. Bề trên đã sai tới nhiều vị trẻ hơn để thay thế. Nhưng vấn đề hộ khẩu gặp quá nhiều khó khăn.
- Đại Chủng Viện Huế : Đơn xin giáo sư tới dạy được giải quyết quá chậm. Việc chiêu sinh lẽ ra phải có hàng năm.
- Chủ tịch Hội đồng giáo xứ Phanxicô : Từ năm 2001, chúng tôi đã làm đơn xin xây lại tháp chuông nhà thờ (sụp đổ năm Mậu Thân), nhưng tới nay vẫn chưa được phép. Giáo xứ trước đây có cơ sở kinh tài là một dãy nhà hai tầng, cho các giáo sư đại học thuê. Sau 1975, nhà nước tịch thu cơ sở này, cho cán bộ lẫn dân thường thuê và nay thì đã hóa giá trọn vẹn.
- Một nguyên giáo sư đại học (thuộc giáo xứ Phủ Cam) : Xin phát triển các mặt tốt của tôn giáo. Cụ thể là tạo điều kiện để các tôn giáo được đóng góp nhiều hơn vào việc giáo dục.
- Cha hạt trưởng hạt Hương Phú (Nguyễn Hữu Giải) trước tiên xem xét vấn đề lý thuyết: nguyên tắc của chế độ, chính sách của nhà nước (vì đây là lời phát biểu dài nhất, mạnh mẽ nhất và đi vào trọng tâm nhất, chúng tôi xin đăng lại nguyên văn ở cuối bài), tiếp đến là vấn đề thực tế: yêu cầu nhà nước sớm giải quyết chuyện Kế Sung (theo Đơn khiếu nại lần 2 của linh mục quản xứ ngày 17-2-04, xin xem trên), trả lại Tiểu Chủng viện Hoan Thiện vốn đang bị chia năm xẻ bảy và biến dạng nhiều. (Chú thích: cha Giải nguyên là giám đốc TCV 1975-1979).
- Cha hạt trưởng hạt Quảng Trị (Nguyễn Vinh Gioang) : Yêu cầu chính quyền phá bỏ con đường trước nhà thờ Kế Sung. Nó vừa xâm phạm đất tư, vừa làm mất mỹ quan, vừa phá bầu khí linh thiêng, lại vừa nguy hiểm. Hôm 29-01, tôi và cha Lê Văn Hồng về thăm giáo xứ. Đang khi chúng tôi đứng tại sân nhà thờ, trên con đường mới làm đó thì đã bị một số thanh niên lạng lách xe máy qua giữa chúng tôi nhiều vòng, như muốn gây tai nạn cho chúng tôi.
- Cha hạt trưởng hạt Hương Quảng Phong (Lê Thanh Hoàng) : Tại giáo xứ Hương Lâm thuộc hạt do cha Nguyễn Tưởng cai quản, chính quyền mới đây đã ra lệnh tháo dỡ ngôi nhà ngài xây dể dạy thêm cho các em học sinh. Muốn đất nước đi lên thì phải để cho người dân có cơ hội và tự do góp phần. Chính quyền chớ có tự ái đến nỗi chuyện gì cũng đòi buộc xin phép đã.
- Cha hạt trưởng hạt Hải Vân (Lê Sĩ Hiền) : Cha Hoàng Cẩn gặp nhiều khó khăn khi làm mục vụ tại giáo xứ Xuân Lộc; đất đai thuộc giáo xứ Loan Lý của cha Cái Hồng Phượng thì bị tranh chấp đã hơn ba năm nay, tới rày chưa giải quyết; giáo xứ Sao Cát có nhiều cơ sở bị nhà nước chiếm dụng mấy chục năm rồi, chúng tôi đòi vẫn không trả; hai ngàn dân Công giáo tại một vùng sâu thuộc giáo xứ Nước Ngọt tới nay vẫn chưa có điện dùng, mặc dù đường điện cao thế đi ngang trên đầu họ. Và cha Hiền bất ngờ kết luận bằng một câu khiến các cán bộ phẫn nộ và chưng hửng: "Nói mà không làm!"
- Cha hạt trưởng hạt Thành Phố (Nguyễn Trọng) : Có con người là có văn hóa, có văn hóa là có tôn giáo. Thế mà ở A Sao, Nam Đông tới nay vẫn chưa được phép xây nhà thờ!
- Cha thành viên Hội đồng Nhân dân (Trần Văn Quí) : Tiểu chủng viện Sài gòn đã được trả lui, TCV Huế cũng cần được như vậy. Các ứng viên Đại chủng viện nên để cho Giáo hội tự chọn và việc chiêu sinh vào Đại chủng viện nên có hàng năm. Các tôn giáo cần được mở tư thục các cấp để giáo dục giới trẻ ngày càng suy đồi và cứu vãn nền giáo dục ngày càng sa sút. Phải để cho các tôn giáo có báo chí riêng, nhà in riêng và được ấn hành sách vở tài liệu đầy đủ. Nên bãi bỏ thi cử vào dịp lễ Giáng sinh. Hủ tục này kéo dài đã gần 30 năm rồi!
Người duy nhất không phát biểu bên Công giáo là cha Tổng đại diện Nguyễn Đức Vệ.
Sau khi lắng nghe mọi ý kiến, ông Trưởng ban Tôn giáo trả lời: "Trong những vấn đề Quí vị vừa nêu, có cái đúng, cái chưa đúng, cái còn chờ; có những vấn đề vĩ mô thuộc chủ trương chính sách, có những vấn đề vướng mắc cụ thể, liên quan đến nhiều cơ quan, muốn giải quyết phải cần nhiều thời gian. Vả lại dân chủ có nhiều cách, nhiều nghĩa..." (!"!)
Ông Lễ, Phó ban phát biểu: "Giáo phận lúc này có phát triển: trên 100 linh mục (chú thích của nhóm phóng viên: ngay trước 1975 là 170 vị), số giáo dân tăng lên 68.740 người (trước 1975: trên 120 ngàn), 67 cơ sở thờ tự được tu sửa và 92 vị được đi nước ngoài (chú thích của npv: để họp, để học, để thăm viếng kể từ 1975!), nay thì có thêm Trung tâm Mục vụ. Các khó khăn có thể chia thành 3 loại: loại về đất đai nhà cửa, loại về hộ khẩu, loại về chủ trương chính sách. Loại 1 và 2 dễ giải quyết thôi! Loại 3 thuộc thẩm quyền cấp trên".
Kết luận, Đức TGM đã phát biểu: "Xin cảm ơn nhà nước đã lắng nghe. Việc tham mưu góp ý là rất quan trọng. Chúng tôi cũng hiểu rằng Ban Tôn giáo nằm trong bối cảnh chung là cơ chế chồng chéo nhau và cán bộ cơ sở cường hào. Nhưng phải làm sao tin tưởng nhau thì mới đại đoàn kết được! Riêng sự biến Kế Sung: tình cảm tôn giáo bị đụng chạm, con đường quá chướng mắt. Nhà nước làm sao cho êm đẹp!"
*** Và dưới đây là nguyên văn lời phát biểu soạn sẵn của cha Phêrô Nguyễn Hữu Giải:
"Điều 4 Hiến pháp nước CHXHCNVN viết: "Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội" (Hiến pháp 1992). • Từ điều 4 này, chúng ta rút ra được hai nguyên tắc:
1- Đảng CS là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội, nghĩa là quản lý trọn vẹn đất nước. Nói cách khác, Đảng chủ trương toàn trị, tức là cai trị vẹn toàn những gì có trên đất nước Việt Nam, nắm trong tay mọi quyền lực: quyền lực lập pháp là Quốc hội, quyền lực tư pháp là Viện kiểm sát và Tòa án, quyền lực hành pháp là Chính quyền hay Nhà nước, quyền lực vũ khí là quân đội và công an, quyền lực công luận là báo đài, và quyền lực đạo đức tinh thần là tôn giáo. Tất cả phải trở thành công cụ trong tay của Đảng, được Đảng dùng để cai trị đất nước và nhân dân, hầu đưa đất nước tiến lên Chủ nghĩa Xã hội.
2- Chủ nghĩa Mác-Lênin là ý thức hệ chỉ đạo, hướng dẫn tâm trí mọi người dân Việt. Đó là chủ nghĩa duy vật vô thần triệt để, làm linh hồn cho chế độ vô thần đấu tranh. Trên thế giới, có quốc gia theo chế độ thần quyền hay quốc giáo, ưu đãi một tôn giáo chính và chèn ép mọi tôn giáo phụ; có quốc gia theo chế độ thế tục, dửng dưng với mọi tôn giáo hay coi mọi tôn giáo đều như nhau. Riêng các nước CS như Việt Nam, Trung Quốc, Cuba, Bắc Hàn theo chế độ vô thần đấu tranh, nhắm mục tiêu làm cho tôn giáo nếu không bị tiêu diệt về cơ cấu và nhân sự thì bị tiêu diệt về bản chất và vai trò, nghĩa là có thể tồn tại nhưng trở thành công cụ trong tay Đảng.
• Hai nguyên tắc này được thể hiện trên lý thuyết thành chính sách tôn giáo. Nội dung của chính sách này được tóm tắt -qua Nghị định 26/CP ngày 19-4-1999, điều 7 và 8: "Tín đồ có quyền thực hiện các hoạt động tôn giáo không trái với chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước, tiến hành các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện tại gia đình và tham gia các hoạt động tôn giáo, học tập giáo lý, đạo đức, phục vụ lễ nghi tôn giáo tại cơ sở thờ tự... Tổ chức tôn giáo có tôn chỉ, mục đích, đường hướng hành đạo, cơ cấu tổ chức phù hợp với pháp luật và được Thủ tướng Chính phủ cho phép hoạt động thì được pháp luật bảo hộ"; -qua câu nói sau đây của Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về Công tác Tôn giáo tháng 1-2003: "Các giáo hội và tổ chức tôn giáo nào có đường hướng hành đạo gắn bó với dân tộc, có tôn chỉ, mục đích, điều lệ phù hợp với luật pháp Nhà nước, có tổ chức phù hợp và bộ máy nhân sự đảm bảo tốt về cả hai mặt đạo, đời thì sẽ được Nhà nước xem xét trong từng trường hợp cụ thể để cho phép hoạt động"; - hay qua lời Nhà nước mới đây đã đặt trên miệng cha Nguyễn Văn Lý: "Đại đoàn kết toàn dân để đạt tới mục tiêu xây dựng Chủ nghĩa Xã hội mới của VN... Xây dựng CNXH mới này là đạo đức cao đẹp bao trùm toàn dân. Tôn giáo càng nhiệt tình xây dựng CNXH mới này, càng có thêm tự do cần thiết" (Thư gởi Hội đồng GMVN ngày 17-4-2003), hoặc "Nhà nước VN không đàn áp tôn giáo, chỉ có một số giới hạn theo tiêu chí của Việt Nam làm một số người không vừa ý, nhưng Nghị quyết Hội nghị 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa 9 của Đảng CSVN tháng 01-2003 đã xác định: Tôn giáo đang và sẽ tồn tại cùng Dân tộc trong quá trình xây dựng Chủ nghĩa Xã hội tại VN; đã có hướng giải quyết thỏa đáng tự do tôn giáo cho 6 tôn giáo chính thức tại VN" (Thư gởi Quốc hội Hoa Kỳ ngày 27-6-2003), hoặc "Hiện nay tại VN các công dân nào nhiệt tình - ít ra không làm gì tỏ ra cản trở - xây dựng Chủ nghĩa Xã hội thì có đủ tự do tôn giáo và các tự do cần thiết khác, trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của Nhà nước Việt Nam" (Thư gởi Nghị viện Châu Âu và Hạ viện Hoa Kỳ ngày 08-12-2003).
• Trong thực tế, nguyên tắc và chính sách, tùy nơi và tùy lúc, được thực hiện bằng nới lỏng hay siết chặt, nương tay hay thẳng tay, ban ơn hay cấm đoán, khoan hồng hay đàn áp, dung túng hay triệt hạ, tùy như các tôn giáo hay các giáo hội im lặng hay lên tiếng, quy phục hay độc lập, thỏa hiệp hay đối đầu, ngoan ngoãn vâng lời hay đòi hỏi tự quản, nhắm mắt làm ngơ hay phê bình thẳng thắn. Hơn nửa thế kỷ qua đã chứng tỏ điều này.
Thành ra vấn đề không nằm ở chỗ giải quyết các vụ việc tranh chấp mà nhà nước thường gọi là những hiện tượng không phản ảnh bản chất, những sai trái của cấp dưới ngược với ý cấp trên, những tồn tại của các hoàn cảnh hay thành kiến lịch sử, những dò dẫm hay vấp váp khi thi hành chính sách. Vấn đề chủ yếu là phải thấy rằng những hiện tượng ấy - xảy ra thường xuyên, mọi nơi mọi lúc, vô vàn vô số - bộc lộ bản chất của một chế độ toàn trị, vô thần đấu tranh, của một chính sách tiêu diệt bằng cách công cụ hóa tôn giáo. Theo nền triết học chính danh của nhân loại, tuỳ thể bao giờ cũng bộc lộ bản thể, thuộc tính lúc nào cũng bày tỏ bản tính, nhất là khi các tùy thể này, các thuộc tính này được phát hiện thường xuyên.
(Cha Giải đọc ngang đây thì điện thoại di động của ông Hồng reo lên. Theo suy đoán, đó là chuông báo động của toán công an phục bên ngoài toà TGM và đang theo dõi qua máy tiếp âm. Hồi chuông đó hẳn vừa nhắc nhở đoàn cán bộ vừa phá thối bài phát biểu. Mặc, cha Giải tiếp tục đọc và đọc to hơn).
• Nên giải pháp cho vấn đề tôn giáo, vấn đề tự do tôn giáo, vấn đề những tranh chấp động tới tôn giáo chính là:
- bỏ nguyên tắc độc tài toàn trị và vô thần đấu tranh.
- bỏ chính sách tiêu diệt tôn giáo bằng phương thức công cụ hóa các giáo hội.
- coi mọi công dân tôn giáo như mọi công dân khác và thực là công dân của đất nước chứ không phải thần dân của nhà nước.
- trước mắt, phải giải quyết mọi tranh chấp theo đúng pháp luật, với một tòa án độc lập và đủ thẩm quyền.
Để kết luận, tôi xin kể một câu chuyện: Năm 1976, đang khi làm giám đốc TCV Hoan Thiện, tôi phải đi thi lấy bằng lái xe Honda 50cc tại một nơi gần nhà. Bắt đầu phần thi vấn đáp, viên cán bộ khảo thí đột nhiên hỏi tôi: "Này Linh mục, người Cộng sản như tôi có vô thần không"" Tôi đáp: "Anh vô thần sao được! Chính Thượng Đế đang ở trong anh qua lương tâm mà. Đó là tiếng của Ngài đang đặt và đang nói trong anh!" - "Hoan hô! Linh mục nói rất phải!" Đoạn anh ta hỏi vài câu qua loa rồi cho tôi đậu. Hôm nay, tôi cũng muốn thưa với Quý vị đại diện chính quyền: Mở đầu, ông Trưởng ban đã cho biết BTG lấy đạo đức mà hành động. Vậy thì chúng tôi hy vọng đó là dấu hiệu tốt và mong rằng Quý vị sẽ theo đạo đức lương tâm, tức theo tiếng nói của Thiên Chúa, mà giải quyết mọi vấn đề!"
Nhóm phóng viên tường trình từ Huế.
Lần tới: Bản Báo cáo và Kiến nghị đầy gian trá áp đặt của Đoàn giám sát thuộc Hội đồng Nhân dân tỉnh TT-H về vụ Kế Sung (12-2-04) cũng như những phân tích, vạch trần, nhận định về Bản báo cáo này. Xin Quí vị đón xem.
Cha Nguyễn Hữu Giải vạch trần chính sách thâm độc của Cộng sản hay "Tường trình về cuộc gặp gỡ giữa Ban Tôn giáo tỉnh Thừa Thiên-Huế với Tổng giáo phận Huế tại tòa giám mục Huế ngày 20-02-2004 từ 9g-11g".
1- Thành phần tham dự :
- Ban Tôn giáo tỉnh : 5 cán bộ do ông Dương Viết Hồng, trưởng ban hướng dẫn. Bốn vị kia là các ông Lễ, Lộc, Toàn, Hảo (không rõ họ).
- Tổng giáo phận Huế : Đức TGM Têphanô Nguyễn Như Thể, Linh mục Tổng đại diện, 5 Linh mục Hạt trưởng, Giám đốc Đại chủng Viện Huế, Đan viện phụ Thiên An, Bề trên dòng Chúa Cứu Thế, Bề trên dòng Thánh Tâm, Bề trên 5 dòng nữ (Cát minh, Con Đức Mẹ Vô Nhiễm, Đức Bà Đi Viếng, Mến Thánh Giá, Phaolô), Linh mục thành viên Hội đồng Nhân dân, hai giáo dân hạt thành phố Huế. (Vắng mặt Sư huynh đại diện dòng La San).
2- Mục đích cuộc gặp gỡ :
Đây là sáng kiến của Ban Tôn giáo, muốn có cuộc mạn đàm đôi bên để trao đổi những vướng mắc hầu đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh giải quyết, cũng như để trình bày đường lối chính sách tôn giáo của Nhà nước CS.
3- Nội dung phần trao đổi :
Trước hết, Đức TGM Giáo phận bày tỏ niềm vui được chào đón Ban Tôn giáo, ngợi khen sáng kiến của BTG, cho rằng đây là một cơ hội quý hóa để BTG phản ảnh những vấn đề của Công giáo lên chính quyền.
Ông Dương Viết Hồng phát biểu: BTG mong được tiếp xúc với Công giáo vài lần mỗi năm, để giải thích chính sách đường lối hoặc đề xuất hướng giải quyết các vụ việc lên UBND tỉnh, vì BTG có nhiệm vụ làm gạch nối giữa tôn giáo với chính quyền. BTG nhận thấy giữa hai bên, những điểm tương đồng thì nhiều còn những vướng mắc thì ít (!"!). Đảng và Nhà nước chủ trương dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh, đúng với nguyện vọng của tôn giáo. Đảng và Nhà nước cũng nhận định tôn giáo luôn cùng tồn tại với dân tộc trong việc xây dựng quê hương.
Tiếp đến là phát biểu của các tham dự viên, gần như theo thứ tự : tu sĩ, giáo dân, linh mục, cán bộ tôn giáo (Chúng tôi xin phép quy lại thành từng nhóm, dù trong thực tế đôi lúc có xen kẽ hoặc tái phát biểu).
- Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm : Các giáo phận khác được đi du học nhiều, đang khi Huế thì ít. Mong chấm dứt sự giới hạn này. Riêng dòng chúng tôi có làm y tế , mở trạm xá để phục vụ nhân dân nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong việc nhận thuốc từ ngoại quốc gởi về. Trường cấp 3 Mai Khôi của dòng ở 46 Chi Lăng, thành phố Huế (nhà nước quản lý từ năm 1975), bị biến từ cơ sở giáo dục thành nơi ở cho cán bộ. Yêu cầu trả lại cho chúng tôi. - Dòng Mến Thánh Giá : Các thiếu nữ xin tìm hiểu ơn gọi gặp phải nhiều khó khăn. Các chị em đã "tu học thành xơ" lại không được nhập hộ khẩu. Các cơ sở giáo dục (= trường mẫu giáo) thiết lập trong khuôn viên nhà dòng bị nhà nước buộc phải tách ra thành khu vực riêng. Điều đó gây nhiều khó khăn bất tiện. Năm nào chúng tôi cũng làm đơn xin xét lại vấn đề này nhưng không được giải quyết.
- Dòng Đức Bà Đi Viếng : Khu cư xá của dòng dành cho các đệ tử lên thành phố học, ở đường Nguyễn Tri Phương và có từ năm 1970, đã bị Nhà nước tịch thu sau 1975. Chúng tôi đã làm đơn xin lại. Giấy tờ lòng vòng từ địa phương ra trung ương, đến nay vẫn không được xem xét, đang khi khu cư xá thì bị biến dạng và cải dụng nhiều lần. Ngoài ra, chính quyền mới đây vừa thâu hồi 4 mẫu đất của dòng tại Bãi Dâu, Phú Hậu, vừa bắt nộp thuế (hồi tố) về 4 mẫu đất đó, chỉ chừa lại cho 2 sào! Dòng xin xây nhà khuyết tật, trạm xá trên mảnh đất thừa thẹo này nhưng cũng không được.
- Dòng Thánh Phaolô : Viện Dục anh Kim Long có từ hơn 100 năm, sau 1975 bị tịch thu và cải biến thành bệnh viện thành phố. Tới nay, cơ quan quản lý cơ sở này đã bán bớt đất hoặc cho cán bộ xây nhà riêng. Ngôi nhà nguyện của viện, chúng tôi đã làm đơn xin lại nhiều lần để tái dùng làm nơi thờ phượng nhưng nhà nước vẫn không phúc đáp. Trường nữ trung học Jeanne d'Arc của chúng tôi (mang tên mới là trường Nguyễn Trường Tộ, nhà nước quản lý từ 1975) nay bị cắt xén thành 5, 6 mảng và dùng vào nhiều việc.
- Dòng Thiên An : Từ năm 1998 đến nay, chúng tôi đã gửi nhiều văn thư phản đối việc Nhà nước tịch thu 102 trên 107 ha đất của chúng tôi, chỉ chừa lại khu nhà ở và vườn cam, nhưng vẫn không được giải quyết. Nay thì Thiên An biến thành nơi không trong sạch. Ngay cả đồi Thánh giá (nơi chúng tôi không còn được lui tới) đã hóa nên tụ điểm của các tệ nạn xã hội.
- Dòng Thánh Tâm: Khi giao toàn bộ cơ sở của nhà mẹ tại Phường Đúc cho nhà nước, chúng tôi đã yêu cầu được giữ lại nghĩa trang. Nay nghĩa trang này cũng bị Nhà nước chiếm lấy.
- Dòng Chúa Cứu Thế : Cộng đoàn chúng tôi ở Huế phần lớn là các linh mục già lão. Bề trên đã sai tới nhiều vị trẻ hơn để thay thế. Nhưng vấn đề hộ khẩu gặp quá nhiều khó khăn.
- Đại Chủng Viện Huế : Đơn xin giáo sư tới dạy được giải quyết quá chậm. Việc chiêu sinh lẽ ra phải có hàng năm.
- Chủ tịch Hội đồng giáo xứ Phanxicô : Từ năm 2001, chúng tôi đã làm đơn xin xây lại tháp chuông nhà thờ (sụp đổ năm Mậu Thân), nhưng tới nay vẫn chưa được phép. Giáo xứ trước đây có cơ sở kinh tài là một dãy nhà hai tầng, cho các giáo sư đại học thuê. Sau 1975, nhà nước tịch thu cơ sở này, cho cán bộ lẫn dân thường thuê và nay thì đã hóa giá trọn vẹn.
- Một nguyên giáo sư đại học (thuộc giáo xứ Phủ Cam) : Xin phát triển các mặt tốt của tôn giáo. Cụ thể là tạo điều kiện để các tôn giáo được đóng góp nhiều hơn vào việc giáo dục.
- Cha hạt trưởng hạt Hương Phú (Nguyễn Hữu Giải) trước tiên xem xét vấn đề lý thuyết: nguyên tắc của chế độ, chính sách của nhà nước (vì đây là lời phát biểu dài nhất, mạnh mẽ nhất và đi vào trọng tâm nhất, chúng tôi xin đăng lại nguyên văn ở cuối bài), tiếp đến là vấn đề thực tế: yêu cầu nhà nước sớm giải quyết chuyện Kế Sung (theo Đơn khiếu nại lần 2 của linh mục quản xứ ngày 17-2-04, xin xem trên), trả lại Tiểu Chủng viện Hoan Thiện vốn đang bị chia năm xẻ bảy và biến dạng nhiều. (Chú thích: cha Giải nguyên là giám đốc TCV 1975-1979).
- Cha hạt trưởng hạt Quảng Trị (Nguyễn Vinh Gioang) : Yêu cầu chính quyền phá bỏ con đường trước nhà thờ Kế Sung. Nó vừa xâm phạm đất tư, vừa làm mất mỹ quan, vừa phá bầu khí linh thiêng, lại vừa nguy hiểm. Hôm 29-01, tôi và cha Lê Văn Hồng về thăm giáo xứ. Đang khi chúng tôi đứng tại sân nhà thờ, trên con đường mới làm đó thì đã bị một số thanh niên lạng lách xe máy qua giữa chúng tôi nhiều vòng, như muốn gây tai nạn cho chúng tôi.
- Cha hạt trưởng hạt Hương Quảng Phong (Lê Thanh Hoàng) : Tại giáo xứ Hương Lâm thuộc hạt do cha Nguyễn Tưởng cai quản, chính quyền mới đây đã ra lệnh tháo dỡ ngôi nhà ngài xây dể dạy thêm cho các em học sinh. Muốn đất nước đi lên thì phải để cho người dân có cơ hội và tự do góp phần. Chính quyền chớ có tự ái đến nỗi chuyện gì cũng đòi buộc xin phép đã.
- Cha hạt trưởng hạt Hải Vân (Lê Sĩ Hiền) : Cha Hoàng Cẩn gặp nhiều khó khăn khi làm mục vụ tại giáo xứ Xuân Lộc; đất đai thuộc giáo xứ Loan Lý của cha Cái Hồng Phượng thì bị tranh chấp đã hơn ba năm nay, tới rày chưa giải quyết; giáo xứ Sao Cát có nhiều cơ sở bị nhà nước chiếm dụng mấy chục năm rồi, chúng tôi đòi vẫn không trả; hai ngàn dân Công giáo tại một vùng sâu thuộc giáo xứ Nước Ngọt tới nay vẫn chưa có điện dùng, mặc dù đường điện cao thế đi ngang trên đầu họ. Và cha Hiền bất ngờ kết luận bằng một câu khiến các cán bộ phẫn nộ và chưng hửng: "Nói mà không làm!"
- Cha hạt trưởng hạt Thành Phố (Nguyễn Trọng) : Có con người là có văn hóa, có văn hóa là có tôn giáo. Thế mà ở A Sao, Nam Đông tới nay vẫn chưa được phép xây nhà thờ!
- Cha thành viên Hội đồng Nhân dân (Trần Văn Quí) : Tiểu chủng viện Sài gòn đã được trả lui, TCV Huế cũng cần được như vậy. Các ứng viên Đại chủng viện nên để cho Giáo hội tự chọn và việc chiêu sinh vào Đại chủng viện nên có hàng năm. Các tôn giáo cần được mở tư thục các cấp để giáo dục giới trẻ ngày càng suy đồi và cứu vãn nền giáo dục ngày càng sa sút. Phải để cho các tôn giáo có báo chí riêng, nhà in riêng và được ấn hành sách vở tài liệu đầy đủ. Nên bãi bỏ thi cử vào dịp lễ Giáng sinh. Hủ tục này kéo dài đã gần 30 năm rồi!
Người duy nhất không phát biểu bên Công giáo là cha Tổng đại diện Nguyễn Đức Vệ.
Sau khi lắng nghe mọi ý kiến, ông Trưởng ban Tôn giáo trả lời: "Trong những vấn đề Quí vị vừa nêu, có cái đúng, cái chưa đúng, cái còn chờ; có những vấn đề vĩ mô thuộc chủ trương chính sách, có những vấn đề vướng mắc cụ thể, liên quan đến nhiều cơ quan, muốn giải quyết phải cần nhiều thời gian. Vả lại dân chủ có nhiều cách, nhiều nghĩa..." (!"!)
Ông Lễ, Phó ban phát biểu: "Giáo phận lúc này có phát triển: trên 100 linh mục (chú thích của nhóm phóng viên: ngay trước 1975 là 170 vị), số giáo dân tăng lên 68.740 người (trước 1975: trên 120 ngàn), 67 cơ sở thờ tự được tu sửa và 92 vị được đi nước ngoài (chú thích của npv: để họp, để học, để thăm viếng kể từ 1975!), nay thì có thêm Trung tâm Mục vụ. Các khó khăn có thể chia thành 3 loại: loại về đất đai nhà cửa, loại về hộ khẩu, loại về chủ trương chính sách. Loại 1 và 2 dễ giải quyết thôi! Loại 3 thuộc thẩm quyền cấp trên".
Kết luận, Đức TGM đã phát biểu: "Xin cảm ơn nhà nước đã lắng nghe. Việc tham mưu góp ý là rất quan trọng. Chúng tôi cũng hiểu rằng Ban Tôn giáo nằm trong bối cảnh chung là cơ chế chồng chéo nhau và cán bộ cơ sở cường hào. Nhưng phải làm sao tin tưởng nhau thì mới đại đoàn kết được! Riêng sự biến Kế Sung: tình cảm tôn giáo bị đụng chạm, con đường quá chướng mắt. Nhà nước làm sao cho êm đẹp!"
*** Và dưới đây là nguyên văn lời phát biểu soạn sẵn của cha Phêrô Nguyễn Hữu Giải:
"Điều 4 Hiến pháp nước CHXHCNVN viết: "Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội" (Hiến pháp 1992). • Từ điều 4 này, chúng ta rút ra được hai nguyên tắc:
1- Đảng CS là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội, nghĩa là quản lý trọn vẹn đất nước. Nói cách khác, Đảng chủ trương toàn trị, tức là cai trị vẹn toàn những gì có trên đất nước Việt Nam, nắm trong tay mọi quyền lực: quyền lực lập pháp là Quốc hội, quyền lực tư pháp là Viện kiểm sát và Tòa án, quyền lực hành pháp là Chính quyền hay Nhà nước, quyền lực vũ khí là quân đội và công an, quyền lực công luận là báo đài, và quyền lực đạo đức tinh thần là tôn giáo. Tất cả phải trở thành công cụ trong tay của Đảng, được Đảng dùng để cai trị đất nước và nhân dân, hầu đưa đất nước tiến lên Chủ nghĩa Xã hội.
2- Chủ nghĩa Mác-Lênin là ý thức hệ chỉ đạo, hướng dẫn tâm trí mọi người dân Việt. Đó là chủ nghĩa duy vật vô thần triệt để, làm linh hồn cho chế độ vô thần đấu tranh. Trên thế giới, có quốc gia theo chế độ thần quyền hay quốc giáo, ưu đãi một tôn giáo chính và chèn ép mọi tôn giáo phụ; có quốc gia theo chế độ thế tục, dửng dưng với mọi tôn giáo hay coi mọi tôn giáo đều như nhau. Riêng các nước CS như Việt Nam, Trung Quốc, Cuba, Bắc Hàn theo chế độ vô thần đấu tranh, nhắm mục tiêu làm cho tôn giáo nếu không bị tiêu diệt về cơ cấu và nhân sự thì bị tiêu diệt về bản chất và vai trò, nghĩa là có thể tồn tại nhưng trở thành công cụ trong tay Đảng.
• Hai nguyên tắc này được thể hiện trên lý thuyết thành chính sách tôn giáo. Nội dung của chính sách này được tóm tắt -qua Nghị định 26/CP ngày 19-4-1999, điều 7 và 8: "Tín đồ có quyền thực hiện các hoạt động tôn giáo không trái với chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước, tiến hành các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện tại gia đình và tham gia các hoạt động tôn giáo, học tập giáo lý, đạo đức, phục vụ lễ nghi tôn giáo tại cơ sở thờ tự... Tổ chức tôn giáo có tôn chỉ, mục đích, đường hướng hành đạo, cơ cấu tổ chức phù hợp với pháp luật và được Thủ tướng Chính phủ cho phép hoạt động thì được pháp luật bảo hộ"; -qua câu nói sau đây của Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về Công tác Tôn giáo tháng 1-2003: "Các giáo hội và tổ chức tôn giáo nào có đường hướng hành đạo gắn bó với dân tộc, có tôn chỉ, mục đích, điều lệ phù hợp với luật pháp Nhà nước, có tổ chức phù hợp và bộ máy nhân sự đảm bảo tốt về cả hai mặt đạo, đời thì sẽ được Nhà nước xem xét trong từng trường hợp cụ thể để cho phép hoạt động"; - hay qua lời Nhà nước mới đây đã đặt trên miệng cha Nguyễn Văn Lý: "Đại đoàn kết toàn dân để đạt tới mục tiêu xây dựng Chủ nghĩa Xã hội mới của VN... Xây dựng CNXH mới này là đạo đức cao đẹp bao trùm toàn dân. Tôn giáo càng nhiệt tình xây dựng CNXH mới này, càng có thêm tự do cần thiết" (Thư gởi Hội đồng GMVN ngày 17-4-2003), hoặc "Nhà nước VN không đàn áp tôn giáo, chỉ có một số giới hạn theo tiêu chí của Việt Nam làm một số người không vừa ý, nhưng Nghị quyết Hội nghị 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa 9 của Đảng CSVN tháng 01-2003 đã xác định: Tôn giáo đang và sẽ tồn tại cùng Dân tộc trong quá trình xây dựng Chủ nghĩa Xã hội tại VN; đã có hướng giải quyết thỏa đáng tự do tôn giáo cho 6 tôn giáo chính thức tại VN" (Thư gởi Quốc hội Hoa Kỳ ngày 27-6-2003), hoặc "Hiện nay tại VN các công dân nào nhiệt tình - ít ra không làm gì tỏ ra cản trở - xây dựng Chủ nghĩa Xã hội thì có đủ tự do tôn giáo và các tự do cần thiết khác, trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của Nhà nước Việt Nam" (Thư gởi Nghị viện Châu Âu và Hạ viện Hoa Kỳ ngày 08-12-2003).
• Trong thực tế, nguyên tắc và chính sách, tùy nơi và tùy lúc, được thực hiện bằng nới lỏng hay siết chặt, nương tay hay thẳng tay, ban ơn hay cấm đoán, khoan hồng hay đàn áp, dung túng hay triệt hạ, tùy như các tôn giáo hay các giáo hội im lặng hay lên tiếng, quy phục hay độc lập, thỏa hiệp hay đối đầu, ngoan ngoãn vâng lời hay đòi hỏi tự quản, nhắm mắt làm ngơ hay phê bình thẳng thắn. Hơn nửa thế kỷ qua đã chứng tỏ điều này.
Thành ra vấn đề không nằm ở chỗ giải quyết các vụ việc tranh chấp mà nhà nước thường gọi là những hiện tượng không phản ảnh bản chất, những sai trái của cấp dưới ngược với ý cấp trên, những tồn tại của các hoàn cảnh hay thành kiến lịch sử, những dò dẫm hay vấp váp khi thi hành chính sách. Vấn đề chủ yếu là phải thấy rằng những hiện tượng ấy - xảy ra thường xuyên, mọi nơi mọi lúc, vô vàn vô số - bộc lộ bản chất của một chế độ toàn trị, vô thần đấu tranh, của một chính sách tiêu diệt bằng cách công cụ hóa tôn giáo. Theo nền triết học chính danh của nhân loại, tuỳ thể bao giờ cũng bộc lộ bản thể, thuộc tính lúc nào cũng bày tỏ bản tính, nhất là khi các tùy thể này, các thuộc tính này được phát hiện thường xuyên.
(Cha Giải đọc ngang đây thì điện thoại di động của ông Hồng reo lên. Theo suy đoán, đó là chuông báo động của toán công an phục bên ngoài toà TGM và đang theo dõi qua máy tiếp âm. Hồi chuông đó hẳn vừa nhắc nhở đoàn cán bộ vừa phá thối bài phát biểu. Mặc, cha Giải tiếp tục đọc và đọc to hơn).
• Nên giải pháp cho vấn đề tôn giáo, vấn đề tự do tôn giáo, vấn đề những tranh chấp động tới tôn giáo chính là:
- bỏ nguyên tắc độc tài toàn trị và vô thần đấu tranh.
- bỏ chính sách tiêu diệt tôn giáo bằng phương thức công cụ hóa các giáo hội.
- coi mọi công dân tôn giáo như mọi công dân khác và thực là công dân của đất nước chứ không phải thần dân của nhà nước.
- trước mắt, phải giải quyết mọi tranh chấp theo đúng pháp luật, với một tòa án độc lập và đủ thẩm quyền.
Để kết luận, tôi xin kể một câu chuyện: Năm 1976, đang khi làm giám đốc TCV Hoan Thiện, tôi phải đi thi lấy bằng lái xe Honda 50cc tại một nơi gần nhà. Bắt đầu phần thi vấn đáp, viên cán bộ khảo thí đột nhiên hỏi tôi: "Này Linh mục, người Cộng sản như tôi có vô thần không"" Tôi đáp: "Anh vô thần sao được! Chính Thượng Đế đang ở trong anh qua lương tâm mà. Đó là tiếng của Ngài đang đặt và đang nói trong anh!" - "Hoan hô! Linh mục nói rất phải!" Đoạn anh ta hỏi vài câu qua loa rồi cho tôi đậu. Hôm nay, tôi cũng muốn thưa với Quý vị đại diện chính quyền: Mở đầu, ông Trưởng ban đã cho biết BTG lấy đạo đức mà hành động. Vậy thì chúng tôi hy vọng đó là dấu hiệu tốt và mong rằng Quý vị sẽ theo đạo đức lương tâm, tức theo tiếng nói của Thiên Chúa, mà giải quyết mọi vấn đề!"
Nhóm phóng viên tường trình từ Huế.
Lần tới: Bản Báo cáo và Kiến nghị đầy gian trá áp đặt của Đoàn giám sát thuộc Hội đồng Nhân dân tỉnh TT-H về vụ Kế Sung (12-2-04) cũng như những phân tích, vạch trần, nhận định về Bản báo cáo này. Xin Quí vị đón xem.
Gửi ý kiến của bạn
