Có một khiá cạnh ít được truyền thông thế giới nói đến như những tin "giựt gân" trên nhưng đáng cho nhiều sắc dân định cư trên đất Mỹ suy gẩm. Đó là cả 10 ngàn người Đài Loan định cư ở Mỹ đáp chuyến bay nửa vòng trái đất để về nước nhà bỏ phiếu. Báo Los Angeles Times làm một cuộc phóng sự lý thú. Người Mỹ gốc Hoa, Oâng Simon Huang rời Đài Loan đã 20 năm, đang ở Alhambra, từ chối nhiều thiệp mới đám cưới, sinh nhựt để về Đài Loan bầu tổng thống. Người Hoa kiều 52 tuổi này xin lỗi thân nhân, bè bạn, "Năm nay là năm quan trọng. Cuộc bầu cử đã kề bên. Dù một phiếu cũng có thể làm thay đổi." Trong 10 ngày trước ngày bầu cử ở Đài Loan, các hãng Hàng Không đã chở 10 ngàn Hoa kiều từ Mỹ về Đài Loan để đi bầu Cử. Riêng miền Nam Cali đã có 7 ngàn người. Không những về để đi bầu, Hoa Kiều ở Mỹ còn về vận động bầu cử nữa. Phe ủng hộ đảng Dân Tiến ở San Gabriel tháng rồi đã lập một nhóm tình nguyện 30 người về vận động cho Ô. Trần. Phe Quốc Dân Đảng cũng gởi nhóm tình nguyện về vận động cho Ô. Liên Chấn. Cả hai phe làm việc 9 giờ sáng đến 9 giờø tối, phát truyền đơn, treo, trương biều ngữ, tổ chức nói chuyện, tuyên truyền cá nhân cho ứng cử viên họ ủng hộ. Có người tự hào bầu cử ở Đài Loan còn sinh động hơn ở Mỹ nữa. Nhân dân Đài loan ban đêm có thể tập họp 200 ngàn người để chào đón và nghe ứng cử viên nói chuyện. Tại Mỹ, trên chuyến bay về Đài loan, và tại Đài Loan trong cuộc vận động, người Mỹ gốc Hoa dù đảng phái khác nhau, lập trường quan điểm khác nhau, ứng cử viên ủng hộ khác nhau, nhưng có một điểm chung, đó là tôn trọng cái khác biệt của nhau trong niềm tương kính. Do vậy không một đụng chạm, một hành vi đáng tiếc nào xảy ra giữa những người từ Mỹ trở về với nhau và với đồng bào trong nước. Kỳ bầu cử tổng thống trướùc, năm 2000, theo tuyên bố của hai đảng, số Hoa kiều về nước nhà đầu phiếu chỉ khoảng vài trăm. 4 năm sau lên cả chục ngàn. Hai đảng Quốc Dân đảng đối lập và đảng Dân tiến cầm quyền đánh giá rất cao phong trào đồng bào mình ở Mỹ về tham gia bầu cử. Hai đảng tin rằng đồng bào ở Mỹ sẽ đóng vai trò quan trong và thường xuyên trong sinh hoạt chánh trị của nước nhà Đài Loan.
Sở dĩ người Mỹ gốc Đài loan về nước bỏ thăm được là vì Mỹ không khắc khe với người có quốc tịch Mỹ đối với việc nước việc dân của nước nhà người di dân. Không ít người có quốc tịch Mỹ về nước nhà làm bộ trưởng ngoại giao và suýt lên thủ tướng như ở Hy lạp, còn làm công chức, hay ứng cử, bầu cử làm nghị sị dân biểu cũng nhiều. Mỹ cũng không khắc khe buộc vào quốc tịch Mỹ phải có giấy từ bỏ quốc tịch được nước gốc chấp thuận như các nước CS. Đối với CS Hà nội, tất cả người Pháp, Mỹ, Uùc gốc Việt vẫn còn là " con dân" của Cộng Hoà XHCN Việt Nam, vì có mấy ai được Chủ tịch Nước cho phép rời quốc tịch VN để vào quốc tịch của nước đang định cư. Thêm vào đó Đài Loan, trong luật bầu cử tổng thống kỳ này, minh thị cho Hoa Kiều gốc Đài Loan ở Mỹ quá hai năm được quyền về nước nhà bầu cử.
Thấy người lại nghĩ đến ta. CS Hà nội dùng đủ thủ thuật tuyên truyền quốc ngoại kêu gọi trí thức trẻ đem chất xám về xây dưng quê hương, những "khúc ruột ngàn dặm của quê hương" về thăm quê hương "chùm khế ngọt", đem ngoại tệ về đầu tư, xài phí, gởi Đô la về giúp bà con. Mỗi năm người Việt Hải ngoại về thăm hàng trăm ngàn người, gởi về nước hàng ba tỷ Đô la. Nhưng CS vẫn chứng nào tật nấy, đối xử với "Việt Kiều" như công dân hạng hai, rất lâu mới bỏ giá ngoại kiều, mới cho tạo mãi nhà với điều kiện phải "có công với cách mạng." Hà nội trong thâm tâm vẫn xem Việt Kiều từ hình thức đến nội dung chỉ là cái vú sữa để Đảng, Nhà Nước vắt hay là "lực lượng thù địch" nếu ai nói khác, làm khác ý CS - khác thôi, chớ chưa nói chống nhé. Còn về quyền lợi chánh trị thì khỏi nói; hộ khẩu cũng không cấp chớ đừng nói ra báo, bầu cử, ứng cử. Trung Cộng cũng thế, vì là "Anh Cả Đỏ", coi Hoa Kiều là đội quân thứ 5, tức "công cụ của vô sản chuyên chính" hay "lực lượng thù địch", chớ đừng nói vào đảng, đoàn hay chánh quyền như giai cấp ăn theo mới giàu thời Đổi mới sang kinh tế thị trường. Thế cho nên 1 phần ba thế kỷ ở VN, 3 phần tư thế kỷ ở TC, CS thống nhứt được đất nước mà không thống nhứt được dân tộc.