NEW YORK - Ký giả Christopher Michaud của Reuters viết bài phân tích như sau:
Trong khi nước Mỹ hôm thứ hai 30-4 ghi nhận ngày kỷ niệm kết thúc chiến tranh Việt Nam năm thứ 26, việc cựu Thượng nghị sĩ Mỹ Bob Kerrey nhìn nhận ông đã dự vào một cuộc thảm sát đã cho thấy sức mạnh vẫn còn để mở lại vết thương về sự xung đột ở Mỹ.
Có lẽ Kerrey đã nói rất đúng khi ông tuyên bố trong cuộc họp báo về sự việc đã xẩy ra năm 1969 ở Việt Nam: “Ở Lào và Việt Nam, chiến tranh đã chấm dứt, ở Mỹ nó chưa chấm dứt”.
Hôm thứ năm tuần trước ông nói: “Trong hơn ba chục năm, tôi đã mang nặng ký ức riêng này với một sự khắc khoải không có lời nào mô tả cho thật đầy đủ. Những người khác đã biện hộ cho tôi về mặt quân sự. Tôi vẫn không thể tự bênh vực cho việc đó trên bình diện quân sự cũng như đạo đức”.
Trong nhiều giới, trong đó có những cựu chiến binh Mỹ tham chiến ở Việt Nam, các nhà văn và bình luận gia và ngay cả những người Việt Nam sống ở trong nước ngày nay, không mấy ai vội vã phán xét Kerrey.
Nhiều vị Thượng nghị sĩ, nhất là những người trước đây là cựu chiến binh tham chiến ở Việt Nam đã lên tiếng bênh vực Kerrey.
Hôm thứ sáu Thượng nghị sĩ John McCain viết trên tờ Wall St. Journal: “Bob Kerrey đã phạm vào một sự sai lầm ở Việt Nam. Nhưng trừ phi đã từng tham chiến, cũng xin quý vị thận trọng không nên đưa ra một lời phán xét về ông ấy để nhận định thế nào là một người anh hùng trong cuộc chiến”.
Thượng nghị sĩ John Kerry cũng đồng ý: “Những người không có mặt tại đó cần phải nghĩ cho kỹ trước khi đưa ra những lời dự đoán về chuyện đó từ hơn 30 năm trước”.
Những cựu chiến binh của cuộc chiến Việt Nam có mặt tại đài kỷ niệm Chiến tranh Việt Nam tại Washington D.C. cũng có những suy tư tương tự. Một người đã nói lên ý nghĩ của nhiều người như sau: “Tôi không nghĩ đó là một vụ cố ý sát hại. Đó chỉ là một tai nạn không may”.
Nhưng Hugh Thompson, một phi công đã từng có mặt trong cuộc thảm sát ở Mỹ Lai ngày 16-3-1968 làm chết 300 thường dân, đã nói với Reuters: “Chuyện ông ta làm là một sự sát hại, ông ta cần phải bị trừng phạt tối đa...Ông ta đã suy xét dở, phạm sai lầm và sẽ chịu sự trừng phạt suốt đời”.
Báo New York Post viết trong một bài bình luận: “Đã 26 năm trôi qua kể từ khi chiến tranh chấm dứt đối với nước Mỹ nếu không phải đối với Đông Nam Á và cho đến nay cuộc chiến vẫn còn trong lương tri quần chúng như một hành động không đáng tôn trọng”.
Tuy nhiên vết nhọ về Việt Nam có lẽ đã mờ đi phần nào, bằng chứng là việc ra tranh cử Tổng Thống của Thượng nghị sĩ McCain, đã từng bị Việt Công giam giữ nhiều năm, bị hành hạ và tra tấn. Tư cách “người anh hùng chiến tranh” đó đã khiến ông được ủng hộ mạnh trong các cuộc sơ cử, đến độ có lúc ông vượt trên ông Bush khiến chính ông cũng không ngờ.
Báo New York Times tuần này cho biết quyết định của ông Kerrey không ra tranh chức ứng cử viên Tổng Thống của đảng Dân Chủ năm 2000 chống lại ông Gore chỉ được đưa ra vài tuần sau khi tạp chí Newsweek phỏng vấn ông và đưa ra những tài liệu về vụ Thanh Phong.
Báo Newsday kết luận trong một bài bình luận: “Sự tiết lộ này có thể làm tiêu tan mọi hy vọng của ông Kerrey về chính trị”. Chính ông Kerrey đã tuyên bố thẳng là ông sẽ không ra tranh cử năm 2004.
“Nhưng, tờ Newsday viết, không nên kết án ông gắt gao về một vụ xẩy ra từ hơn 30 năm trước, một vụ có vẻ chỉ là một sự suy xét sai lầm bi đát trong một cuộc chiến có lắm chuyện mù mờ”.
Gửi ý kiến của bạn
