HÀ NỘI (Reuters) - Bản hiệp ước Mậu dịch Việt-Mỹ có thể bị hủy bỏ để thương thuyết lại hoàn toàn nếu không được chấp thuận trong năm nay, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam đã tuyên bố như trên hôm thứ năm 9-3.
Đại sứ Pete Peterson nói Washington không đặt ra một kỳ hạn chót về việc ký kết bản hiệp ước đã được thỏa thuận trên nguyên tắc hồi tháng 7 năm ngoái, nhưng ông nói thời gian đang cạn dần cho cả hai bên ký kết và được Quốc hội Mỹ chấp thuận.
Peterson nói trong một cuộc phỏng vấn rằng Mỹ sẵn sàng ký thỏa hiệp này bất cứ lúc nào. Phía chính phủ Việt Nam đã ngần ngại, nói cần thảo luận thêm với Mỹ.
Peterson nói: “Ngay dù chúng tôi có ký hôm nay, tôi cũng không thể nói chắc có được Quốc hội Mỹ chấp thuận trong năm nay hay không”. Ông nhắc đến thời biểu chặt chẽ của Quốc hội Mỹ vì năm nay là năm bầu cử Tổng Thống.
Ông nói: “Một thực tế khác là nếu tiến trình chuẩn y của Quốc hội Mỹ đi quá năm nay, không có gì chắc chắn đây là bản hiệp ước mà chúng tôi muốn ký.
“Rất có thể hai bên sẽ phải đi ngược trở lại và thương thuyết lại toàn bộ hiệp ước vào một thời điểm nào đó. Chúng tôi đã phải mất 3 năm mới hoàn thành được bản thỏa hiệp hiện hữu, tôi nghĩ sẽ cần một thời gian nữa mới hoàn thành được bản hiệp ước thứ hai”. Peterson cho biết như vậy và nói thêm rằng hiệp ước hiện nay giản dị là không còn hợp thời nữa.
Bản hiệp ước Mậu dịch đã được chờ đợi từ lâu, nay nếu đưa nó trở lại bàn thương thuyết, đó sẽ là một tai họa cho sự giao tế của Việt Nam, bởi vì trong mấy năm gần đây Việt Nam vẫn bị chỉ trích liên tục là nơi làm ăn buôn bán khó khăn và phí tổn cao.
Các nhà kinh doanh trong nước và ngoại quốc vẫn nói việc chính thức ký kết hiệp ước Mậu dịch sẽ là một dấu chứng rõ ràng cho thấy ban lãnh đạo cộng sản sẵn sàng giải tỏa kinh tế.
Ngoài ra Việt Nam sẽ hưởng lợi được đưa hàng hóa vào thị trường Mỹ với giá biểu quan thuế hạ cũng như phần lớn các nước khác đã được hưởng.
Washington đã nói sẽ không thương thuyết lại một điều khoản nào trong bản hiệp ước hiện hữu. Đây là một sự trả lời lạnh lùng cho phía Hà Nội, mặc dù Mỹ vẫn nói sẵn sàng làm sáng tỏ những vấn đề.
VIỆT NAM THIẾU TỰ TÍN VỀ KHẢ NĂNG CẠNH TRANH
Peterson nói ông tin rằng sở dĩ Việt Nam ngần ngại ký bản hiệp ước là vì thiếu tự tín về khả năng cạnh tranh của mình trên trường quốc tế.
Ông nói:”Quan điểm của tôi là họ không tin nơi chính họ ở khu vực trong cái vỏ khối mậu dịch ASEAN, hay trên quy mô lớn hơn là thị trường toàn cầu. Tôi nghĩ có lẽ đó là điều họ làm nản lòng nhiều nhất”.
Đại sứ Peterson còn nói về các hiệp ước như hiệp ước mậu dịch, thời gian hợp lý từ lúc ký tạm cho đến ký chính thức là khoảng 3 tháng.
Ông nói: “Trong trường hợp hiệp ước mậu dịch này, nó cho thấy hay làm cho người ta hiểu rằng mọi tài liệu do Việt Nam ký tạm hay mọi thỏa thuận nguyên tắc nào được Việt Nam ký đều không có giá trị. Điều đó nêu lên dấu hỏi là ý định ở đây có thực lòng hay không”.
“Rút cuộc tôi nghĩ sự kiện đó tạo ra một kết luận tiêu cực cho sự hiểu biết của những nước khác và những công ty muốn kinh doanh ở Việt Nam hay muốn mở thêm những hoạt động khác ở nước này”.
Peterson nói hiện vẫn có những tin tức không chính thức nói Việt Nam sắp gửi qua Mỹ một bức thư trình bày một số điều khoản muốn thảo luận. Người ta biết thư này đáng lẽ phải gửi đi từ hơn một tháng trước.