Cũng không chỉ vì tiền. Mặc dù đêm trao giải Oscar năm nay sẽ đem về cho kỹ nghệ du lịch thành phố Los Angeles 60.5 triệu đô la, nhờ các sinh hoạt phụ, mà hưởng lợi nhất lại là các khách sạn và tiệm ăn. Của tư nhân, chứ không của cơ sở quốc doanh nào. Và những nghệ sĩ trúng giải Oscar dĩ nhiên là cũng được lên giá, và các phim trúng giải dĩ nhiên cũng sẽ hốt bạc nhiều hơn. Nhưng nơi đây cho thấy cái nhìn của dân Mỹ về nghệ sĩ: họ có một ngai vàng riêng, không cần một hội đoàn nhà nước nào ban phép lành.
Cũng là nơi mà vui chơi kéo dài liên tục nhiều ngày với các sinh hoạt phụ. Thí dụ, như Giải Thưởng Razzie năm thứ 20 trao vào hôm Thứ Bảy, một sinh hoạt mà hãng tin Reuters gọi là “một truyền thống tiền-Oscar để công nhận các tệ hại nhất trong phim ảnh.” Bạn thử tưởng tượng nếu có một giải như vậy tại Việt Nam, thí dụ như Phim Tệ Nhất Trong Năm, thế nào ông đạo diễn hay là Xưởng Phim Thành Phố Hà Nội cũng sẽ vận động một vài ông ủy viên trung ương đảng nào đó để giúp đánh đòn thù. Vậy mà ở Mỹ không ai bị sứt mẻ hết, người bị chê hay bị chỉ trích chỉ lặng lẽ, cầu Trời cho sớm qua cái mùa phê bình phim quái dị này. Mà những tài tử lãnh đạn Razzie hôm Thứ Bảy lại là những người lừng danh từng hốt hàng chục triệu đô. Có sao đâu, tiền nhiều nhưng dở thì vẫn dở. Còn Việt Nam mình mà bị chê thơ dở hay văn dở hay phim dở thì có chuyện ngay với tác giả, có thể thù tới 3 đời và dàn trận liền để trả đũa (Sorry, không dám ám chỉ cụ thể tới ai).
Thử xem danh sách hôm Thứ Bảy của các giải Razzie. Các tài tử Sylvester Stallone và Madonna bị mệnh danh là “tài tử nam và nữ dở tệ hại nhất thế kỷ,” trong khi Kevin Kline và Will Smith bị phong cho là “cặp đóng phim dở nhất năm 1999.”
Còn phim “Wild, Wild West,” một phim tốn kém dựa trên loạt phim TV thập niên 1960s cùng tên, đã lãnh tới 5 giải Razzie - “thắng” giải phim tệ nhất trong năm, đạo diễn tệ nhất, phim bản dở nhất, bài ca dở nhất và cặp tài tử mới tệ nhất (vừa nói trên, tức Kline và Smith).
Còn Adam Sandler bị phong giải nam tài tử dở nhất trong năm với phim “Big Daddy” và Heather Donahue là nữ tài tử dở nhất trong vai của phim “The Blair Witch Project.”
Razzie cũng phong cho phim “Showgirls” là phim dở nhất của thập niên.
Ngồi nhà xem giải Oscar qua truyền hình, có bao giờ chúng ta nghĩ rằng tại sao dân Việt mình không được quyền tổ chức những lễ hội riêng cho dân mình, mà không cần bất kỳ một thế lực chính trị nào ban phát. Tại sao những lễ hội cứ phải do Bộ Văn Hóa CSVN tổ chức, và tại sao cứ phải các quan chức ủy viên CSVN ra trao giải. Và tại sao phải trầm trọng hóa, e dè không dám vui chơi" Rõ ràng là có những cái rất là bệnh hoạn trong cách thế nhà nước toàn trị thọc tay vào mọi phương diện của người dân.
Cứ hệt như hình ảnh ông nhạc trưởng xã hội chủ nghĩa cầm cây gậy Mác Lê - chỉ vào góc này thì nhóm dân này cười, chỉ sang góc kia thì nhóm dân kia khóc, theo một kịch bản đã dựng sẵn. Tiếng cười và tiếng khóc đã được “thảo chương hóa.” Tại sao cứ đặt những cỗ máy điện toán trong tim người dân" Hay là đảng CSVN sợ các phim bản tự phát: khi người dân trao giải Làm Kinh Tế Dở Nhất Thế Kỷ cho Đảng CSVN. Chẳng hạn vậy. Và vân vân.
Hãy nhìn đêm Oscar của người. Vui cái vui của người, mà vẫn đau cái đau của mình.