Những công ty quốc doanh (state-owned corporations, SOC) phải giữ vai trò lãnh đạo trong nền kinh tế quốc gia khi thực hiện những phần đóng góp chủ yếu, theo lời Phó chủ tịch Nguyễn Minh Thông của Ủy Ban Trung Ương Cải Tổ Quản Trị Doanh Nghiệp.
Những công ty quốc doanh chiếm phần quan trọng của thu nhập ngân sách quốc gia, bảo đảm nguồn cung cấp vững bền và êm ả với những sản phẩm chính yếu, và đem công ăn việc làm đến cho hơn một triệu người, theo ông nói.
Những sản phẩm của những công ty quốc doanh gồm điện, than, phân bón, xi măng, những máy điện tử, cà phê và cao su.
SOC (Công Ty Quốc Doanh) trở thành vai trò liên kết quan trọng trong việc xuất cảng hàng hóa cạnh tranh của quốc gia có chất lượng cao như là dầu thô, quần áo, giày dép da, gạo và hải sản.
Năm ngoái, các hãng quốc doanh sản xuất 94% điện lực, 97% than, 59% xi măng, 50% giấy. Những thu nhập về xuất cảng của 17 công ty quốc doanh (được thành lập theo quyết định 91 của Thủ Tướng) lên tới 3.7 tỉ đôla, chiếm 32% tổng số xuất cảng toàn quốc.
Tuy nhiên, Thông nói, sức mạnh của SOC còn thấp dưới sự mong đợi của chính phủ. Số vốn trung bình của SOC cố định ở mức 3.8 tỉ đồng VN (227 triệu đôla), nhưng hầu hết những công ty quốc doanh được thành lập với một số vốn đăng ký khoảng 1 tỉ đồng.
Để có hiệu quả hơn trong môi trường cạnh tranh cao, những công ty quốc doanh phải được sắp xếp lại, được phân loại theo khu vực sản xuất, vùng... Con số công ty quốc doanh nên giảm xuống, với những mục tiêu đầu tiên là giải thể những hãng thua lỗ về sản lượng và trong những hoạt động kinh doanh, trong những điều kiện sản xuất không như ý để có thể phát triển xa hơn.
Hiện Việt Nam có 93 công ty quốc doanh SOC (loại thành lập theo quyết định 91), chiếm tới 24% tổng số doanh nghiệp công ty trong nước, 66% tổng số vốn, và 55% về lực lượng lao động trong khu vực nhà nước.