Stakhanov là một phu mỏ của hầm than, anh quên chính mình để trong một ca đào than năm 1935, anh đã vượt chỉ tiêu đào thêm được vài tấn than cho nhà nước Liên Sô. Cái lối tuyên truyền chớp nhoáng theo kiểu Sô-viết này, CS VN đã thấy không còn hiệu nghiệm nữa, cũng như khẩu hiệu “Lao động theo khả năng, hưởng theo nhu cầu” đã nghịch hẳn với thực tại của người công nhân trong nuớc cộng sản.
Tại Việt Nam hôm nay, mẫu người công nhân thuộc về quá khứ của lịch sử đảng. Chính quyền Hanoi đang cố nặn ra “nền kinh tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa”, đưa ra mẫu Công Ty Nghiệp Vụ Điện Lạnh (Model of Refrigeration Electrical Engineering Corp), một công ty bán máy điều hòa không khí, máy giặt và các tiện nghi kiểu trưởng giả cho giai cấp trung lưu tại Việt Nam. Theo giới quan sát, phần đông các gia đình tại miền Bắc Việt Nam, họ mua sắm các tiện nghi trưởng giả này để trang trí trong nhà cho sang để tỏ ra vẻ văn minh, thực ra họ không bao giờ dùng tới.
Ngày xưa cái công ty Điện Lạnh nằm mơ của nhà nước được chính thức được tư hoá như một công ty nhỏ có cổ phần an toàn gia tăng trong việc kinh doanh chính là đi đường dây điện và gắn hệ thống điều hoà không khí cho các tòa nhà của chính phủ và đã cho phát triển một số hàng sơn mầu trắng mang nhãn riêng của công ty được nhiều người biết đến.
Công ty này là một trong đúng năm công ty lên danh sách trong thị trường chứng khoán tại Việt Nam đã ra được 11 tháng. Công ty này đã đi vào nhiều khu vực trong việc phát triển nhà cửa và đã dùng số tiền mặt thặng dư để bỏ vào cổ phần của các công ty có một số phần hùn nào đó nằm trong tay ban quản lý và công nhân, các công ty bán cổ phần này trong tương lai sẽ được đưa ra thị trường chứng khoán của Việt Nam.
Tiền lời của công ty Điện Lạnh kiếm được đã bị sụt xuống trong lúc có cuộc khủng hoảng kinh tế tại Á châu, nhưng hiện nay đang từ từ khôi phục lại. Tiền lời cao nhất của công ty này năm 1997 là 5, 5 triệu Mỹ kim, đã bị suit xuống tới 1,4 triệu Mỹ kim vào năm 1999. Nhưng năm 2000, tiền lời chưa tính thuế của công ty đã lên 2,6 triệu Mỹ kim tính theo doanh thu của 15, 7 triệu Mỹ kim.
Váo năm nay, doanh thu của công Ty Điện Lạnh đã vọt lên tới 5,5 triêu Mỹ kim trong quí đầu tiên, tămg 100 phần trăm so đối với cùng thời gian của năm ngoái. Trong khi tiền lời chưa tính thuế là 688 ngàn Mỹ kim, tăng được 29% so với quí đầu của năm ngoái.
Tại Hanoi, nhà cầm quyền cộng sản mong mỏi các quản lý gia của các công ty nhà nước phải noi theo gương công ty Điện Lạnh hợp tác để đẩy nhanh chương trình tư hóa cho vài năm tới.
Các nhà đầu tư vốn nước ngoài đã phải thán phục bà giám đốc Nguyễn Thị Mai Thanh, kỹ sư cơ khí được đào tạo tại Đông Đức và tốt nghiệp năm 1987, một nữ cường giỏi điều hành cho công ty Điện Lạnh được khởi sắc.
“Tôi mạnh mẽ cho rằng Công ty Điện Lạnh có tiềm thế để trở thành một hãng General Electric của Việt Nam. Máy điều hòa không khí và các máy men trắng là việc làm ăn lớn của công ty, xí nghiệp có đuợc nhà quản lý thông minh, quán xuyến và biết quyết định những việc cần phải làm,” theo như lời của ông Peter Ryder, một doanh nhân Hoa kỳ tại Hanoi có cổ phần trong công ty Điện Lạnh.
Công ty Điện lạnh đã trải qua thời gian cam khổ để được rạng rỡ vào đầu năm 1990. Xí nghiệp kinh doanh này dau này là một công ty điển hình cho nhà nước để vật lộn với sự can thiệp của các hàng cán bộ nhà nước, với các công nhân không cầu tiến và sự cạnh tranh gay go của nước ngoài. Công ty này đã được chọn làm công ty đầu tiên để rút tỉa kinh nghiệm trong việc tư hóa các xí nghiệp do nhà nước quản lý.
Dựa vào tiến bộ của công ty này, Hanoi đã đơn phương lồng vào cái tài quản lý này để tránh cái tiếng theo định hướng xã hội chủ nghĩa mà người ta đã chán ghét. Công ty Điện Lạnh đã phân phối cổ phần cho các công nhân của công ty, ban quản lý và những người đầu tư nước ngoài năm 1993 và nhà nước chỉ còn giữ lại 30% số vốn.
Bà Thanh cho biết : “Tôi muốn người của chúng tôi làm việc hăng say. Tôi cho rằng trường hợp họ có đuợc các cổ phần họ còn làm việc tốt hơn nhiều nữa.”
Ngày nay số người làm việc cho công ty này có trên 770 người so với 220 người trước khi công ty chưa được tư hóa. Công ty Điện Lạnh cho biết, công ty đã chiếm 60% thị trường buôn bán máy lạnh của Việt Nam và 20% thị trường của người tiêu thụ.
Giá cổ phần của công ty Điện Lạnh đã tăng 356%, đứng đầu danh sách hối năm ngoái, cổ phần đóng giá tại 7500 VN đồng, hàng ngày tăng trong giới hạn 7% và hiện nay tỷ xuất trao đổi p/e (price earning) là 34, chứng khoán có giá cao trong cái thị trường bé tí xíu của Việt Nam.
Các phân tích gia chi biết chứng khoán của cộng ty Điện Lạnh đã tính lũy được kiến thức điều hành riêng của bà Thanh tại một xí ngiệp tư khác, xí nghiệp này chưa được nhà nước cho vào danh sách trong thị trường chứng khoán, nhưng có thể sẽ được lên danh sách trong tương lai.
Ông Jonathon Waugh là phó tổng giám đốc của công ty chứng khoán ABC Securities, ông cho biết : “Công ty Điện Lạnh này là điều thấy gần nhất rằng Việt Nam cần phải có vốn đầu tư địa phương.”
Công ty cũng đang cho ra các chi nhánh theo các hướng khác. Tháng vừa qua, công ty đã công bố cho phát triển trung tân phần mềm 16 triệu Mỹ kim, bắt chước Saigon E-Town nhắm vào việc cung cấp huấn luyện về tin học.
Công ty Điện Lạnh đang đi đầu, không rõ còn có bao nhiều công ty do nhà nước quản lý sẽ có khả năng để đi theo gương của công ty này.
Hầu hết các công ty hình như phát triển được nằm trong trường hợp không bị các quan cán bộ của đảng CSVN kìm hãm sau khi tự quản lý lấy, trong khi các xí nghiệp do nhà nước quản lý còn lại bị xơ xác lại muốn được nhà nước bao che.
Một phân tích gia tại thành phố Sài Gòn cho biết : “Nếu các bạn sống theo công ty nhà nước quản lý, công ty này thoải mái hơn nhiều. Nếu các bạn làm việc riêng cho chính mình, các bạn cần phải có đảm lược. Không phải người nào cũng có đảm lược.”