Hỏi (ông Hoàng P.N.): Tôi làm công nhân tại một hãng chế tạo đồ gia dụng bằng nhựa, tính đến nay đã được hơn 8 năm.
Tại hãng này, toàn bộ công nhân là 13 người, không tính các người làm việc trong văn phòng. Hãng có tất cả là 8 máy chế tạo các mặt hàng plastic này.
Mỗi công nhân phụ trách một máy sản xuất đồ nhựa khác nhau, trong các máy này có máy làm ly nhựa, máy làm thùng rác bằng nhựa, máy chế tạo các khay đựng chén dĩa bằng nhựa, máy chế các chậu để trồng cây bằng nhựa. Các công nhân phải thay phiên nhau để điều khiển các loại máy này.
Người được phân công để điều khiển một trong các máy này sẽ được phát một cây dao nhỏ, bén, nhọn với nhiệm vụ là phải cắt bỏ tất cả những rìa, mép của nhựa còn dín lại dọc thành của sản phẩm khi sản phẩm vừa được đưa ra khỏi máy. Trước mỗi chiếc máy có đặt một chiếc bàn hình chữ nhật lớn dùng đặt sản phẩm lên để cắt xén. Các máy này tuy lớn, nhưng khoảng cách giữa các máy chỉ chừng 2 đến 3 thước. Các công nhân điều khiển máy này thỉnh thoảng có thể chuyện trò với công nhân làm việc của máy kế cận.
Cách đây chừng 4 tuần lễ, khi tôi được chỉ định điều khiển máy làm chậu nhựa để trồng cây và một công nhân khác người Trung Quốc được chỉ định điều khiển máy làm thùng rác. Công nhân này và tôi đã nhiều lần có lời qua tiếng lại trước đây nhưng chưa một lần nào xảy ra ẩu đã tại hãng cả.
Khi phụ trách các máy này mỗi công nhân chỉ được phát một cây dao. Sau khi nghỉ giải lao buổi sáng, tôi trở lại làm việc thì không thấy cây dao của tôi đâu. Tôi hỏi nó là mầy có thấy cây dao của tao đâu không, nó không thèm trả lời. Tôi thấy bên cạnh nó có một cây dao không dùng đến, bèn định lấy dùng nhưng nó cản tôi lại không cho tôi lấy, và yêu cầu tôi vào văn phòng xin dao khác.
Tôi hỏi nó là mầy để dao nằm không làm gì" Nó nói dao đó dành riêng dùng để giết tôi, vì thế tôi không được dùng. Tôi bèn chửi thề. Thế là nó bắt đầu hùng hổ cầm dao ưỡn ngực đến sát cạnh tôi, và nói rằng nếu tôi đụng nó, nó sẽ đâm tôi.
Tôi nói rằng mầy dám đâm tao không" nó nói là “Why not” vừa nói vừa ưỡn ngực mạnh vào người tôi.
Tôi bèn xô nó ngược trở lại. Nó bèn rượt tôi tay cầm dao và nói “I’ll kill you.” Tôi bèn bỏ chạy vòng phía sau chiếc bàn, nó tiếp tục rượt tôi, tôi tiếp tục chạy vòng quanh chiếc bàn.
Nó bèn leo lên bàn, tay vẫn cầm dao, miệng chửi thề. Các công nhân khác hầu như đang ngừng tay để chứng kiến cảnh nó đang cầm dao rượt tôi.
Khi tôi chạy đến góc phòng, quay nhìn lại thấy nó đang rượt phía sau chỉ còn cách tôi máy mét. Như là phản ứng tự nhiên tôi bèn cầm chiếc ghế, quất ngược lại phía sau để tự vệ.
Vì bất ngờ, chiếc ghế đã đập mạnh vào mặt của đương sự. Đương sự bị ngã quỵ. Tay vẫn còn cầm dao, với vẻ mặt hậm hực, vừa chửi thề vừa cố gắng đứng dậy.
Tôi không còn cách nào khác hơn bèn đập mạnh chiếc ghế một lần nữa vào mặt đương sự. Đương sự té nhào, và cũng là lúc chiếc dao rơi khỏi tay đương sự.
Mọi người chạy ào đến và can chúng tôi. Đương sự bị máu me đầy mặt.
Chừng 10 phút sau, xe ambulance đến, rồi cảnh sát đến và đưa tôi về trạm cảnh sát. Sau khi thẩm vấn, tôi bị cáo buộc tội battery. Cuối cùng cảnh sát cho tôi tại ngoại để chờ ngày hầu tòa. Xin LS cho biết trong tình huống vừa nêu, liệu tôi có bị kết tội như cảnh sát đã cáo buộc hay không"
Trả lời: Việc bào chữa về “sự tự vệ” (self-defence) cũng tương tự như việc bào chữa về “sự cần thiết” (necessity) vì cả hai đều cho rằng hành động của bị cáo có thể được biện minh bởi sự cần thiết để ngăn chận sự đe dọa về việc gây tổn hại.
Trong vụ McClelland v. Symons [1951]. Trong vụ đó, nguyên cáo cầm cây súng trường lên, lên đạn, và nhắm vào bị cáo, nói: “Tao mang cây súng để bắn mày và đây nó sẽ bắn mày.” [In that case, the plaintiff picked up a rifle, loaded it, and pointed it at the defendant, saying: “I’ve brought the gun to shoot you and here it is”].
Bị cáo bèn đập vào đầu của nguyên cáo bằng một thanh kim loại. Tòa đã xử rằng bị cáo không bị “tội bạo hành” vì đương sự đã hành động theo sự tự vệ chính đáng. (It was held that the defendant was not guilty of battery, as he was acting in reasonable self-defence). Việc bào chữa về “sự tự vệ” sẽ không được cứu xét nếu bị cáo vượt quá giới hạn của “sự tự vệ chính đáng” (reasonable self-defence).
Trong vụ kiện vừa nêu, nếu bị cáo cố tình dùng thanh kim loại đánh nguyên cáo lần thứ hai khi đương sự đang nằm sóng soài trên mặt đất, thì hành vi đó của bị cáo sẽ không được xem là sự tự vệ chính đáng.
Để hiểu rõ quan điểm của tòa liên hệ đến việc xử dụng võ lực quá mức trong việc tự vệ, chúng tôi xin lược sơ qua về vụ Fontin v. Katapodis (1962).
Trong vụ đó, “nguyên cáo” (the plaintiff) là khách hàng tại tiệm kính, “bị cáo” (the defendant) làm việc cắt kính trong cửa tiệm. “Nguyên cáo” và “bị cáo” cãi nhau, khi “bị cáo” không chịu xin lỗi “nguyên cáo” về việc “bị cáo” báo cho người quản lý cửa tiệm là “nguyên cáo” chưa trả tiền trong lúc “nguyên cáo” đã trả tiền rồi.
“Nguyên cáo” bèn lấy cái thước hình chữ T đánh vào vai “bị cáo.”
“Bị cáo” liệng mảnh kiếng đã cắt bỏ vào mặt “nguyên cáo.” “Nguyên cáo” đưa tay lên đỡ để bảo vệ mặt của đương sự, và mảnh kiếng cắt sâu vào tay của đương sự. (The defendant threw an off-cut of glass at the plaintiff’s face. The plaintiff put up his hands to protect his face, and the glass made a deep cut in his arm).
“Tối Cao Pháp Viện Liên Bang” (the High Court) xử rằng “bị cáo” bị phạt về “tội bạo hành” vì sự tự vệ trong trường hợp này không phải là sự tự vệ chính đáng.
Tòa đã tuyên phán rằng: … bị cáo có quyền tự vệ chống lại khi bị nguyên cáo đánh. Vấn đề được đặt ra là liệu trong tình huống đó, đó có phải là sự cần thiết một cách chính đáng để liệng mảnh kiếng vào người của nguyên cáo hay không … có lẽ bị cáo có thể bị đánh nặng hơn nếu nguyên đơn không bị ngăn chận lại. Nhưng việc liệng mảnh kiếng vào người nguyên cáo như là một phương thức tự vệ là một việc làm vượt ra ngoài giới hạn của sự tự vệ chính đáng.
Dựa vào luật pháp cũng như các phán quyết vừa trưng dẫn liên hệ đến sự tự vệ, ông có thể thấy được rằng việc ông dùng chiếc ghế để đánh đối phương lần thứ nhất là hành động theo bản năng của sự tự vệ chính đáng.
Tuy nhiên, khi đối phương đã bị ông đánh ngã ở trên sàn, ông đã dùng chiếc ghế đánh vào mặt của đương sự một lần nữa thì hành động này, tùy theo trường hợp, có thể không còn được xem là hành động của sự tự vệ chính đáng nữa.
Vấn đề liệu ông có bị tòa kết buộc tội hành hung hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác, chẳng hạn như khi đối phương đã bị ông đánh ngã ở trên sàn nhà, vào thời điểm đó, liệu ông có đủ thì giờ và cơ hội để thoát thân hay không" thể lực của đương sự có còn ở mức độ khá bình thường sau khi bị ông đánh ngã hay không" hoặc mức độ trầm trọng mà đối phương đã phải chịu đựng khi bị ông đánh trúng lần đầu, cùng nhiều yếu tố khác.
Nếu ông còn thắc mắc thì hãy liên lạc với chúng tôi qua điện thoại để được trả lời thỏa đáng hơn.
Tại hãng này, toàn bộ công nhân là 13 người, không tính các người làm việc trong văn phòng. Hãng có tất cả là 8 máy chế tạo các mặt hàng plastic này.
Mỗi công nhân phụ trách một máy sản xuất đồ nhựa khác nhau, trong các máy này có máy làm ly nhựa, máy làm thùng rác bằng nhựa, máy chế tạo các khay đựng chén dĩa bằng nhựa, máy chế các chậu để trồng cây bằng nhựa. Các công nhân phải thay phiên nhau để điều khiển các loại máy này.
Người được phân công để điều khiển một trong các máy này sẽ được phát một cây dao nhỏ, bén, nhọn với nhiệm vụ là phải cắt bỏ tất cả những rìa, mép của nhựa còn dín lại dọc thành của sản phẩm khi sản phẩm vừa được đưa ra khỏi máy. Trước mỗi chiếc máy có đặt một chiếc bàn hình chữ nhật lớn dùng đặt sản phẩm lên để cắt xén. Các máy này tuy lớn, nhưng khoảng cách giữa các máy chỉ chừng 2 đến 3 thước. Các công nhân điều khiển máy này thỉnh thoảng có thể chuyện trò với công nhân làm việc của máy kế cận.
Cách đây chừng 4 tuần lễ, khi tôi được chỉ định điều khiển máy làm chậu nhựa để trồng cây và một công nhân khác người Trung Quốc được chỉ định điều khiển máy làm thùng rác. Công nhân này và tôi đã nhiều lần có lời qua tiếng lại trước đây nhưng chưa một lần nào xảy ra ẩu đã tại hãng cả.
Khi phụ trách các máy này mỗi công nhân chỉ được phát một cây dao. Sau khi nghỉ giải lao buổi sáng, tôi trở lại làm việc thì không thấy cây dao của tôi đâu. Tôi hỏi nó là mầy có thấy cây dao của tao đâu không, nó không thèm trả lời. Tôi thấy bên cạnh nó có một cây dao không dùng đến, bèn định lấy dùng nhưng nó cản tôi lại không cho tôi lấy, và yêu cầu tôi vào văn phòng xin dao khác.
Tôi hỏi nó là mầy để dao nằm không làm gì" Nó nói dao đó dành riêng dùng để giết tôi, vì thế tôi không được dùng. Tôi bèn chửi thề. Thế là nó bắt đầu hùng hổ cầm dao ưỡn ngực đến sát cạnh tôi, và nói rằng nếu tôi đụng nó, nó sẽ đâm tôi.
Tôi nói rằng mầy dám đâm tao không" nó nói là “Why not” vừa nói vừa ưỡn ngực mạnh vào người tôi.
Tôi bèn xô nó ngược trở lại. Nó bèn rượt tôi tay cầm dao và nói “I’ll kill you.” Tôi bèn bỏ chạy vòng phía sau chiếc bàn, nó tiếp tục rượt tôi, tôi tiếp tục chạy vòng quanh chiếc bàn.
Nó bèn leo lên bàn, tay vẫn cầm dao, miệng chửi thề. Các công nhân khác hầu như đang ngừng tay để chứng kiến cảnh nó đang cầm dao rượt tôi.
Khi tôi chạy đến góc phòng, quay nhìn lại thấy nó đang rượt phía sau chỉ còn cách tôi máy mét. Như là phản ứng tự nhiên tôi bèn cầm chiếc ghế, quất ngược lại phía sau để tự vệ.
Vì bất ngờ, chiếc ghế đã đập mạnh vào mặt của đương sự. Đương sự bị ngã quỵ. Tay vẫn còn cầm dao, với vẻ mặt hậm hực, vừa chửi thề vừa cố gắng đứng dậy.
Tôi không còn cách nào khác hơn bèn đập mạnh chiếc ghế một lần nữa vào mặt đương sự. Đương sự té nhào, và cũng là lúc chiếc dao rơi khỏi tay đương sự.
Mọi người chạy ào đến và can chúng tôi. Đương sự bị máu me đầy mặt.
Chừng 10 phút sau, xe ambulance đến, rồi cảnh sát đến và đưa tôi về trạm cảnh sát. Sau khi thẩm vấn, tôi bị cáo buộc tội battery. Cuối cùng cảnh sát cho tôi tại ngoại để chờ ngày hầu tòa. Xin LS cho biết trong tình huống vừa nêu, liệu tôi có bị kết tội như cảnh sát đã cáo buộc hay không"
Trả lời: Việc bào chữa về “sự tự vệ” (self-defence) cũng tương tự như việc bào chữa về “sự cần thiết” (necessity) vì cả hai đều cho rằng hành động của bị cáo có thể được biện minh bởi sự cần thiết để ngăn chận sự đe dọa về việc gây tổn hại.
Trong vụ McClelland v. Symons [1951]. Trong vụ đó, nguyên cáo cầm cây súng trường lên, lên đạn, và nhắm vào bị cáo, nói: “Tao mang cây súng để bắn mày và đây nó sẽ bắn mày.” [In that case, the plaintiff picked up a rifle, loaded it, and pointed it at the defendant, saying: “I’ve brought the gun to shoot you and here it is”].
Bị cáo bèn đập vào đầu của nguyên cáo bằng một thanh kim loại. Tòa đã xử rằng bị cáo không bị “tội bạo hành” vì đương sự đã hành động theo sự tự vệ chính đáng. (It was held that the defendant was not guilty of battery, as he was acting in reasonable self-defence). Việc bào chữa về “sự tự vệ” sẽ không được cứu xét nếu bị cáo vượt quá giới hạn của “sự tự vệ chính đáng” (reasonable self-defence).
Trong vụ kiện vừa nêu, nếu bị cáo cố tình dùng thanh kim loại đánh nguyên cáo lần thứ hai khi đương sự đang nằm sóng soài trên mặt đất, thì hành vi đó của bị cáo sẽ không được xem là sự tự vệ chính đáng.
Để hiểu rõ quan điểm của tòa liên hệ đến việc xử dụng võ lực quá mức trong việc tự vệ, chúng tôi xin lược sơ qua về vụ Fontin v. Katapodis (1962).
Trong vụ đó, “nguyên cáo” (the plaintiff) là khách hàng tại tiệm kính, “bị cáo” (the defendant) làm việc cắt kính trong cửa tiệm. “Nguyên cáo” và “bị cáo” cãi nhau, khi “bị cáo” không chịu xin lỗi “nguyên cáo” về việc “bị cáo” báo cho người quản lý cửa tiệm là “nguyên cáo” chưa trả tiền trong lúc “nguyên cáo” đã trả tiền rồi.
“Nguyên cáo” bèn lấy cái thước hình chữ T đánh vào vai “bị cáo.”
“Bị cáo” liệng mảnh kiếng đã cắt bỏ vào mặt “nguyên cáo.” “Nguyên cáo” đưa tay lên đỡ để bảo vệ mặt của đương sự, và mảnh kiếng cắt sâu vào tay của đương sự. (The defendant threw an off-cut of glass at the plaintiff’s face. The plaintiff put up his hands to protect his face, and the glass made a deep cut in his arm).
“Tối Cao Pháp Viện Liên Bang” (the High Court) xử rằng “bị cáo” bị phạt về “tội bạo hành” vì sự tự vệ trong trường hợp này không phải là sự tự vệ chính đáng.
Tòa đã tuyên phán rằng: … bị cáo có quyền tự vệ chống lại khi bị nguyên cáo đánh. Vấn đề được đặt ra là liệu trong tình huống đó, đó có phải là sự cần thiết một cách chính đáng để liệng mảnh kiếng vào người của nguyên cáo hay không … có lẽ bị cáo có thể bị đánh nặng hơn nếu nguyên đơn không bị ngăn chận lại. Nhưng việc liệng mảnh kiếng vào người nguyên cáo như là một phương thức tự vệ là một việc làm vượt ra ngoài giới hạn của sự tự vệ chính đáng.
Dựa vào luật pháp cũng như các phán quyết vừa trưng dẫn liên hệ đến sự tự vệ, ông có thể thấy được rằng việc ông dùng chiếc ghế để đánh đối phương lần thứ nhất là hành động theo bản năng của sự tự vệ chính đáng.
Tuy nhiên, khi đối phương đã bị ông đánh ngã ở trên sàn, ông đã dùng chiếc ghế đánh vào mặt của đương sự một lần nữa thì hành động này, tùy theo trường hợp, có thể không còn được xem là hành động của sự tự vệ chính đáng nữa.
Vấn đề liệu ông có bị tòa kết buộc tội hành hung hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác, chẳng hạn như khi đối phương đã bị ông đánh ngã ở trên sàn nhà, vào thời điểm đó, liệu ông có đủ thì giờ và cơ hội để thoát thân hay không" thể lực của đương sự có còn ở mức độ khá bình thường sau khi bị ông đánh ngã hay không" hoặc mức độ trầm trọng mà đối phương đã phải chịu đựng khi bị ông đánh trúng lần đầu, cùng nhiều yếu tố khác.
Nếu ông còn thắc mắc thì hãy liên lạc với chúng tôi qua điện thoại để được trả lời thỏa đáng hơn.
Gửi ý kiến của bạn