Chuyện bê bối tài chính mới đây cuả các đại công ty Mỹ đang làm suy xụp niềm tin của dân My.õ Những tai tiếng tài chính như đám cháy rừng, ngày càng lan rộng. Tuần này, lần này, nó lan đến cửa nhà cả ông Tổng Thống lẫn ông Phó Tổng Thống của nước Mỹ. Vậy là sóng gió thương trường có cơ thành sóng gió chính trường.
Theo sau chuyện phát hiện công ty WorldCom đã lèo lái sổ sách làm sai lệch kế toán đến gần 4 tỉ đô-la (3,9 tỉ), đặt tên tuổi hãng này vào danh sách những chuyên viên làm ăn bê bối ở Mỹ theo ngay sau đàn anh Enron, ông Bush đã tự đứng vào vị trí tiên phong hô hào đo lường tránh nhiệm, của mấy ông quản trị đầu não xí nghiệp.
Tại Hội Nghị Thượng Đỉnh G8 ở Gia Nã Đại ông ngắt ngang buổi họp phàn nàn về những chuyện bịp bợm trong cân đối sổ sách kinh doanh. Qua diễn văn đọc trên đài phát thanh, ông lên án mấy ngài quản trị xí nghiệp đã chủ ý cung cấp thông tin sai lạc, gọi họ là bọn tội phạm xảo ngôn. Tại Wall Street, ông vừa hô hào tăng án tù gấp đôi những tội phạm tài chánh.
Nghệ thuật sử dụng tu từ học của ông Bush đã thay đổi. Sau biến cố Enron, ông nói về vài “quả táo thối.” Nay ông tỏ vẻ lo ngại cho “toàn bộ hệ thống kinh doanh tự do của chúng ta.” Sự thay đổi này cần thiết không chỉ vì tình trạng hỗn độn mà còn vì những vụ bê bối này đang tạo áp lực đáng sợ trên ý nghĩ rằng Đảng Cộng Hòa có phần quá mềm mỏng trên lĩnh vực kinh doanh.
Mặc dù việc kinh doanh của WorldCom không liên quan gì đến tham nhũng chính trị (WorldCom đã không dựa hơi Nhà Nước như Enron), công ty này chắc chắn có hơi hướm của tập thể lũng đoạn. Đây chính là cây gậy mà nhóm Dân Chủ dùng để thọc vào bánh xe của Đảng Cộng Hòa. Họ cười ruồi khi tài hùng biện của ngài Tổng Thống.
Đáng để ý nhất là hiện nay các cặp mắt đang đổ dồn vào sổ sách kinh doanh riêng của ngài Tổng Thống. Cơ quan SEC đã thẩm tra một số các cổ phiếu của ngài trong những năm 1990-1991. Khi đó, ông Bush đang nằm trong ban lãnh đạo công ty Harken Energy đã dùng tới 34 tuần lễ, chỉ một tuần trước thời hạn phanh phui những tin tồi tệ, để khai báo “kịp thời” về số tiền 848,560 đô-la do buôn bán cổ phiếu.
Ông Phó Tổng Thống Cheney còn lãnh nặng hơn. Nhóm tư nhân Judiciary Watch (Quan Sát Tư Pháp), bản doanh tại Washington D.C., vừa kiện Phó Tổng Thống Dick Cheney và công ty dịch vụ mỏ dầu Halliburton về tội gian lận tài chánh trong công tác kế toán, phóng đại doanh thu khoảng 445 triệu đô la từ năm 1999 tới cuối năm 2001 làm thiệt hại cho các cổ đông,
Uûy Hội Tài Chánh Hối Đoái (SEC) hiện đã bắt đầu tra xét về phương pháp kế toán của công ty, áp dụng từ năm 1998, và đã kê khai quá thực tế các phí tổn về xây dựng. Ông Cheney từng điều hành công ty Halliburton trong 5 năm, tính đến năm 2000.
Sự phẫn nộ đã làm hồi sinh một dự luật tưởng đã chết hẳn về cải cách kế toán kinh doanh chỉ hai tháng trước đây. Bản dự luật, do Paul Sarbanes, một đảng viên Đảng Dân Chủ, đỡ đầu sẽ đẻ ra một hội đồng chỉnh đốn độc lập nhằm đặt những tiêu chuẩn mới cho việc kê khai sổ sách kinh doanh, giới hạn công việc cố vấn của kế toán viên, kỷ luật những chuyên viên kiểm toán láu cá và ngăn chặn việc những chuyên viên kiểm toán gạo cội làm việc với cùng một công ty tư doanh hơn năm năm. Ông Daschle cho biết Thượng Viện sẽ bỏ phiếu cho bản dự luật này trong tuần thứ hai của tháng bảy và dự báo bản dự luật sẽ được thông qua với kết quả ủng hộ rất cao.
Đáng buồn cười là thái độ giận dữ ở thủ đô Washington lại chẳng ăn khớp với bất cứ làn sóng dư luận nào về vấn đề này. Có một vài dấu hiệu thay đổi. Các đánh giá về quản lý kinh tế của ông Bush bắt đầu giảm, từ 60 xuống 53% hiện nay. Thăm dò dư luận cũng cho thấy mức quan tâm về chất lượng tin tài chính cũng tăng. Trong tháng ba, một phần ba số người được hỏi đã cho rằng vấn đề chỉ hạn chế chung quanh một số ít các trường hợp cá biệt - lý thuyết Ềquả táo thối.Ể Hiện nay có ít hơn một phần tư vẫn còn tin như vậy, và ít nhất hai phần ba nghĩ rằng hầu hết các công ty đều nói dối. Đài phát thanh, đài truyền hình, và các công cụ thăm dò dư luận quần chúng khác cũng đã bắt đầu ầm ĩ.
Nhưng mặt khác, đánh giá chung về ông Bush vẫn nằm ở mức trung bình. Một cuộc tham dò dư luận của hãng Stan Greenberg cho thấy dân chúng vẫn còn tin rằng Đảng Cộng Hòa điều hành kinh tề được việc hơn Đảng Dân Chủ, mặc dầu họ tin cậy Đảng Dân Chủ hơn trong vấn đề xử lý nghiêm ngặt bọn lừa đảo.
Như vậy, cú đập mạnh trên thương trường hiện nay ở Washington chẳng qua chỉ là sự bốc hốt nhất thời" Có thể lắm. Nền kinh tế đất nước xem ra vẫn khỏe mạnh. Giá chứng khoán có xuống chút đỉnh, nhưng vẫn còn phất phơ trên điểm mốc cho phép - Alan Greenspan gọi đó là điểm Ềhồ hởi phi lýỂ (irrational exuberance). Bọt bong bóng đã xẹp xuống thay vì vỡ tung. Trong khi đó, cả hai Đảng cùng có lý do chính trị riêng để không hoa hòe hoa xói thêm nữa. Nhà Trắng cần phải cân bằng yêu cầu về đạo đức kinh doanh tốt để đối phó với nguy cơ gây hoang mang trên thương trường. Đảng Dân Chủ ngao ngán việc phục hồi lại tăm tiếng vốn đã chẳng mấy mặn mà đối với doanh thương. Dù vậy, vẫn có nhiều lý do để quan tâm rằng những trở ngại đối với một Nước Mỹ liên hiệp không dễ gì mất đi. Khởi đầu, có thể phản ảnh của quần chúng hơi chậm trễ. Các vụ tai tiếng của WorldCom, Adelphia, Tyco và những hãng khác có thể chỉ đơn giản là quá mới nên chưa tạo nên ảnh hưởng trọn bộ.
Điều quan tâm thứ hai là thật khó mà tưởng tượng được tất cả các tin xấu trên thương trường lại gần như cùng xảy ra một lúc. Hầu hết các hành động không đúng đắn dường như bằng cách nào đó liên quan đến các tác động rộng lớn của Wall Street tạo ra trong thập niên trước về việc báo cáo lợi nhuận từ quý này sang quý khác. Hơn nửa tá các công ty kinh doanh đáp ứng trào lưu này bằng cách phù phép sổ sách không phải là hãn hữu. Khuynh hướng có thêm nhiều những đại loại như vậy sẽ xuất hiện. Nếu điều này thực sự xảy ra, ảnh hưởng của nó trên cuộc các cuộc bầu cử chính trị ở Mỹ sẽ không tránh khỏi. Hiện nay, ông Bush ở vị trí 70% ở cả mức cao ngoại lệ và 20% cao hơn trong vấn đề đúng chức năng lãnh đạo. Từ năm 1945 đến nay, chỉ có ba vị tổng thống Hoa Kỳ đạt được loại ủng hộ này ngay trước giữa nhiệm kỳ, và Đảng của họ đã làm việc gần gũi với cả ba người này. Nhưng hiện nay niềm tin của khách hàng, theo chỉ số đo lường của Đại Học Michigan, đã rớt xuống khoảng 4,5 điểm trong tháng 6 năm nay.
Thêm một vài vụ bê bối trong kinh doanh nữa, và mức giảm sâu hơn trên thị trường chứng khoán hoặc giá trị của đồng đô-la trên thị trường quốc tế sẽ nhấn sâu thêm cả mức đo lường đúng mực và vị thế của ông Bush. Ở điểm này, Đảng Cộng Hòa thật sự sẽ gặp khó khăn. Nền kinh tế Hoa Kỳ cũng cùng chung số phận. Hãy chờ xem.
Hạ Miên
(Theo tuần báo Kinh Tế, tháng 7)
Theo sau chuyện phát hiện công ty WorldCom đã lèo lái sổ sách làm sai lệch kế toán đến gần 4 tỉ đô-la (3,9 tỉ), đặt tên tuổi hãng này vào danh sách những chuyên viên làm ăn bê bối ở Mỹ theo ngay sau đàn anh Enron, ông Bush đã tự đứng vào vị trí tiên phong hô hào đo lường tránh nhiệm, của mấy ông quản trị đầu não xí nghiệp.
Tại Hội Nghị Thượng Đỉnh G8 ở Gia Nã Đại ông ngắt ngang buổi họp phàn nàn về những chuyện bịp bợm trong cân đối sổ sách kinh doanh. Qua diễn văn đọc trên đài phát thanh, ông lên án mấy ngài quản trị xí nghiệp đã chủ ý cung cấp thông tin sai lạc, gọi họ là bọn tội phạm xảo ngôn. Tại Wall Street, ông vừa hô hào tăng án tù gấp đôi những tội phạm tài chánh.
Nghệ thuật sử dụng tu từ học của ông Bush đã thay đổi. Sau biến cố Enron, ông nói về vài “quả táo thối.” Nay ông tỏ vẻ lo ngại cho “toàn bộ hệ thống kinh doanh tự do của chúng ta.” Sự thay đổi này cần thiết không chỉ vì tình trạng hỗn độn mà còn vì những vụ bê bối này đang tạo áp lực đáng sợ trên ý nghĩ rằng Đảng Cộng Hòa có phần quá mềm mỏng trên lĩnh vực kinh doanh.
Mặc dù việc kinh doanh của WorldCom không liên quan gì đến tham nhũng chính trị (WorldCom đã không dựa hơi Nhà Nước như Enron), công ty này chắc chắn có hơi hướm của tập thể lũng đoạn. Đây chính là cây gậy mà nhóm Dân Chủ dùng để thọc vào bánh xe của Đảng Cộng Hòa. Họ cười ruồi khi tài hùng biện của ngài Tổng Thống.
Đáng để ý nhất là hiện nay các cặp mắt đang đổ dồn vào sổ sách kinh doanh riêng của ngài Tổng Thống. Cơ quan SEC đã thẩm tra một số các cổ phiếu của ngài trong những năm 1990-1991. Khi đó, ông Bush đang nằm trong ban lãnh đạo công ty Harken Energy đã dùng tới 34 tuần lễ, chỉ một tuần trước thời hạn phanh phui những tin tồi tệ, để khai báo “kịp thời” về số tiền 848,560 đô-la do buôn bán cổ phiếu.
Ông Phó Tổng Thống Cheney còn lãnh nặng hơn. Nhóm tư nhân Judiciary Watch (Quan Sát Tư Pháp), bản doanh tại Washington D.C., vừa kiện Phó Tổng Thống Dick Cheney và công ty dịch vụ mỏ dầu Halliburton về tội gian lận tài chánh trong công tác kế toán, phóng đại doanh thu khoảng 445 triệu đô la từ năm 1999 tới cuối năm 2001 làm thiệt hại cho các cổ đông,
Uûy Hội Tài Chánh Hối Đoái (SEC) hiện đã bắt đầu tra xét về phương pháp kế toán của công ty, áp dụng từ năm 1998, và đã kê khai quá thực tế các phí tổn về xây dựng. Ông Cheney từng điều hành công ty Halliburton trong 5 năm, tính đến năm 2000.
Sự phẫn nộ đã làm hồi sinh một dự luật tưởng đã chết hẳn về cải cách kế toán kinh doanh chỉ hai tháng trước đây. Bản dự luật, do Paul Sarbanes, một đảng viên Đảng Dân Chủ, đỡ đầu sẽ đẻ ra một hội đồng chỉnh đốn độc lập nhằm đặt những tiêu chuẩn mới cho việc kê khai sổ sách kinh doanh, giới hạn công việc cố vấn của kế toán viên, kỷ luật những chuyên viên kiểm toán láu cá và ngăn chặn việc những chuyên viên kiểm toán gạo cội làm việc với cùng một công ty tư doanh hơn năm năm. Ông Daschle cho biết Thượng Viện sẽ bỏ phiếu cho bản dự luật này trong tuần thứ hai của tháng bảy và dự báo bản dự luật sẽ được thông qua với kết quả ủng hộ rất cao.
Đáng buồn cười là thái độ giận dữ ở thủ đô Washington lại chẳng ăn khớp với bất cứ làn sóng dư luận nào về vấn đề này. Có một vài dấu hiệu thay đổi. Các đánh giá về quản lý kinh tế của ông Bush bắt đầu giảm, từ 60 xuống 53% hiện nay. Thăm dò dư luận cũng cho thấy mức quan tâm về chất lượng tin tài chính cũng tăng. Trong tháng ba, một phần ba số người được hỏi đã cho rằng vấn đề chỉ hạn chế chung quanh một số ít các trường hợp cá biệt - lý thuyết Ềquả táo thối.Ể Hiện nay có ít hơn một phần tư vẫn còn tin như vậy, và ít nhất hai phần ba nghĩ rằng hầu hết các công ty đều nói dối. Đài phát thanh, đài truyền hình, và các công cụ thăm dò dư luận quần chúng khác cũng đã bắt đầu ầm ĩ.
Nhưng mặt khác, đánh giá chung về ông Bush vẫn nằm ở mức trung bình. Một cuộc tham dò dư luận của hãng Stan Greenberg cho thấy dân chúng vẫn còn tin rằng Đảng Cộng Hòa điều hành kinh tề được việc hơn Đảng Dân Chủ, mặc dầu họ tin cậy Đảng Dân Chủ hơn trong vấn đề xử lý nghiêm ngặt bọn lừa đảo.
Như vậy, cú đập mạnh trên thương trường hiện nay ở Washington chẳng qua chỉ là sự bốc hốt nhất thời" Có thể lắm. Nền kinh tế đất nước xem ra vẫn khỏe mạnh. Giá chứng khoán có xuống chút đỉnh, nhưng vẫn còn phất phơ trên điểm mốc cho phép - Alan Greenspan gọi đó là điểm Ềhồ hởi phi lýỂ (irrational exuberance). Bọt bong bóng đã xẹp xuống thay vì vỡ tung. Trong khi đó, cả hai Đảng cùng có lý do chính trị riêng để không hoa hòe hoa xói thêm nữa. Nhà Trắng cần phải cân bằng yêu cầu về đạo đức kinh doanh tốt để đối phó với nguy cơ gây hoang mang trên thương trường. Đảng Dân Chủ ngao ngán việc phục hồi lại tăm tiếng vốn đã chẳng mấy mặn mà đối với doanh thương. Dù vậy, vẫn có nhiều lý do để quan tâm rằng những trở ngại đối với một Nước Mỹ liên hiệp không dễ gì mất đi. Khởi đầu, có thể phản ảnh của quần chúng hơi chậm trễ. Các vụ tai tiếng của WorldCom, Adelphia, Tyco và những hãng khác có thể chỉ đơn giản là quá mới nên chưa tạo nên ảnh hưởng trọn bộ.
Điều quan tâm thứ hai là thật khó mà tưởng tượng được tất cả các tin xấu trên thương trường lại gần như cùng xảy ra một lúc. Hầu hết các hành động không đúng đắn dường như bằng cách nào đó liên quan đến các tác động rộng lớn của Wall Street tạo ra trong thập niên trước về việc báo cáo lợi nhuận từ quý này sang quý khác. Hơn nửa tá các công ty kinh doanh đáp ứng trào lưu này bằng cách phù phép sổ sách không phải là hãn hữu. Khuynh hướng có thêm nhiều những đại loại như vậy sẽ xuất hiện. Nếu điều này thực sự xảy ra, ảnh hưởng của nó trên cuộc các cuộc bầu cử chính trị ở Mỹ sẽ không tránh khỏi. Hiện nay, ông Bush ở vị trí 70% ở cả mức cao ngoại lệ và 20% cao hơn trong vấn đề đúng chức năng lãnh đạo. Từ năm 1945 đến nay, chỉ có ba vị tổng thống Hoa Kỳ đạt được loại ủng hộ này ngay trước giữa nhiệm kỳ, và Đảng của họ đã làm việc gần gũi với cả ba người này. Nhưng hiện nay niềm tin của khách hàng, theo chỉ số đo lường của Đại Học Michigan, đã rớt xuống khoảng 4,5 điểm trong tháng 6 năm nay.
Thêm một vài vụ bê bối trong kinh doanh nữa, và mức giảm sâu hơn trên thị trường chứng khoán hoặc giá trị của đồng đô-la trên thị trường quốc tế sẽ nhấn sâu thêm cả mức đo lường đúng mực và vị thế của ông Bush. Ở điểm này, Đảng Cộng Hòa thật sự sẽ gặp khó khăn. Nền kinh tế Hoa Kỳ cũng cùng chung số phận. Hãy chờ xem.
Hạ Miên
(Theo tuần báo Kinh Tế, tháng 7)
Gửi ý kiến của bạn