Nước Mỹ đang trong tình trạng chiến tranh với Iraq. Quân nhân Mỹ đang sanh tử chiến đấu với kẻ thù ngoài chiến trận. Người dân Mỹ ở hậu phương vì tình liên đới, muốn chia xẻ hiểm nguy với những người con yêu của Tổ quốc. Truyền thông đại chúng Mỹ tạo phương tiện ( media ) cho nhịp cầu thông cảm.
So với Chiến tranh VN, truyền thông trong Chiến tranh Iraq đã đi những bước khổng lồ. Nếu Michael Arlen xưa gọi Chiến tranh VN là "cuộc chiến của phòng khách" vì hình ảnh chiến sự ở VN được thu băng và gởi về phát hình tại Mỹ, 18 tiếng đồng hồ sau. Bây giờ Chiến tranh Iraq, việc ấy làm trong nháy mắt. Người quân nhân Mỹ phóng hỏa tiễn ngoài chiến trường, thấy hoả tiễn vọt lên gần như một lượt với khán thính giả Mỹ. Tiến bộ khoa học kỹ thuật điện tử, phát minh máy điện toán, vệ tinh viễn thông, v.v đã thu ngắn không gian và thời gian qui ước. Thêm vào đó, trong Chiến tranh Iraq, Quân đội Mỹ có quan niệm dân vận mới, muốn quầân chúng hiểu biết và thông cảm những nỗi nhọc nhằn của những con người Mỹ bình thường nhưng làm một việc phi thường là chiến tranh. Làm với danh dự, trách nhiệm đối với Tổ quốc và với lòng trắc ẩn nhân bản của Con Người. Đồng thời tăng lòng tôn trọng quyền hiểu biết của nhân dân lên mức cao nhứt từ trước đến giờ quân sử Mỹ. Quân đội Mỹ chấp thuận cho ký giả, chuyên viên thu hình tính ra 1000 ngàn -- tỷ lệ cứ 250 quân nhân có 1 ký giả -- xuống tận các đơn vị hành quân, cùng sống, cùng làm việc, cùng chiến đấu với người lính đánh trận. Nhờ vậy tại phòng khách, bàn ăn gia đình, tiệm quán và trên xe, người dân Mỹ lúc nào cũng có thể tiếp cận được chiến trường, qua tin tức, hình ảnh chiến sự sống nhứt, mới nhứt của phóng viên chiến trường chuyển về đài mẹ. Vàø các đài này chia xẻ với các đài nhỏ đia phương. Trong hai ngày đầu của cuộc Chiến tranh Iraq, gần như đài nào cũng dành phần hết sức lớn thời lượng và chương trình cho Chiến tranh Iraq. Truyền thông Việt ngữ tại Mỹ tuy còn mơi mẻ, nghèo hơn, không đủ phương tiện gởi phóng viên ra chiến trường để phục vụ khán thính giả gốc Việt. Nhưng hầu như những tin tức, hình ảnh quan trọng đều được truyền thông Việt ngữ chuyển ngữ kịp thời cho người Việt tại những cộng đồng có nhiều người Việt định cư.
Riêng tại Bộ Tư lịnh Tiền phương ở As Saliyan Qatar, sau hai ngày điều binh khiển tướng đánh trận đầu vào đầu não địch, nơi Hussein, con trai và phụ tá thận cận mới đến trú ẩn và bắt đầu chiến dịch tung đại quân đi sâu vào đất địch, Tư lịnh chiến trường, Tướng Franks, mở cuộc họp báo đầu tiên nói về cuộc hành quân. Sư kiện, tin chiến sự trong buổi thuyết trình hầu như truyền thông đã phát hình trước hết cả. Nhưng quan niệm, mục đích hành quân, trong buổi họp báo, Tướng Tư lịnh chiến trường Franks mới chánh thức và công khai phổ biến. Ông thận trọng dùng chữ liên quân cho lực lượng Mỹ, Anh, Uùc và tỏ vẻ hài lòng về diễn tiến của chiến dịch hành quân. Quan niệm, mục đích hành quân, như TT Bush đã nói, là giải giới Iraq và giải phóng nhân dân Iraq. Nhiệm vụ của lực lượng cơ hữu Mỹ và bạn sẽ không dễ dàng. Chiến lược của chiến dịch này không giống với cuộc chiến nào ca. Khác với dư tưởng và tiên đoán của nhiều người, là thần áp đảo và thần tốc, chiến dịch sẽ dịu dàng, dựa vào tin báo, chủ dộng tấn công khi cần. Địch, Ô. Hussein không muốn mất vũ khí giết người hàng loạt thì sẽ bị mất luôn cả hai thứ, vừa vũ khí ấy vừøa quyền hành. Thủ đô và thành phố lớn Bassora của Iraq, ta oanh kích chính xác; địch sức phòng ngư yếu và tệ hại đi Về vũ khí giết người hàng loạt, theo Tướng Frank, chắc chắn có, sẽ được tìm ra vì đó là mục tiêu chánh. Và ở hậu phương TT Quốc Phòng và Chủ tịch Ủy ban Tham mưu Liên Quân cũng họp báo đều đặn, qua báo chí trả lời cho sự hiểu biết của nhân dân.
Truyền thông Mỹ trong trận chiến Iraq này cho đến bây giờ tỏ ra vô tư: không cấp tiến, không bảo thủ, không chống hay binh chiến tranh. Nhưng có nhiều câu hỏi hơi đa nghi về kế hoạch hành quân đánh giá thấp tinh thần quốc gia của dân Iraq và suy đoán có thể xảy ra du kích chiến, kéo dài Chiến tranh Iraq. Tinh thần này của truyền thông theo quan niệm của Marshall McLuhan có khá lâu rồi. Ttruyền thông chỉ chuyển thông điệp bằng sự kiện. Do vậy xen kẽ với tin hành quân ngoài mặt trận, truyền thông cũng đem lại cho khán thính giả hình ảnh chống chiến tranh, ủng hộ chiến tranh tại Mỹ và trên thế giới để nhân dân Mỹ tường lãm và tự có nhận định. Nhưng một hiện tượng khác xưa, bây giờ nhân dân Mỹ không đến Hội Hồng Thập Tư tình nguyện giúp chờ chuẩn bị chờ đón thương binh tử sĩ, hiến máu cho chiến trường, hay tập họp ủng hộ chiến tranh như thế hệ trước. Bây giờ một số nhỏ và trẻ tuổi vì lý do này hay lý do khác không muốn chiến tranh thì đi biểu tình Phản chiến. Còn đa số người Mỹ thầm lặng ngồi trước máy truyền hình, theo dõi hết hình ảnh quân đội Mỹ ở Iraq đến Washington. Ai cũng muốn biết tin mới nhất, người quân nhân phe ta có bị gì không, và địch phe Hussein đối phó thế nào. Lòng của đa số người Mỹ thầm lặng ấy âu lo theo nhịp độ chiếc xe tăng, chiếc trực thăng, và bước quân hành của người quân nhân Mỹ. Quốc Hội trái tim của nhân dân Mỹ ra nghị quyết ủng hộ quân lực Mỹ ngoài chiến trường. Thăm dò của nhiều tờ báo, kết hợp với truyền hình, tỷ lệ số người ủng hộ việc gởi quân đi giải giới Hussein và thay đổi chế độ Iraq của TT Bush tăng lên. Pháp nước chống Mỹ quyết định đơn phương, tuyên bố sẵn sàng gởi chuyên viện chống vũ khí hoá học khi Liên quân gặp phải.. Liên Aâu hưa tham gia tái thiết Iraq, làm Thủ Tướng Tony Blair mừng khấp khởi. Liên hiệp Quốc họp bàn cứu trợ thường dân. Bên cạnh đó phong trào Phản Chiến cũng tổ chức chống chiến tranh cường đô và nhịp độ tăng. Tất cả các sự kiện truyền thông đều ghi nhận, cống hiến khán thính giả.
Mấy ngày cuối tuần của đầu mùa xuân năm 2003, nhân dân Mỹ tỏ tình yêu nước và thương quân đội qua màn ảnh của truyền hình, truyền thanh, và báo chí. Đầu thế kỷ 21, quả người Mỹ nói riêng và Loài Người nói chung đã sống trong thời đại Tin Học, không gian được trừu tượng hoá bằng những chớp tắt của tín hiệu truyền thông, thông qua máy điện toán, tốc độ tranh với ánh sáng.
So với Chiến tranh VN, truyền thông trong Chiến tranh Iraq đã đi những bước khổng lồ. Nếu Michael Arlen xưa gọi Chiến tranh VN là "cuộc chiến của phòng khách" vì hình ảnh chiến sự ở VN được thu băng và gởi về phát hình tại Mỹ, 18 tiếng đồng hồ sau. Bây giờ Chiến tranh Iraq, việc ấy làm trong nháy mắt. Người quân nhân Mỹ phóng hỏa tiễn ngoài chiến trường, thấy hoả tiễn vọt lên gần như một lượt với khán thính giả Mỹ. Tiến bộ khoa học kỹ thuật điện tử, phát minh máy điện toán, vệ tinh viễn thông, v.v đã thu ngắn không gian và thời gian qui ước. Thêm vào đó, trong Chiến tranh Iraq, Quân đội Mỹ có quan niệm dân vận mới, muốn quầân chúng hiểu biết và thông cảm những nỗi nhọc nhằn của những con người Mỹ bình thường nhưng làm một việc phi thường là chiến tranh. Làm với danh dự, trách nhiệm đối với Tổ quốc và với lòng trắc ẩn nhân bản của Con Người. Đồng thời tăng lòng tôn trọng quyền hiểu biết của nhân dân lên mức cao nhứt từ trước đến giờ quân sử Mỹ. Quân đội Mỹ chấp thuận cho ký giả, chuyên viên thu hình tính ra 1000 ngàn -- tỷ lệ cứ 250 quân nhân có 1 ký giả -- xuống tận các đơn vị hành quân, cùng sống, cùng làm việc, cùng chiến đấu với người lính đánh trận. Nhờ vậy tại phòng khách, bàn ăn gia đình, tiệm quán và trên xe, người dân Mỹ lúc nào cũng có thể tiếp cận được chiến trường, qua tin tức, hình ảnh chiến sự sống nhứt, mới nhứt của phóng viên chiến trường chuyển về đài mẹ. Vàø các đài này chia xẻ với các đài nhỏ đia phương. Trong hai ngày đầu của cuộc Chiến tranh Iraq, gần như đài nào cũng dành phần hết sức lớn thời lượng và chương trình cho Chiến tranh Iraq. Truyền thông Việt ngữ tại Mỹ tuy còn mơi mẻ, nghèo hơn, không đủ phương tiện gởi phóng viên ra chiến trường để phục vụ khán thính giả gốc Việt. Nhưng hầu như những tin tức, hình ảnh quan trọng đều được truyền thông Việt ngữ chuyển ngữ kịp thời cho người Việt tại những cộng đồng có nhiều người Việt định cư.
Riêng tại Bộ Tư lịnh Tiền phương ở As Saliyan Qatar, sau hai ngày điều binh khiển tướng đánh trận đầu vào đầu não địch, nơi Hussein, con trai và phụ tá thận cận mới đến trú ẩn và bắt đầu chiến dịch tung đại quân đi sâu vào đất địch, Tư lịnh chiến trường, Tướng Franks, mở cuộc họp báo đầu tiên nói về cuộc hành quân. Sư kiện, tin chiến sự trong buổi thuyết trình hầu như truyền thông đã phát hình trước hết cả. Nhưng quan niệm, mục đích hành quân, trong buổi họp báo, Tướng Tư lịnh chiến trường Franks mới chánh thức và công khai phổ biến. Ông thận trọng dùng chữ liên quân cho lực lượng Mỹ, Anh, Uùc và tỏ vẻ hài lòng về diễn tiến của chiến dịch hành quân. Quan niệm, mục đích hành quân, như TT Bush đã nói, là giải giới Iraq và giải phóng nhân dân Iraq. Nhiệm vụ của lực lượng cơ hữu Mỹ và bạn sẽ không dễ dàng. Chiến lược của chiến dịch này không giống với cuộc chiến nào ca. Khác với dư tưởng và tiên đoán của nhiều người, là thần áp đảo và thần tốc, chiến dịch sẽ dịu dàng, dựa vào tin báo, chủ dộng tấn công khi cần. Địch, Ô. Hussein không muốn mất vũ khí giết người hàng loạt thì sẽ bị mất luôn cả hai thứ, vừa vũ khí ấy vừøa quyền hành. Thủ đô và thành phố lớn Bassora của Iraq, ta oanh kích chính xác; địch sức phòng ngư yếu và tệ hại đi Về vũ khí giết người hàng loạt, theo Tướng Frank, chắc chắn có, sẽ được tìm ra vì đó là mục tiêu chánh. Và ở hậu phương TT Quốc Phòng và Chủ tịch Ủy ban Tham mưu Liên Quân cũng họp báo đều đặn, qua báo chí trả lời cho sự hiểu biết của nhân dân.
Truyền thông Mỹ trong trận chiến Iraq này cho đến bây giờ tỏ ra vô tư: không cấp tiến, không bảo thủ, không chống hay binh chiến tranh. Nhưng có nhiều câu hỏi hơi đa nghi về kế hoạch hành quân đánh giá thấp tinh thần quốc gia của dân Iraq và suy đoán có thể xảy ra du kích chiến, kéo dài Chiến tranh Iraq. Tinh thần này của truyền thông theo quan niệm của Marshall McLuhan có khá lâu rồi. Ttruyền thông chỉ chuyển thông điệp bằng sự kiện. Do vậy xen kẽ với tin hành quân ngoài mặt trận, truyền thông cũng đem lại cho khán thính giả hình ảnh chống chiến tranh, ủng hộ chiến tranh tại Mỹ và trên thế giới để nhân dân Mỹ tường lãm và tự có nhận định. Nhưng một hiện tượng khác xưa, bây giờ nhân dân Mỹ không đến Hội Hồng Thập Tư tình nguyện giúp chờ chuẩn bị chờ đón thương binh tử sĩ, hiến máu cho chiến trường, hay tập họp ủng hộ chiến tranh như thế hệ trước. Bây giờ một số nhỏ và trẻ tuổi vì lý do này hay lý do khác không muốn chiến tranh thì đi biểu tình Phản chiến. Còn đa số người Mỹ thầm lặng ngồi trước máy truyền hình, theo dõi hết hình ảnh quân đội Mỹ ở Iraq đến Washington. Ai cũng muốn biết tin mới nhất, người quân nhân phe ta có bị gì không, và địch phe Hussein đối phó thế nào. Lòng của đa số người Mỹ thầm lặng ấy âu lo theo nhịp độ chiếc xe tăng, chiếc trực thăng, và bước quân hành của người quân nhân Mỹ. Quốc Hội trái tim của nhân dân Mỹ ra nghị quyết ủng hộ quân lực Mỹ ngoài chiến trường. Thăm dò của nhiều tờ báo, kết hợp với truyền hình, tỷ lệ số người ủng hộ việc gởi quân đi giải giới Hussein và thay đổi chế độ Iraq của TT Bush tăng lên. Pháp nước chống Mỹ quyết định đơn phương, tuyên bố sẵn sàng gởi chuyên viện chống vũ khí hoá học khi Liên quân gặp phải.. Liên Aâu hưa tham gia tái thiết Iraq, làm Thủ Tướng Tony Blair mừng khấp khởi. Liên hiệp Quốc họp bàn cứu trợ thường dân. Bên cạnh đó phong trào Phản Chiến cũng tổ chức chống chiến tranh cường đô và nhịp độ tăng. Tất cả các sự kiện truyền thông đều ghi nhận, cống hiến khán thính giả.
Mấy ngày cuối tuần của đầu mùa xuân năm 2003, nhân dân Mỹ tỏ tình yêu nước và thương quân đội qua màn ảnh của truyền hình, truyền thanh, và báo chí. Đầu thế kỷ 21, quả người Mỹ nói riêng và Loài Người nói chung đã sống trong thời đại Tin Học, không gian được trừu tượng hoá bằng những chớp tắt của tín hiệu truyền thông, thông qua máy điện toán, tốc độ tranh với ánh sáng.
Gửi ý kiến của bạn
