Judith Lovatt không bao giờ ra khỏi nhà vào ban đêm. Thậm chí ban ngày trong những giờ đông người nhất, bao giờ bà cũng nhìn mọi người chung quanh với con mắt nghi ngờ. Bà luôn sống trong tâm trạng cảnh giác, đề phòng đến cao độ. Sự việc bắt đầu cách đây hơn 10 năm, khi bà Lovatt lúc đó còn là một cô gái xinh đẹp. Một đêm kia khi đang rong chơi với bạn học ngoài đường, một tên khốn nạn đã chỉa một khẩu súng vào đầu của Lovatt và lần đó Lovatt tưởng rằng cô chẳng thể sống được cho đến ngày hôm nay.
Khi theo học đại học, Lovatt đã làm việc tại một tiệm cho thuê băng video để kiếm thêm tiền mua sách, và tiệm video này đã hai lần bị cướp có vũ trang đến viếng. Lần thứ hai xảy ra khi Lovatt 18 tuổi và một tên cướp nghiện ma túy đã chỉa dao vào lưng của cô để buộc cô phải đưa cho hắn 60 đô la. Tên cướp là Bruce Bayliss 43 tuổi sau đó đã bị cảnh sát tóm cổ và lãnh án tù 5 năm vì hàng chục vụ cướp khác nhau. Từ sau những vụ cướp đó Lovatt đâm ra mắc chứng bệnh nghi ngờ mọi người và luôn luôn sợ hãi. Bà luôn sợ rằng với luật pháp khoan hồng hiện tại, một ngày kia tên Bruce Bayliss lại ra khỏi tù và bà lại có thể một lần nữa trở thành nạn nhân của hắn.
Tuy nhiên tháng 12 năm ngoái, Lovatt đã có dịp đối mặt với tên Bayliss trong nhà tù Long Bay. Lần này bà đã được đưa vào nhà tù để gặp tên Bayliss trong một chương trình gọi là Chương Trình Cho Nạn Nhân Đối Mặt Với Tội Phạm. Theo chương trình này thì việc cho các nạn nhân được tiếp xúc với các tên tội phạm sẽ giúp cho nạn nhân lành được những chấn thương tâm lý và các tên tội phạm có cơ hội biết được những hậu quả lâu dài mà chúng đã gây ra cho các nạn nhân. Những người chủ trương chương trình này hy vọng rằng những tên tội phạm từ đó sẽ suy nghĩ lại và ăn năn hối cải.
Theo hệ thống công lý hiện nay người ta hầu như chỉ quan tâm đến lợi ích của các tên tội phạm, mà bỏ quên những lợi ích của các nạn nhân. Nghe có vẻ hết sức mâu thuẩn, nhưng thực ra hoàn toàn đúng như thế. Ví dụ cảnh sát và luật pháp khi bắt giữ một tên tội phạm thường quan tâm giữ sao cho nhân cách của hắn không bị xúc phạm, xét xử hắn cho được công minh và tìm cách khoan hồng để hắn có cơ may làm lại cuộc đời. Trong khi đó người ta hầu như chẳng quan tâm đến những hậu quả của các nạn nhân như bà Lovatt từng gánh chịu. Trước đây một chủ quán video bắt giữ quả tang một tên ăn cắp. Nhưng khi gọi cảnh sát đến, cảnh sát thả tên ăn cắp và truy tố ông chủ quán vì tội quá nặng tay với tên ăn cắp!
Khi ra tòa nếu tên tội phạm nhận tội, người ta không cần đến nhân chứng vì thế thậm chí nạn nhân cũng không được gọi ra tòa làm nhân chứng để đối mặt với tên tội phạm. Từ đó nạn nhân của các tội ác thường không có một tiếng nói nào trước pháp luật để nói lên những chấn thương tinh thần mà tội ác đã gây ra cho họ. Hệ thống pháp luật và công lý hiện tại không hề khuyến khích những tên tội phạm phải nhận lãnh lấy những trách nhiệm do các hành vi tội ác của hắn gây nên. Theo Lovatt thì khi bà vào tù để gặp tên Bayliss, hắn trông rất nhỏ bé, bệnh hoạn và già như một ông lão 80. Hắn kể cho Lovatt nghe vì sao hắn lại vào tiệm video của Lovatt ăn cướp. Lovatt từ đó hiểu rằng ma túy đã hủy hoại cuộc đời của vô số con người.
Khi gặp Bayliss,cuối cùng Lovatt hiểu rằng thực ra không phải con người của Bayliss hoàn toàn xấu. Thay vì cảm giác căm thù và muốn trả thù của mình, sau chuyến đi gặp tên Bayliss, Lovatt mặc dầu vẫn ghét cay ghét đắng Bayliss cho rằng bà cảm thấy tinh thần mình thanh thản hơn khi biết rằng bà tha thứ cho hắn và bỏ lại những cảm giác sợ hãi căm thù tội phạm của mình sau lưng.
Trước khi cho nạn nhân và tội phạm đối mặt nhau, các chuyên viên nhà tù đã nghiên cứu cẩn thận để bảo đảm rằng tên tội phạm không thể gây ra những chấn thương tâm lý khác cho nạn nhân. Có nhiều tên tội phạm tỏ ra hết sức thú vị khi nghe nạn nhân của hắn mô tả lại nỗi hãi hùng mà hắn đã gây cho họ. Những tên tội phạm hiếp dâm hay bạo hành trong gia đình tuyệt đối không bao giờ được cho phép đối diện lại với các nạn nhân, mặc dầu các chuyên viên đã đề ra nhiều biện pháp đặc biệt khác nhau.
Bên cạnh việc cho nạn nhân tiếp xúc với tội phạm, gia đình của nạn nhân và gia đinh của tên tội phạm được khuyến khích tham gia chương trình gặp mặt nói trên, với sự giúp đỡ của các chuyên viên tâm lý. Toàn bộ chương trình đặc biệt là sáng kiến của một người phụ nữ tên là Rhonda Booby, một chuyên gia trong lĩnh vực tâm lý hình sự. Bà đã nhận xét rằng hệ thống công lý hiện tại không chú ý đến nạn nhân và muốn dùng chương trình này để giúp các nạn nhân chữa lành những vết thương tâm lý của mình sau khi là nạn nhân của các tên tội phạm.
Theo nghiên cứu của bà Booby thì nếu không nhận diện được tên tội phạm, nạn nhân thường cho rằng bất cứ người nào chung quanh họ cũng có thể là tên tội phạm đó. Vì thế sau khi tiếp xúc với tên tội phạm thật, nạn nhân sẽ hết có cảm giác nghi ngờ tất cả mọi người, và hiểu rằng thật ra tên tội phạm cũng là một con người có cha có mẹ, có gia đình và vì một lý do nào đó, dù cho tha thứ được hay không, đã thực hành một tội ác mà mình là nạn nhân.
Tuy nhiên không phải mọi việc đều dễ dàng. Có nhiều tên tội phạm từ chối không gặp các nạn nhân của hắn. Có nhiều nạn nhân không thể đối mặt với những tên tội phạm đã giết chết người thân yêu của mình, hay từng đe dọa mạng sống của mình. Nhiều tên tội phạm không hề nói lời xin lỗi và thậm chí các nạn nhân cho rằng lời xin lỗi của tên tội phạm chỉ là những lời nói môi mép vô nghĩa. Nhiều người cho rằng cuộc đời của họ đã hoen ố vì tội ác của một tên tội phạm nào đó và gặp lại tên tội phạm chỉ làm cho họ thêm đau khổ và không thể vui thú phần đời còn lại của họ được.
Dù sao chương trình cho các nạn nhân gặp mặt các tên tội phạm cũng là một sáng kiến đáng lưu ý. Trước hết nó có thể giúp cho một số nạn nhân bỏ qua được những vết thương tâm lý, giúp cho những tên tội phạm có dịp được ăn năn hối hận và quyết chí làm lại cuộc đời.
Nhiều tên tội phạm sau khi gặp các nạn nhân của chúng đã có những lời phát biểu hết sức chân thành. Đại đa số những tên đồng ý gặp các nạn nhân là những tên cướp vặt để có tiền mua ma túy và không làm tổn thương thân thể của các nạn nhân. Những tên này đã rất ngạc nhiên khi nghe những chấn thương tâm lý mà nạn nhân phải gánh chịu và cảm thấy rất sung sướng khi nghe nạn nhân tha thứ cho hắn. Thật ra không phải tất cả mọi tên tội phạm đều xấu, nhưng ma túy chính là nguyên nhân chính khiến cho nhiều con người vốn hiền lương đã biến thành những tên tội phạm. Ma túy là kẻ thù chính của toàn xã hội.
Việt Đăng
Gửi ý kiến của bạn
