WASHINGTON (AF, AP) - Một ủy hội liên bang Hoa Kỳ hôm Thứ Hai đã thúc giục tân nội các của Tổng Thống George W. Bush hãy khởi lại cuộc chiến chống lại những cuộc đàn áp tôn giáo toàn cầu, nhằm vào những lạm dụng thô bạo tại các nước trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam và Sudan.
Trong bản tường trình hàng năm, Ủy Hội Tự Do Tôn Giaó Quốc Tế Hoa Kỳ (USCIRF) đã đưa ra một loạt đề nghị về chính sách, tìm cách đưa nỗ lực giúp tự do tôn giáo một cách quân bình trong chính sách kinh tế và ngoại giao Mỹ.
Các đề nghị về Trung Quốc và Việt Nam trông như cầm chắc sẽ gây tranh cãi - cả 2 nước này mới đây đã giận dữ tố giác ủy hội, cơ quan được quy chế liên bang đềå cố vấn chính phủ về chính sách tự do tôn giáo.
Dựa vào bản tường trình do Bộ Ngoại Giao và các nguồn khác, ủy hội kêu gọi chính phủ Bush phải “không ngừng thúc giục chính phủ Trung Quốc” có những bước cải tiến điều họ gọi là tình hình tệ hại hơn trong việc bao dung tôn giáo. Các viên chức Mỹ nên liên tục áp lực Trung Quốc cho tự do thờ phượng và ngưng bỏ tù các tín đồ và lãnh tụ tôn giaó, theo ủy hội.
Ủy hội cũng kêu gọi Quốc Hội thông qua bản thương ước với Hà Nội chỉ khi nào Quốc Hội chấp thuận nghị quyết kêu gọi “chính phủ CSVN phải có những cải tiến lớn trong việc bảo vệ quyền tự do tôn giáo, hay là sau khi chính phủ CSVN chịu ràng buộc với các cơ quan chính phủ Mỹ để thực hiện các cải tiến đó.”
Ủy hội đã liên tục xô xát với chính phủ CSVN các tháng vừa qua về cuộc điều tra hồ sơ tệ hại về bao dung tôn giáo.
Trong khi đó, một bản tin khác của AP lại cho thấy:- Thương ước Việt-Mỹ bỗng nhiên lóe ra một tia hy vọng xong sớm giữa năm nay, khi một thượng nghị sĩ thế lực Hoa Kỳ nói là hy vọng xét một gói các thương ước và cần “linh động đối với các vấn đề gây chia rẽ như bảo vệ lao động và môi sinh.”
Chủ Tịch Ủy Ban Tài Chánh Thượng Viện Charles Grassley (Cộng Hòa, Iowa) nói hôm Thứ Hai trong bài diễn văn trước Phòng Thương mại Hoa Kỳ, “Hành động [này] năm nay rất là chủ yếu.” Dự luật về giao thương mậu dịch sẽ quá mức tranh cãi vào năm 2002, tức là năm tuyển cử, bởi thế nên “năm nay là cơ hội tốt nhất cho chúng ta cho tới năm 2003.”
Grassley nói, tháng 6 sẽ là lý tưởng cho ủy ban, sau khi hoàn tất công việc vào tháng 5 về các kế hoạch giảm thuế của TT Bush, và trước khi tranh cãi về dự luật chi trả tiền thuốc có toa cho người dùng Medicare vào tháng 7. Ông nói, ông muốn gộp chung nhiều vấn đề giao thương vào chung 1 gói lớn, kể cả việc cho TT Bush thẩm quyền “thủ tục nhanh” mà TT Clinton thua cuộc năm 1997, và thúc đẩy sớm thương ước Hoa Kỳ với Jordan và Việt Nam.
Grassley nói là việc hồi phục thẩm quyền “thủ tục nhanh” - nghĩa là cho tổng thống quyền thương thuyết các thương ước mà sẽ không để cho quốc hội sửa đổi - là ưu tiên cao nhất của ông.
Tổ Chức Mậu Dịch Thế Giới, sau 1 nỗ lực thảm bại để khởi ra vòng họp mới về thương thuyết mậu dịch toàn cầu ở Seattle năm 1999, dự kiến sẽ thử lần nữa ở Qatar mùa thu này, theo lời Grassley, và “sẽ rất khó cho Hoa Kỳ có vai trò lãnh đạo nếu tổng thống không có thẩm quyền đó.”
Nhưng Thượng Nghị Sĩ Max Baucus (Dân Chủ-Mont.), một đảng viên Dân Chủ cao cấp trong Ủy Ban Tài Chánh, cảm thấy sẽ có cơ nguy nếu cho thẩm quyền “thủ tục nhanh” trước khi giải quyết các vấn đề như về cách mà thương ước tự do sẽ ảnh hưởng tới công nhân và môi sinh, theo lời phát ngôn nhân của ông là Mike Siegel hôm Thứ Hai, “Tôi không nghĩ chúng ta muốn làm việc trên 1 lịch thời gian giả tạo về vấn đề này.”
Grassley nói, ông chống việc dùng biện pháp trừng phạt để thực hiện các điều khoản lao động và môi sinh trong các thương ước, nhưng “chúng ta cũng phải linh động.”
Đại Diện Mậu Dịch Hoa Kỳ Robert Zoellick mới đây nói là chính phủ Bush sẽ tuân theo một sắc lệnh hành chánh, do TT Clinton ban năm 1999, đòi các thương ước tương lai phải duyệt xét về môi sinh.
Các vị dân cử Dân Chủ trong ủy ban của Grassley lại chống lại việc ràng buộc thẩm quyền thủ tục nhanh vào các thương ước mà họ hỗ trợ, thí dụ như các thương ước giữa Mỹ với Jordan và Việt Nam.
Grassley nói ông không muốn làm trì trệ các thương ước với Việt Nam và Jordan trong khi chờ thẩm quyền thủ tục nhanh được chấp thuận. Nhưng bởi vì quá khó để thông qua dự luật mậu dịch tại Thượng Viện, ông nói, “chúng ta càng gói chung [nhiều thương ước] vào một dự luật chung, thì cơ hội cả gói được thông qua tốt hơn.”