Sẽ biến các Ban Cứu Trợ thành Ban Từ Thiện để hoạt động lâu dài, bất chấp các ngăn cấm của nhà nước CSVN
SÀI GÒN (VB) - ”...sau các hoạt động cứu giúp đồng bào lần này, GHPGVNTN thực sự trở thành một thực thể tồn tại mà Chính quyền dù muốn cũng không thể ngăn cản,” đó là nhận xét của vị Trưởng Ban Cứu Trợ Nạn Nhân Bão Lụt của Giáo Hội Phật Giáo VN Thống Nhất, một tổ chức bị cấm hoạt động từ hơn 24 năm nay.
Thượng Tọa Tuệ Sỹ, Tổng Thư Ký Viện Hóa Đạo GHPGVNTN và là Trưởng Ban Cứu Trợ, từ Chùa Già Lam vừa phổ biến một bản tường trình tình hình cứu trợ, và cho biết Giai Đoạn I đã kết thúc và toàn giáo hội sẽ bước vào đợt II Cứu Trợ.
Công cuộc cứu trợ của giáo hội đã được toàn dân, từ quốc nội tới hải ngoại, hỗ trợ mạnh mẽ, tuy nhiên vì giáo hội vẫn đang bị nhà nước CSVN ngăn cấm hoạt động nên ở một vài địa phương đã gặp nhiều ngăn trở.
Thượng Tọa Tuệ Sỹ giải thích về việc chia khu vực cứu trợ như sau:
Do tình trạng hết thảy chư tôn đức lãnh đạo Viện đều bị khống chế và cô lập bởi Chính quyền, nên Viện không đủ nhân sự để thành lập các ban điều hành hỗ trợ các hoạt động cứu trợ. Văn phòng Tổng thư ký đã tự đề ra cách làm việc như sau:
1. PHÂN CHIA CÁC KHU VỰC CỨU TRỢ
Toàn khu vực cần cứu trợ được chia làm hai vùng:
1. Phía Bắc Hải vân trở ra, bao gồm các tỉnh Quảng bình, Quảng trị và Thừa thiên-Huế, thuộc Ủy Ban Cứu trợ Thừa-thiên Huế, văn phòng đặt tại chùa Thiền lâm, do Hòa Thượng Thiện hạnh làm Trưởng ban.
2. Phía Nam Hải vân trở vào, bao gồm thành phố Đà nẵng và các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, trung tâm cứu trợ được đật tại chùa Hòa an, thị xã Tam kỳ, do TT Thích Thiện Tường điều hành.
Riêng tỉnh Bình định và Phú yên không nằm trong phạm vi điều phối của Viện. Hoạt động cứu trợ do Ban trị sự GHPHVN (Nhà Nước); Viện chỉ liên lạc và chi viện theo yêu cầu.
Các Tăng Ni Phật Tử liều thân đi cứu trợ dưới danh nghĩa giáo hội đã ghi nhận về các trở ngại ban đầu như sau, theo Thượng Tọa Tuệ Sỹ viết:
Do tình hình đồng bào bị lũ bao vây, cắt đứt mọi liên lạc với phần còn lại của đất nước, nên trong giai đoạn đầu hoạt động cấp thiết là cứu đói. Phẩm vật cứu trợ khẩn cấp cho thời điểm đó là cơm vắt do các chùa nấu sẵn, khoai mì, mì gói ăn liền hoặc những thức ăn không đòi hỏi sự nấu nướng. Vì phải cứu viện khẩn cấp trên một phạm vi rộng lớn, bao gồm bảy tỉnh miền Trung, với tổng số trên 100 000 hộ dân được cứu trợ khẩn cấp trong đợt đầu (ước tính khoảng 1/10 trong số nạn nhân lũ lụt), với những phương tiện vận chuyển thô sơ, mà nguồn chi viện không thể dự trù và ước lượng được, nên phẩm vật phải chia nhỏ ra để có thể phân phối đồng đều.
Vấn đề dân số : Đây là kinh nghiệm thực tế mà các đoàn khó tiên liệu được. Yêu cầu của cứu trợ là phẩm vật phải được trao tận tay đồng bào. Nhưng khó mà biết rõ những ai đang được trao. Thông thường, danh sách tại mỗi địa phương đều phải dựa theo thống kê của Chính quyền. Nhưng cách làm truyền thống của Chính quyền căn cứ trên hai nguyên tắc: hộ khẩu và bình bầu. Do tình hình kinh tế khó khăn tại nông thôn, vấn đề lưu dân tuy không phức tạp như ơ các đô thị, nhưng cũng là vấn đề xã hội cần quan tâm. Bởi vì, những lưu dân này thường không có hộ khẩu tại địa phương mình đang sống lúc lũ quét. Không có danh sách trong hộ tịch địa phương, nên họ cũng không có tên trong danh sách được cứu trợ. Tình cảnh của họ trước đó đã khốn cùng, nay càng khốn đốn thêm.
Về nguyên tắc phân phối theo danh sách bình bầu, hay bình chọn, tùy theo tính cách cục bộ của mỗi Chính quyền địa phương, nói chung thường áp dụng theo hai tiêu chuẩn khác nhau. Một số thôn xã bình chọn theo tieu chuẩn “gia đình có công với cách mạng (chỉ gia đình Cộng sản) và gia đình cán bộ được ưu tiên. Nhiều thôn xã khác bình chọn theo tiêu chuẩn giàu nghèo trước khi lũ quét. Thế nhưng, khi lũ quét, nó không phân biệt giàu nghèo, mà khiến cho mọi người bình đẳng trên con số không.
Các đoàn cứu trợ trong khi phân phối tại các địa phương đã phát hiện nhiều trường hợp như đã nêu, nhờ có cử người điều nghiên để lên kế hoạch cứu trợ. Nhưng cũng có nhiều trường hợp bị bỏ sót, sau này mới phát hiện được.
Trong phần Đánh Giá Kết Quả, Thượng Tọa Tuệ Sỹ viết như sau:
“Theo tinh thần Thông Bạch của Hòa Thượng Viện Trưởng, GH cần hóa thân dưới mọi hình thái, không danh nghĩa, để tiếp cận và lắng nghe những tiếng kêu khẩn thiết của đồng bào. Tinh thần TB đã được thể hiện một cách sinh động, làm sáng tỏ ý nghĩa vị tha, vô ngã.
Mặc dù mọi hoạt động của GH đã bị khống chế một cách nghiệm ngặt trên 24 năm nay, nhưng trong Phật sự cứu khổ cứu nạn này, Phật giáo Việt nam một lần nữa chứng tỏ sức sống và sự hiện diện sinh động trong lòng dân tộc.
Do tình hình đặc biệt, Chính quyền không thể ngăn cản GH đến với đồng bào để chia xẻ những đau thương, mất mát. Phần khác, do Chư Tăng Ni và Phật tử nhận thức rõ ý nghĩa hành đạo trong một đất nước còn quá nhiều bất công, đã chủ động không để cho bất cứ tổ chức hay cá nhân nào lợi dụng tình cảnh thống khổ của đồng bào cho ý đồ riêng tư của mình, nên không một sức mạnh thế gian nào cản trở nổi những người tu Phật chân chánh đến với đồng bào trong cơn hoạn nạn.
Một GH, vốn đã bị Nhà Nước từng bước đặt ra ngoài vòng pháp luật, từng bước khống chế và tiêu diệt, nhưng trong tình cảnh đau thương và khốn cùng của dân tộc, đột nhiên tùng địa dũng xuất, chứng tỏ sự tồn tại liên tục của một truyền thống bi trí và hùng lực, luôn luôn đứng chung hàng ngũ với những người cùng khổ, bị áp bức, nói lên tiếng nói trung thực của con người; không bao giờ khuất phục trước cường quyền, bạo lực.
Từ những thư cảm ơn, những thư yêu cầu giúp đỡ, GHPGVNTN chứng tỏ vẫn hiện diện trong lòng dân tộc.”
Trong phần phương án cứu trợ giai đoạn II được Thượng Tọa Tuệ Sỹ trình bày như sau:
Những chủ điểm của phương án giai đoạn II đã đề ra trong phiên họp ngày 06/12/1999 được tóm tắt như sau:
- Công tác cứu trợ giai đoạn II chú trọng vào các mặt :
1. Các địa phương thiệt hại nhưng vì đường sá bị hư nặng chưa có Đoàn nào đến.
2. Các trường Mẫu giáo dân lập (trong đó có các cháu suy dinh dưỡng) chưa được ai giúp đỡ.
3. Các cơ sở tín ngưỡng bị thiệt hại nặng.
- Các Tiểu Ban cứu trợ ở các Huyện hạn chót tập trung các số liệu, dữ liệu nghiên cứu thiệt hại theo kế hoạch trước ngày 14/12/1999
- Phân công trách nhiệm công tác điều nghiên thiệt hại như sau :
Quý Thầy phụ trách các Tiểu Ban cứu trợ ở Huyện liên hệ điều nghiên các khu vực trong Huyện.
Ban hướng dẫn GĐPT và các tác viên Chương trình Hiểu và Thương liên hệ các trường Mẫu giáo dân lập và một số đối tượng khó khăn ở các địa phương có thể giúp đỡ.
II. ĐỀ NGHỊ
Tuy nói là đã kết thúc giai đoạn I và chuyển sang giai đoạn II với những dự án lâu dài, nhưng thực tế vì một nạn đói đang có nguy cơ xảy ra trên phạm vi rất rộng; do đó, cần có những giúp đỡ thiết thực cho đồng bào, khi mà không còn mấy đoàn cứu trợ các nơi về giúp.
Để giúp đồng bào khắc phục những lúc khó khăn nhất, VP Viện đề nghị một số công việc cần thực hiện sau đây:
- Chuyển các Ban Cứu trợ trong nước thành các Ban Từ thiện để hoạt động lâu dài. Hiện, Nhà Nước chỉ cho phép GH Nhà Nước làm công việc này. Nhưng vì sự yếu kém của các Ban Trị sự, nên Nhà Nước cũng phải “làm ngơ” cho các chùa làm với tư cách “phi chính phủ.” Mặt khác, sau các hoạt động cứu giúp đồng bào lần này, GHPGVNTN thực sự trở thành một thực thể tồn tại mà Chính quyền dù muốn cũng không thể ngăn cản, trong điều kiện như vậy, GH sẽ vận dụng các cơ sở địa phương thực hiện tốt các hoạt động từ thiện xã hội. Các ban Từ thiện trong nuớc kết hợp với các ban Từ thiện của GH hải ngoại để cho Phật sự này có hiệu quả tốt đẹp.
- Như dự án mà các ban cứu trợ tại các địa phương giải trình, tuy không thể thu thập tài liệu đầy đủ, đối tượng ưu tiên cho Phật sư lâu dài này là các thiếu nhi sinh sống tại các vùng nông thôn, bao gồm các mặt: dinh dưỡng, các phương tiện học tập, đồng thời giúp đỡ các thầy và cô giáo có tạm đủ điều kiện để có thể chuyên tâm lo việc day dỗ.
- Tại các vùng bị lũ quét, trước đây, sống hoàn toàn nhờ vào nông nghiệp. Sức kéo chủ yếu là trâu bò. Qua cơn lũ, phần lớn trâu bò bị cuốn hết. Nếu khả năng cho phép, các Ban Từ thiện của GH sẽ giúp một số máy cày tay.
- Sau cơn lũ, nhiều chùa, niệm Phật đường bị hư hại nặng, GH cũng cần hỗ trợ xây dựng lại, để Phật tử có nơi tu tập, lễ bái. Các chùa tại các vùng ngập lụt cũng gặp khó khăn, chung số phận với đồng bào; GH cũng cần hỗ trợ để các tăng ni có điều kiện tu hành và giúp đỡ đồng bào Phật tử.
- Tất nhiên trong điều kiện hiện tại Viện không đủ nhân sự, mà các địa phương cũng thiếu, nên không thể điều nghiên một cách có hệ thống và toàn diện, để có thể có dự án hoàn chỉnh.
- Tuy nhiên, từng buớc GH sẽ ổn định cơ cấu sinh hoạt tại các địa phương, tạo điều kiện tăng ni tu học và làm các công tác từ thiện, phát huy tinh thần truyền thống Phật giáo Việt nam.
PL. 2543, Chùa Già Lam, ngày 26/12/1999
Tổng Thư ký
Thích Tuệ Sỹ
Trong Phần Tài Chánh, bản văn cho biết Ban cứu trợ đã tiếp nhận 04 nguồn tài chánh gởi đến giúp đỡ đồng bào bị lũ lụt:
1. Do GHPGVNTN từ TT. Tuệ Sỹ chuyển đến
2. Do Thiền sư Nhất Hạnh và Đại chúng tăng thân tu tập chuyển về
3. Do các Hội đoàn Phật giáo, Phật tử nước ngoài gởi về
4. Do các nhà mạnh thường quân trong, ngoài nước gởi giúp.
Gửi ý kiến của bạn
