THƯỢNG HẢI (Reuters) - Tổng Thống Mỹ George W. Bush hôm thứ sáu 19-10 đã ca ngợi Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân vì đã sát cánh với Mỹ chống khủng bố, sau khi hai nhà lãnh đạo hội kiến với nhau. Việc này ghi dấu một bước ngoặt trong mối quan hệ giữa hai nước.
Nhưng giữa lúc 21 nhà lãnh đạo APEC tề tựu để mở cuộc họp thượng đỉnh cuối tuần, một sự căng thẳng cũ lại bùng lên. Đài Loan tức giận bước ra khỏi phòng họp, thái độ này đã âm ỷ từ khi Trung Quốc tỏ ý miệt thị Tổng Thống Đài Loan Trần Thủy Biển. Và Bush cũng dùng một lời lẽ bộc trực nói đến một lãnh tụ Á châu vắng mặt là Kim Chánh Nhật của Bắc Hàn. Bush nói Kim phải "cho thấy phẩm giá của mình" khi nhận lời đề nghị hội họp của các giới chức Mỹ.
Dù vậy cuộc hội kiến trực diện lần đầu tiên giữa Bush và Giang đã làm nổi bật một tình thế trong đó cuộc chiến tranh chống khủng bố do Mỹ lãnh đạo đã đưa các nước tụ lại trong một chính nghĩa chung, đổi thù thành bạn và làm nhẹ bớt những chống đối, hiềm khích lâu đời.
Trong một cuộc họp báo chung của hai người, Bush hết lời ca ngợi Giang đã mau lẹ ủng hộ Mỹ sau cuộc tấn công của khủng bố vào đất Mỹ ngày 11-9. Ông nói Trung Quốc đã cung cấp tin tình báo và góp phần bóp nghẹt những nguồn tài chính của khủng bố. Giang tỏ ý từ tốn hơn về vấn đề khủng bố, nói rõ ông ủng hộ cuộc tấn công quân sự của Mỹ vào chế độ Taliban vì họ đã bao che trùm khủng bố bin Laden.
Dù vậy Giang nói ông đã cùng Bush đạt được "một sự đồng thuận" trong vấn đề này. Giang nói: "Chúng tôi hy vọng nỗ lực chống khủng bố có thể phận định rõ ràng mục tiêu và cũng phải đánh cho trúng để tránh gây thương vong cho những người vô tội".
Bush cũng đưa ra những quan ngại của Mỹ. Ông nói cuộc chiến tranh chống khủng bố "không bao giờ được dùng làm một cái cớ để dàn áp các sắc tộc thiểu số". Ông có vẻ muốn ám chỉ đến sự tiễu trừ gắt gao những người Hồi giáo ly khai ở Tân Cương.
Về phía Nga, Tổng Thống Vladimir Putin nói trong cuộc họp với các nhà kinh doanh đến dự hội nghị APEC: "Chúng tôi nói thẳng ngay rằng chúng tôi ủng hộ Mỹ. Nếu quý ông muốn biết chúng tôi có thay đổi lập trường không, chúng tôi nói không có thay đổi". Nga cũng đã tỏ thiện chí với Mỹ bằng các đóng cửa một trung tân do thám của Nga ở Cuba và xác nhận trao trả căn cứ Cam Ranh cho Việt Nam.
Trong khi đó, bên lề hội nghị APEC, TT Hoa Kỳ hôm thứ sáu hội đàm với TT Kim Dae Jung của Nam Hàn. Ông lên án chế độ Taleban ngăn trở việc phân phối lương thực cứu trợ cho thường dân Afghanistan, và kêu gọi Chủ Tịch Bắc Hàn nắm lấy thời cơ lịch sử để tái đối thọai với Washington và Seoul.
Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đã ngỏ lời cám ơn sự phúc đáp nhanh chóng của Nam Hàn, ủng hộ chiến dịch đánh khủng bố. Ông tái xác nhận lập trường ủng hộ "chính sách Ánh Sáng" của TT Kim, và mong đợi sự hồi đáp tich cực từ chủ tịch KIm Jong Il. TT Bush tỏ ý tiếc về việc Chủ Tịch Bắc Hàn chưa thực hiện lời hưá thăm Nam Hàn. Nói thêm về chiến sự Afghanistan, ông cho biết sẽ tiếp tục cuộc không tập theo cách không gây trở ngại cho công tác cứu trợ, và thế giới nên hiểu rằng lương thực cứu trợ không tới tay dân đói do Taleban gây ra.