Db Dupuis Kể Về Nhà Tù Lào: Cần Dẹp Hết Cs Toàn Trị

THÔNG CÁO BÁO CHÍ LÀM TẠI PARIS NGÀY 12.11.2001

Dân biểu Quốc hội Âu châu, Olivier Dupuis, tuyên bố sau khi được nhà cầm quyền cộng sản Lào phóng thích : "Cần đấu tranh mạnh mẽ hơn nữa chống các chế độ độc tài toàn trị tại Lào và Việt Nam" Ngày 26 tháng 10 vừa qua, Dân biểu Quốc hội Âu châu, Olivier Dupuis, đã cùng với 4 bạn nam nữ người Ý và Nga, thuộc Đảng Cấp tiến liên quốc gia, đến thủ đô Vạn Tượng ở Lào biểu dương cho dân chủ và tự dọ Mục đích của họ còn nhắm gây động thế giới về truờng hợp 5 sinh viên bị bắt trong cuộc biểu tình cho Dân chủ Lào tại Vạn Tượng năm 1999. Hai năm qua, chẳng ai biết số phận hay nơi giam giữ của 5 sinh viên nàỵ Dân biểu Olivier Dupuis và 4 người bạn của ông đã bị bắt ngay sau nửa giờ biểu tình và bị giam giữ 15 ngàỵ Khác với lần Dân biểu Olivier Dupuis đến "tọa kháng" hôm 6 tháng 6 năm nay ở Thanh Minh Thiền viện, Saigon, nhằm hậu thuẫn chuyến đi ra Quảng Ngãi của Hòa thượng Thích Quảng Độ rước Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang về Saigon chữa bệnh. Lần ấy, ông bị công an cộng sản bắt và trục xuất khỏi Việt Nam 24 giờ saụ

Nhà cầm quyền cộng sản Lào đã hăm dọa sẽ xử Olivier Dupuis và 4 người bạn của ông 5 năm tù. Nhưng do áp lực vận động của các quốc gia Âu châu, Quốc hội Âu châu cũng như các tổ chức Dân chủ và Nhân quyền, sau 15 ngày giam giữ, họ đã được trả tự dọ Dưới đây, là cuộc phỏng vấn đầu tiên của chị Ỷ Lan thực hiện khi Dân biểu Olivier Dupuis được phóng thích và vừa buớc chân xuống phi trường Roma tại Ý.

Bài phỏng vấn này đã được Đài Á châu Tự do phát thanh từ Hoa Thịnh Đốn về Việt Nam trong hai chương trình sáng và tối ngày thứ hai 12.11.2001 :

Ỷ Lan : Xin chào Dân biểu Olivier Dupuis ! Cảm ơn anh đã nhận lời cho chúng tôi phỏng vấn sau 15 ngày tù ở Lào, và sau một chuyến bay dài 15 tiếng đồng hồ từ Bangkok đến Romạ Người Việt khắp năm châu đang chờ đón tin anh, rất mong nghe anh kể chuyện Lào, vì họ luôn nhớ đến anh, người Tây phương đầu tiên "tọa kháng" tại Thanh Minh Thiền viện ở Saigon chống chế độ cộng sản Việt Nam đàn áp tôn giáo và chà đạp nhân quyền. Người Việt có câu rằng "nhất nhật tại tù thiên thu tại ngọai", xin anh kể cho nghe 15 ngày tù tại Làọ

Olivier Dupuis : Chào chị ! Không nên nói quá, 15 ngày tù ngục không dài hơn những nghìn năm đâụ Nhất là nhà giam chúng tôi ở Vạn Tượng khá nhỏ dành cho người ngọai quốc, ở đó có khoảng 20 tù nhân chính trị, theo lời tù nhân cho biết. Một nhà giam khá kiểu mẫu so với những nhà tù giam nhân dân Làọ Ngày đầu tiên, công an Lào thẩm vấn chúng tôi rất rát, rất dữ dằn, vì họ biết 5 người chúng tôi đến Lào biểu dương để tưởng nhớ 5 sinh viên bị bắt trong cuộc biểu tình của sinh viên Lào đòi dân chủ và tự do tại thủ đô Vạn Tượng hôm 26.10.1999. Đương nhiên là chúng tôi không hé răng tiết lộ lý lịch. Nhưng sáng hôm sau, do tìm ra các khách sạn nhỏ nơi chúng tôi cư ngụ, nên công an biết rõ hết lý lịch. Họ thẩm vấn cho đến chiều, sau đó chở chúng tôi, tôi và hai anh Bruno Mellado, Nicolai Kramov, về một nhà giam ngủ qua đêm. Trời thì nóng, tay chúng tôi bị xiềng, thật không dễ chịu chút nàọ Suốt 5 ngày chúng tôi sống chung với các tù nhân khác. Năm người chúng tôi bị giam riêng trong những xà lim khác nhaụ Trường hợp tôi thì ở chung với 5 tù nhân Tháị Ngay phút đầu tiên bước vào, tình liên đới giữa bạn tù hiện ra ngaỵ Thật tuyệt vời, đến nỗi quản giáo phải ra lệnh cấm chúng tôi nói chuyện. Sau đó họ biệt giam chúng tôi vào ca sộ Dù vậy, những người tù kia vượt mọi cấm đoán, họ tìm cách chuyền cho chúng tôi thuốc hút, thực phẩm gom góp từ nơi này nơi kia, và nuớc nóng... Nước nóng là điều quan trọng nhất trong tù, dùng để pha trà hay uống thay cho nuớc bẩn. Họ biểu hiện sự thân tình với chúng tôi qua muôn nghìn dấu hiệu, cử chỉ, cho đến phút cuối cùng khi chúng tôi rời nhà lao.

Ỷ Lan : Các tù nhân Thái này là tù nhân chính trị hay tù nhân hình sự "

Olivier Dupuis : Một số là tù hình sự, có kẻ bị bắt vì buôn bán ma túy, những thanh niên nghèo tìm đủ cách độ thân. Những người khác là tù chính trị, bị kết án làm gián điệp. Trong nhà giam này có những án tù không văn bản, không xét xử, với một kỷ lục kinh khủng là 18 năm tù, lọai tù mà ở Âu châu chúng tôi gọi là tù tạm giam để chờ cứu xét. Có một người Lào bị giam đã 17 năm. Những người khác : 16 năm. Nơi nhà tù nhỏ bé này, bị giam quá 5 năm không xét xử là chuyện thường. Qua những biểu hiện như thế, tôi muốn nói lên tình trạng chung của nền công lý Làọ Ai có gia đình khá giả, biết chạy chọt, đút lót, sẽ được trả tự dọ Những kẻ nghèo thì rục xương trong tù, 18, 19 năm không xét xử. Thường họ không biết mình mang tội gì, khi biết được, thì chẳng gì khác hơn là tội gián điệp.

Ỷ Lan : Thế là anh không có dịp điều tra về hiện trạng các nhà tù khác " Khi trò chuyện với các bạn tù anh có hình dung được chế độ tù ngục tại Lào ra sao không "

Olivier Dupuis : Theo các bạn tù thì nhà giam của chúng tôi tốt đẹp nhất nuớc Làọ Nhà tù chính ở Vạn Tượng có 500 tù nhân, điều kiện giam giữ khác hẳn ở đây, nơi chúng tôi đang ở. Thay vì 6 người trong một xà lim, thì những lán trại lớn chứa 100 tù nhân. Chưa kể những nhà tù nằm dọc biên giới Việt Nam, mà người ta gọi là "trại chờ chết" hay "trại lãng quên". Ở các trại ấy, không thể kiếm mua những vật thực cần thiết để sống còn. Các bữa ăn không thịt cá, không rau xanh, không trái câỵ.. Họ không có 2 tô canh mỗi ngày với vài hạt cơm như chúng tôi ở đâỵ Ai cường tráng mới mong sống sót, đã lâm bệnh là coi như chết, vì y tế tồi tệ ở các trại nàỵ Tỉ số người chết rất caọ..

Ỷ Lan : Anh nằm đất trong tù, phải không "

Olivier Dupuis : Không. Nằm trên ván. Qua đây, tôi bắt gặp những cử chỉ liên đới giữa tù nhân. Một số tù nhân có hai, ba chăn dùng làm nệm. Suốt thời gian ở tù, họ đã trao cho chúng tôi những chăn của họ để tôi trải trên ván cứng.

Ỷ Lan : Anh thưởng thức món ăn Lào ra sao trong tù "

Olivier Dupuis : Chỉ có canh. Ngày hai chén với một phần cơm. Đấy là bữa ăn trong tù.

Ỷ Lan : Tiếp xúc với công an hay quản giáo, anh có biết họ nghĩ gì " Họ có ý thức về nhân quyền, về dân chủ hay không " Các điều này đối với họ mang nghĩa gì "

Olivier Dupuis : Công an là những... Thực ra thì tùy người, chẳng khác gì ở các nhà tù Âu châu hay ở khắp nơị Có những kẻ vì nghề nghiệp đẩy vào, bọn người này chẳng muốn gây thêm phiền hà. Có những kẻ khác ngu đần thì rất khắc khe, nịnh trên nạt dướị

Ỷ Lan : Đúng vậỵ Bây giờ xin anh kể cho nghe về cuộc biểu tình ngắn ngủi của anh và các bạn thuộc Đảng Cấp tiến liên quốc gia tại thủ đô Làọ Anh cảm thấy phản ứng của người dân Lào ra sao " Họ nghĩ gì về cuộc biểu tình của các anh "

Olivier Dupuis : Chúng tôi phân làm hai nhóm. Nhóm 3 người gồm chị Silvja Manzi, và hai anh Nicolai Kramov, Bruno Mellano, biểu tình cạnh bờ sông Mékong ở trước dinh Chủ tịch. Họ biểu tình trong vòng 15 phút và phát được 60 tờ truyền đơn. Đủ mọi thành phần dân Lào đi ngang qua đó. Hiển nhiên là khó đoán... Một số tỏ ra thiện cảm, nhưng nỗi sợ hãi bao trùm trên mọi khuôn mặt, và thời gian thì quá ngắn để đoán định họ nghĩ gì.

Massimo Lensi và tôi thì tiến về khu đại học nằm mé ngoài thủ đô Vạn Tượng, chúng tôi phát được 400 tờ truyền đơn. 20 phút sau thì tôi bị bắt, 5 phút sau đến lượt anh Massimo Lensị Sinh viên Lào cầm đọc, đọc đi đọc lạị Chắc chắn đây là những sinh viên tổ truởng của đảng cộng sản, nên sau khi đọc kỹ, họ đã vây bắt chúng tôị Họ dẫn chúng tôi vào một phòng kín, thái độ hung hãn. Chúng tôi tìm cách giải thích, nhờ vậy họ bớt hung hăng. Nhưng họ xiềng tay chúng tôi ngaỵ Nửa giờ, 45 phút sau, họ giải chúng tôi về cơ quan Tổng công an Vạn Tượng.

Phản ứng sinh viên ra sao ư" Tôi nghĩ đó là phản ứng của những tên sinh viên làm tổ truởng Đảng ở đại học. Sau đó là cuộc truy lùng để tịch thu các tờ truyền đơn. Khó biết là họ tịch thu được toàn bộ hay chỉ một phần truyền đơn của chúng tôị

Ỷ Lan : Mục tiêu chuyến đi của các anh chị là gây động về số phận của 5 sinh viên Lào bị bắt sau cuộc biểu tình năm 1999. Anh có nghĩ rằng việc này tác động được gì không "

Olivier Dupuis : Một nguồn tin đáng cho chúng ta chú ý là, hình như khi Phó Ngọai truởng Ý đến Vạn Tượng dự phiên tòa xử chúng tôi, đã đặt câu hỏi với một vị Bộ truởng Lào về số phận của 5 sinh viên Lào bị bắt năm 1999. Vị bộ truởng này xác nhận có 5 sinh viên bị bắt, hiện chưa xét xử, nhưng sẽ đưa ra tòa một ngày gần đâỵ Nếu tin này được nước Lào công bố, thì đây là bước đầu của một thành quả. Những sinh viên ấy vô hình truớc khi chúng tôi đến Lào biểu tình, thì nay bỗng hiện về, dù là trong cuộc sống quá mong manh, hay trong một phiên tòa bất công. Sự kiện ấy, dù sao cũng có ý nghĩạ

Ỷ Lan : Chắc chắn là nhờ đó họ sẽ không chết vô danh. Anh vừa nói đến phiên tòa và bản án. Xin cho biết phiên tòa xử anh ra sao "

Olivier Dupuis : Mọi sự đều sắp đặt truớc. Các câu hỏi của viên chánh án là những câu hỏi tảng lờ để khỏi mất mặt truớc dư luận quốc tế. Phiên tòa là nơi đấu giá giữa các cuộc vận động và áp lực đến từ các quốc gia Âu châu, Quốc hội Âu châu, với Bộ chính trị đảng cộng sản Làọ Trong Bộ chính trị này hay trong Bộ Nội vụ có những khuynh hướng bảo thủ muốn kéo dài các cuộc thẩm vấn chúng tôi để trì hoãn, và một số khuynh hướng khác muốn giải quyết nhanh chóng nội vụ chúng tôị Chuyện này khi ra khỏi tù tôi mới nghe nóị

Ỷ Lan : Sau thời gian tù ngục ngắn ngủi này, anh thấy sự khác nhau giữa chế độ cộng sản Lào với các chế độ cộng sản mà anh biết ở phương Tây "

Olivier Dupuis : Chắc chắn là quá khác giữa cộng sản Lào với các chế độ cộng sản bị sụp đổ trên thế giới từ năm 1989. Ở Lào là sự bưng bít, ngộp thở. Cộng sản Lào còn là thứ cộng sản - ma túy (Narco-communisme), Lào sản xuất thuốc phiện khá quy mộ Muốn sản xuất và kinh doanh thuốc phiện tất phải qua tay các cơ cấu của chính quyền, từ đó mở ra nạn tham nhũng. Nhưng không chỉ buôn bán ma túy mà thôi, cộng sản Lào còn là thứ cộng sản ố ăn cướp (Klepto-communisme), phát triển bằng những cơ cấu đe dọa khắp nơi, kể cả một số nhà đầu tư Tây phương đang làm ăn ở Lào cũng bị đe dọa, làm tiền. Một hiện trạng tham nhũng phổ biến, cấu thành từ bên trong bộ máy nhà nuớc, kèm theo bộ máy công an làm kẻ thừa hành bòn rút tiền bạc theo lệnh của Bộ Nội vụ. Quyền hành của bọn họ thật vô biên, làm nên thứ chủ nghĩa cộng sản ố ăn cuớp. Hiện nay, theo tôi nghĩ, trong đảng cộng sản Lào không có chỗ đứng cho những ai có tinh thần cải tiến.

Ỷ Lan : Anh có cảm nhận được nền bảo hộ của Việt Nam trên chính quyền Lào "

Olivier Dupuis : Đây là điều chúng tôi cảm nhận sâu sắc ở ngay trong nhà tù. Khi vừa bị đẩy vào nhà giam, các tù nhân thốt câu đầu tiên với chúng tôi rằng : "Yên chí đi ông, bây giờ bọn chúng đang liên lạc với Hà Nội xem phải xử lý ra sao, rồi mới dám thi hành !". Vì vậy mà công an Lào tiếp tục giam giữ chúng tôị Chắc chắn Hà Nội đã ra chỉ thị : "Các bạn hãy cho chúng nó một bài học. Bọn chúng từng đến Việt Nam gây rốị Phải cho chúng biết rằng chúng không được phép gia tăng những hành động như thế !". Hiển nhiên đây là lối suy diễn, cách giả thuyết, nhưng rất sinh động của một số bạn tù nơi xà lim giam giữ chúng tôị

Ỷ Lan : Nghe rất hấp dẫn. Xin anh cho biết, Liên hiệp Âu châu có ý thức được bản chất đàn áp của cộng sản Lào và cộng sản Việt Nam như anh vừa kể "

Olivier Dupuis : Liên hiệp Âu châu không biết các sự trạng này, mà họ cũng không muốn ý thức tới điều ấỵ Chính sách của Liên hiệp Âu châu trên lĩnh vực bang giao quốc tế, là một chính sách theo thời rất lộ liễụ Nhất là đối với những quốc gia ở xa Âu châụ Thêm vào đó là sự lười biếng trí thức, sự vắng mặt của một ý chí muốn nghe và thấy những thực tại đang xẩy ra trên các quốc gia nàỵ Một chính sách kiểu đó chẳng giúp gì cho người đấu tranh như chúng tạ Chính sách theo thời này rất sính thảo các dự án. Nào là dự án đề cao phụ nữ, bảo vệ môi truờng, phát triển nông thôn, vân vân... Thứ chính trị đứng đắn ấy rất được nhà cầm quyền Lào và Việt Nam ưa chuộng, một thứ tạm ước (modus vivendi) giữa hai bên và mỗi bên làm theo ý mình để giữ thế thăng bằng. Tạm ước này giúp Lào và Việt Nam tránh không cho Liên hiệp Âu châu can thiệp vào tiến trình dân chủ, vào công cuộc đòi hỏi các quyền tự do ngôn luận, tự do tư tuởng và tín ngưỡng, vào sự thiết lập công bằng xã hội hay cải thiện các điều kiện giam giữ tù nhân. Ta thấy rõ sự vắng mặt của Liên hiệp Âu châu trong vụ ông Keuakoun và các bạn của ông bị mất tích, không phải từ tuần lễ trước đây, mà là từ 2 năm qua ! Và sự mất tích của hàng trăm tù nhân Lào, hay Việt Nam, hay Trung quốc từ hàng chục năm qua ! Bọn họ chẳng bao giờ thấy đó là điều quan trọng cơ bản cho chính bản thân của họ.

Ỷ Lan : Olivier Dupuis, anh là Tổng thư ký đảng Cấp tiến liên quốc gia, nhưng anh cũng là thành viên sáng lập "Diễn đàn Dân chủ Á châu" cùng với các anh Ngụy Kinh Sinh (Trung quốc), Võ Văn Ái (Việt Nam), Aung Ko (Miến Điện)... và các bạn Tây Tạng, Lào, vân vân... Diễn Đàn ra mắt tại Quốc hội Âu châu ở thủ đô Bruxelles hôm 12 tháng 7 vừa quạ Sau sự cố ở Lào, anh có ý kiến gì đóng góp cho "Diễn đàn Dân chủ Á châu" trong cuộc đấu tranh hôm nay "

Olivier Dupuis : Chúng ta cần suy nghĩ nghiêm trọng đến bản thân chính sách của Liên hiệp Âu châu, đến các hiệp định khung song phương cùng những dự án phát xuất từ các hiệp định song phương ấỵ Những dự án hợp tác với Trung quốc, Việt Nam, Lào, Miến Điện. Có những điều đang tiến hành, nhưng cũng có những điều trì trệ. Ở Lào, ở Việt Nam hay Trung quốc thì quá trì trệ. Cần chấm dứt thứ chính trị đứng đắn thể hiện qua các dự án vô hại mà tôi đề cập lúc nãy, đểợ đi sâu vào những dự án... mà tôi suy gẫm trong nhà tù Lào, chẳng hạn như yêu sách cải thiện các cơ cấu y tế tối thiểu ở các nhà tù Lào và Việt Nam, đòi hỏi quyết liệt cho tự do ngôn luận, tư tuởng, tín ngưỡng, báo chí, và sửa đổi các Bộ Luật hình sự chẳng hạn... Chúng tôi bị kết án theo điều 59 trong bộ Luật hình sự Lào, theo lẽ phải từ 1 đến 5 năm tù vì tội tuyên truyền chống chế độ.

Đây là điều phản chống với tiến trình dân chủ hóa Làọ Do đó, theo tôi, các dự án do Liên hiệp Âu châu tài trợ không nên hạn chế vào những công trình vật chất, mà phải thực hiện các dự án chẳng tốn xu nào, nhưng lại có thể hủy bỏ nhiều điều bất công trong các bộ Luật hình sự tại Lào, Việt Nam hay Trung quốc.

Ỷ Lan : Câu chót xin được hỏi, là cảm tưởng anh khi được trả tự do " Nếu phải thực hiện lại, anh có sẽ sang Lào biểu tình, hay trở lại Saigon "tọa kháng" như anh đã thực hiện ngày 6 tháng 6 vừa qua tại Thanh Minh thiền viện, nơi Hòa thượng Thích Quảng Độ bị giam giữ "

Olivier Dupuis : Hiển nhiên là chúng ta phải gia tăng những hành động như thế. Trường hợp Lào còn tệ hơn Việt Nam, vì Lào là nuớc nhỏ, hoàn toàn bị bỏ quên trên hành tinh nàỵ Người ta đang bắt đầu nhắc đến Lào, nhưng chưa đủ đâụ Tôi nghĩ rằng điều quan trọng, trong cương vị của "Diễn đàn Dân chủ Á châu" vừa thành lập, trong khung cảnh của đảng Cấp tiến liên quốc gia, hay bất cứ tổ chức, đoàn thể nào, chúng ta phải cật lực hành động nhằm thay đổi chính sách của Liên hiệp Âu châu cùng các quốc gia thành viên, thay đổi chính sách của Hoa Kỳ, của Úc hay Canadạ.. nơi mà các bạn vừa đi vận động, để cho các nuớc này hậu thuẫn tiến trình dân chủ hóa, cũng như tiến trình hòa giảị Hòa giải mà tôi nói đây, là hòa giải từ tiến trình dân chủ hóa, chứ không phải thứ hòa giải khơi khơi trong mây khóị Tôi mong rằng nhiều công dân Âu châu ở các nước tự do tham gia vào công cuộc vận động nàỵ Nhiều người phê phán các Dân biểu hay công dân Âu châu không nên xen vào nội tình ở các quốc gia xa xôi kiạ Tôi thì tôi nghĩ khác, phải làm mạnh hơn nữa, đây là điều cần thiết. Vì dân ở các nuớc này không được ai chú tâm, công dân của họ hoặc bị lùa vào nhà tù, hoặc bị sống trong hoàn cảnh phi luật pháp. Cho nên phải gia tăng các hành đô .ng như các hành động chúng tôi đã thực hiện.

Trường hợp của Hòa thượng Thích Quảng Độ, của Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang đã được giải quyết đâụ Dù rằng đã được Quốc hội Âu châu đặt ra trên văn kiện. Ủy hội Âu châu có lấy thái độ. Nhưng kết quả chưa được gì. Điều khẩn thiết, là các công dân châu Âu phải đòi cho được một số hồi đáp về các yêu sách của họ, chứ không là ngồi nghe những luận văn thuần nguyên tắc. Nhiều lúc Hoa Kỳ đã đạt được một số đòi hỏi cụ thể. Ít nhất Liên hiệp Âu châu cũng phải đạt cho được một số hồi đáp về các hiện trạng vô cùng bi thảm. Tố cáo các hiện trạng này thôi, chưa đủ, mà phải giải quyết các hiện trạng bi thảm ấỵ

Ỷ Lan : Cảm ơn anh Olivier Dupuis.

(Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Việt Nam dịch từ bài phỏng vấn bằng Pháp ngữ)

• Đụng Xe Thư: 30.000 Chi Phiếu Trả Thuế Rớt Xuống Biển
• Nhân Viên United Airlines Đình Công
• Ban Đại Diện Các TT Việt Ngữ Nam Cali Tổ Chức Tết Trung Thu
• Vatican: Nhận 600 Tố Cáo/Năm Tu Sĩ Lạm Dụng Sex Trẻ Em; Vatican Xác Quyết Chủ Trương Tiêu Trừ Tệ Nạn Xâm Phạm Tình Dục