Trong số báo Thứ Bảy tuần trước, VB đã tổng lược những ghi nhận của Đại tướng Cao Văn Viên về tình hình chiến sự tại miền Đông Nam phần vào thượng tuần tháng 4/1975. Sau đây là phần tổng lược về tình hình mặt trận Dầu Giây và Xuân Lộc, tỉnh Long Khánh trong tháng 4/1975. Phần đầu của bài tổng lược này được biên soạn dựa theo hồi ký của Đại tướng Cao Văn Viên do Trung tâm Quân sử Lục quân Hoa Kỳ xuất bản, dịch giả Duy Nguyên chuyển sang Việt ngữ và đồng ý cho VB sử dụng làm tài liệu tổng hợp. Phần hai được biên soạn dựa theo nhật ký chiến trường của nhà báo Phạm Huấn phổ biến trong tạp chí KBC, lời kể của một số nhân chứng đã tham chiến mặt trận Xuân Lộc vào tháng 4/1975.
Từ rạng sáng ngày 20 tháng 4/1875, Cộng quân đã gia tăng áp lực tại Xuân Lộc, 2 trung đoàn Cộng quân từ hướng Đông Nam Xuân Lộc tiến đánh thẳng vào bộ Tư lệnh Sư đoàn 18 Bộ binh và bộ chỉ huy Tiểu Khu Long Khánh. Cộng quân tập trung lực lượng tại đồn điền Xuân Lộc cách bộ Tư lệnh Hành quân Sư đoàn 18 khoảng 3 km. Tiền sát viên Pháo binh, sau khi nhận được mật báo của dân làng, đã lên gác chuông nhà thờ Bảo Bình để quan sát. Sau đó vị sĩ quan này gọi máy về cho bộ chỉ huy Tiểu đoàn 3 Pháo binh Dù báo cáo mọi dữ kiện. Thiếu tá Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Pháo binh đã cấp báo tình hình cho bộ chỉ huy Lữ đoàn 1 Dù và đề nghị phương thức đối phó. Được sự chấp thuận của bộ Tư lệnh chiến trường Xuân Lộc và Lữ đoàn 1 Dù, vị Tiểu đoàn trưởng cho lệnh 3 pháo đội với 18 khẩu đại bác 105 ly, hướng về đồn điền Xuân Lộc, điều chỉnh sẵn các yếu tố tác xạ. Sau loạt đạn đầu nổ chính xác vào mục tiêu, cả 3 pháo đội đồng loạt bắn hiệu lực trong nửa giờ liên tiếp. Gần 1 ngàn quả đạn đã nổ chụp xuống đầu 2 trung đoàn Cộng quân trong đồn điền Xuân Lộc.
* Mặt trận Dầu Giây thượng tuần tháng 4/1975
Ngày 9 tháng 4/1975, Sư đoàn 341 và 3 CSBV đặt ra chướng ngại vật tại ngã ba Dầu Giây, giao điểm của Quốc lộ 1 và Quốc lộ 20, cắt đường giao thông giữa Xuân Lộc và Sài Gòn và pháo kích như mưa vào căn cứ Không quân Biên Hòa, bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 và căn cứ Tiếp vận Long Bình. Sau đó hai sư đoàn này được tăng cường bởi sư đoàn CT-7, khởi động cuộc tấn công vào Xuân Lộc. Sau khi cắt Dầu Giây xong, CQ tiếp tục tấn công Trung đoàn 52/Sư đoàn 18 BB đang án ngữ vòng đai hướng Tây Bắc của thị trấn. Cùng thời gian khởi động cuộc tấn công vào phòng tuyến của Trung đoàn 52 BB, thì Cộng quân lại khai triển lực lượng cố ngăn chận 1 thiết đoàn của Lực lượng đặc nhiệm Quân đoàn 3 trên đường tiếp ứng tăng cường cho mặt trận Xuân Lộc.
* Trận chiến tại Xuân Lộc
Theo ghi nhận của Đại tướng Cao Văn Viên, sau một tuần kịch chiến, Quốc lộ 20 vẫn bị đắp mô và bị gián đoạn lưu thông. Trước áp lực nặng của CQ, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 xin tăng cường lực lượng. Ngày 12 tháng 4/2001, Lữ đoàn 1 Dù được trực thăng vận đến mặt trận Xuân Lộc. Trong lúc đó, trực thăng tiếp tế cho các đơn vị thuộc Sư đoàn 18 BB được tăng cường nên đã mở rộng được vòng đai phòng thủ thành phố. CQ cũng đã tăng cường để mở các đợt tấn công vào các tuyến của Lữ đoàn 1 Nhảy Dù đang phòng ngự ở mặt trận phía Nam thị xã. Chiến binh Nhảy Dù chiến đấu rất can trường và giáng cho địch quân nhiều tổn thất nặng nề buộc lực lượng CQ phải bỏ chạy. Lữ đoàn 1 Nhảy Dù truy kích địch thất gắt. Cùng với nỗ lực của Lữ đoàn 1 Nhảy Dù, Không quân VNCH đã thực hiện các phi vụ oanh kích tiêu diệt được bộ chỉ huy của CQ. Kết quả, vòng đai hướng Đông Nam thị xã trở lại yên tĩnh được vài ngày.
Hàng rào phòng thủ hướng Tây Bắc sau 48 giờ được yên tĩnh, trận chiến tại diễn ra ác liệt khi CQ trở lại mở cuộc tấn công, bất chấp thiệt hại nặng nề, cố xâm nhập vào khu vực dòng tu, nhà thờ, và văn phòng linh mục giáo xứ. Sư đoàn 18 BB và các đơn vị tăng phái đã phản ứng cấp thời và thành công mỹ mãn, bắt được 20 tù binh. Đa số tù binh khoảng 17 tuổi. Các tù binh này khai là tân binh mới được đưa vào chiến trường mới ba ngày. Vì không rành địa thế và sợ giao tranh và pháo binh, nên sau khi vào được thị xã, tất cả đều trốn dưới cống nước và chưa hề bắn một viên đạn nào trong số 70 viên đạn cơ hữu được cấp phát làm cấp số đạn cơ hữu.
Sau nhiều đợt tấn công bất thành vào mạn Nam và Bắc vòng đai phòng thủ, cuối cùng CQ tung ra đợt tấn công mới nhắm vào Trung đoàn 48 BB đang trấn đóng ở phía Tây. Được xe tăng yểm trợ, CQ phá hàng rào phòng thủ. Liên lạc giữa Bộ Tư lệnh Sư đoàn 18 và Bộ chỉ huy Trung đoàn 48 bị gián đoạn, mặc dù hai tiểu đoàn của Trung đoàn 48 BB vẫn còn liên lạc được với Bộ Tư lệnh Sư đoàn 18 BB.
Cùng thời gian diễn ra các cuộc giao tranh tại Xuân Lộc, lực lượng Quân đoàn 3 vẫn chưa khai thông được Quốc lộ 1 giữa Biên Hòa và Xuân Lộc. Số trực thăng chuẩn bị lên đường tiếp tế và tải thương cho lực lượng VNCH tại Xuân Lộc tiếp tục giảm dần.
* Trận chiến cuối cùng tại Xuân Lộc
Từ rạng sáng ngày 20 tháng 4/1875, Cộng quân đã gia tăng áp lực tại Xuân Lộc, 2 trung đoàn Cộng quân từ hướng Đông Nam Xuân Lộc tiến đánh thẳng vào bộ Tư lệnh Sư đoàn 18 Bộ binh và bộ chỉ huy Tiểu Khu Long Khánh. Cộng quân tập trung lực lượng tại đồn điền Xuân Lộc cách bộ Tư lệnh Hành quân Sư đoàn 18 khoảng 3 km. Tiền sát viên Pháo binh, sau khi nhận được mật báo của dân làng, đã lên gác chuông nhà thờ Bảo Bình để quan sát. Sau đó vị sĩ quan này gọi máy về cho bộ chỉ huy Tiểu đoàn 3 Pháo binh Dù báo cáo mọi dữ kiện. Thiếu tá Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Pháo binh đã cấp báo tình hình cho bộ chỉ huy Lữ đoàn 1 Dù và đề nghị phương thức đối phó. Được sự chấp thuận của bộ Tư lệnh chiến trường Xuân Lộc và Lữ đoàn 1 Dù, vị Tiểu đoàn trưởng cho lệnh 3 pháo đội với 18 khẩu đại bác 105 ly, hướng về đồn điền Xuân Lộc, điều chỉnh sẵn các yếu tố tác xạ. Sau loạt đạn đầu nổ chính xác vào mục tiêu, cả 3 pháo đội đồng loạt bắn hiệu lực trong nửa giờ liên tiếp. Gần 1 ngàn quả đạn đã nổ chụp xuống đầu 2 trung đoàn Cộng quân trong đồn điền Xuân Lộc.
Pháo binh ngưng tác xạ, 2 tiểu đoàn Dù cố gắng tiến nhanh hơn về phía đồn điền Xuân Lộc. Một cảnh tượng chiến trường đã hiện ra trước mắt đại đội đi đầu của tiểu đoàn Dù khi vào đến khu rừng này: Hàng trăm Cộng quân chết tan xác, đầu, thân thể văng tung tóe trên những cây cao su, nhiều nơi xác Cộng quân chồng lên nhau. Theo ước tính của Lữ đoàn 1 Dù, có ít nhất 2 tiểu đoàn Cộng quân vừa chết, vừa bị thương trong trận mưa pháo này. Trận chiến chỉ tạm lắng khi lực lượng Dù tiến vào kiểm soát trận địa, lúc đó lực lượng địch quân vẫn còn rối loạn, nhưng nửa giờ sau, Cộng quân đã bắn trả quyết liệt, trận địa đã chuyển sang hình thức cận chiến cá nhân giữa chiến sĩ Dù và cán binh CSVN.
Cùng lúc chiến sự đang diễn ra tại đồn điền Xuân Lộc, thì tại phòng tuyến sát tỉnh lỵ Long Khánh, một trận chiến khác diễn ra rất khốc liệt giữa tiểu đoàn 9 Dù và một trung đoàn Cộng quân trong khu vườn cây của cố Thống tướng Lê Văn Tỵ. Cộng quân đã xây dựng hệ thống phòng ngự kiên cố trong khu vực này nên các đợt tấn công của tiểu đoàn 9 Dù đã gặp rất nhiều khó khăn.
* Diễn tiến của cuộc rút quân khỏi phòng tuyến Xuân Lộc
Trong khi toàn mặt trận Xuân Lộc đang diễn ra khốc liệt thì vào 10 giờ sáng cùng ngày (20/4/1975), theo lệnh của Bộ tư lệnh Quân đoàn 3, Chuẩn tướng Lê Minh Đảo, Tư lệnh Sư đoàn 18 Bộ binh, đã có cuộc họp khẩn với các chỉ huy trưởng các đơn vị tăng phái và đại tá tiểu khu trưởng Long Khánh. Trong vòng 1 giờ, Chuẩn tướng Lê Minh Đảo phổ biến lệnh mới của Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 là toàn bộ lực lượng VNCH rút khỏi Xuân Lộc. Theo kế hoạch rút quân, lực lượng tham chiến tại Xuân Lộc sẽ sử dụng liên tỉnh lộ 2 phía Nam Long Khánh, rút về Phước Tuy theo thứ tự:
-Sư đoàn 18 Bộ binh và các đơn vị trực thuộc.
-Bộ chỉ huy Tiểu khu Long Khánh và các tiểu đoàn Địa phương quân của tiểu khu này.
-Lữ đoàn 1 Dù.
Lộ trình rút quân là các cánh quân sẽ xuất phát từ Tân Phong, Long Giao, theo Liên tỉnh lộ 2 về Phước Tuy. Rút kinh nghiệm từ cuộc rút quân khỏi Cao nguyên, tướng Lê Minh Đảo áp dụng chiến thuật "dương đông kích tây", một số đơn vị đánh cho một số đơn vị rút. Cuộc rút quân được bảo mật tối đa, các đơn vị và quân xa, đại bác rút đi như một cuộc chuyển quân tái phối trí lực lượng phòng ngự, không để có dấu hiệu của một chuyển quân.
Theo kế hoạch, Lữ đoàn 1 Dù vẫn tiếp tục giao chiến và đánh bật Cộng quân ra khỏi các vị trí trọng điểm trong thị xã và là lực lượng hậu đoạn sẽ rút đi sau cùng. Các đơn vị của Sư đoàn 18 Bộ binh và lực lượng Địa phương quân rút đi ngay trong buổi chiều. Cánh quân của Sư đoàn 18 rút đi tương đối an toàn. Còn cánh quân do Đại tá Phạm Văn Phúc, Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Long Khánh chỉ huy đã bị Cộng quân chận đánh. Gần tối 20/4/1975, khi Đại tá Phúc và bộ chỉ huy của ông đang di chuyển, một đơn vị Cộng quân từ trên một đồi cao sát với Liên tỉnh lộ 2, đã bắn nhiều loạt đạn B 40 và bích kích pháo xuống đoàn quân, Đại tá Phạm Văn Phúc và Trung tá Lê Quang Định, Tiểu khu phó Tiểu khu Long Khánh, đã bị trúng đạn và tử thương. Rạng sáng ngày 21/4/1975, Chuẩn tướng Lê Minh Đảo báo cáo cho Tư lệnh Quân đoàn 3 là toàn lực lượng VNCH tham chiến tại mặt trận Long Khánh đã rút khỏi thị xã Xuân Lộc và trên đường tập trung về Phước Tuy...
Theo ghi nhận của Đại tướng Cao Văn Viên, sau hai tuần kịch chiến, Sư đoàn 18 Bộ Binh bị thiệt hại hơn 30% quân số. Trung đoàn 52 BB bị tổn thất nặng. Địa phương quân và Nghĩa quân tỉnh Long Khánh cũng bị thiệt hại rất nặng và hầu như không còn khả năng chiến đấu. Chỉ có Lữ đoàn 1 Nhảy Dù là ít bị thiệt hại.
Gửi ý kiến của bạn
