Bác sĩ Trần Mạnh Ngô
Nguồn tin mới nhất cho biết thuốc chủng chống HIV (Human Immunodefiency virus) sắp thành công nay mai. Và nếu quả đúng như vậy, nhân loại sẽ thở phào nhẹ nhõm.
Thực vậy, trong hiện trạng, mỗi năm trôi qua lại thêm một lo ngại vì bệnh liệt kháng AIDs (Acquired Immune Deficiency Syndrome). Tin tức ngày 01/24/2001 cho biết dịch HIV mới, siêu vi trùng HIV mới, đang phát triển tại San Francisco. Trong khi đó, tại Phi Châu, phân nửa trẻ em dưới 15 tuổi thiệt mạng vì AIDs. Và nếu không cứu kịp thời, ít ra 3-6 nước tại Phi Châu sẽ chỉ còn lại những người già sống trên 60 tuổi, nhiều hơn cả số người trẻ sống dưới 30 tuổi.
Tổ chức Y tế Quốc Tế ước lượng khoảng 34.3 triệu người đã nhiễm HIV hay mắc phải bệnh AIDs. Khoảng phân nửa người bệnh sống trong những vùng đông dân cư tại Phi Châu và Á Châu. Trong đó, 5.6 triệu người mắc bệnh sống tại miền Nam Á Châu và Đông Nam Á, kể cả Việt Nam. Theo tạp chí Kinh Tế Viễn Đông ngày 26 tháng 2, 2000, Việt Nam có 1800 người chết vì AIDs, và 20,000 người nhiễm HIV. Nhưng theo ước lượng của một số chuyên viên khác thì Việt Nam có khoảng 150,000 bị HIV. Riêng đối với người Việt hải ngọai sống tại Hoa Kỳ, không rõ xác xuất bị HIV-AIDs là bao nhiêu, nhưng cũng thấy lác đác ít người.
Bênh AIDs xuất hiện hồi nào"
Từ năm 1981. Nhưng mãi 2 năm sau người ta mới khám phá được siêu vi trùng HIV (Human immunodeficiency virus). Có 2 loại siêu vi trùng: HIV-1 và HIV-2. Phần lớn HIV-2 hoành hành bên Phi Châu. Còn HIV-1 độc hơn, phát hiện toàn cầu.
Bệnh AIDs khởi đầu thầm lặng:
Phần lớn bệnh nhân bị HIV là những người có đời sống nghèo nàn. Khi đột nhập vào cơ thể, HIV sinh ra triệu chứng giống như cảm cúm. Nhưng nói chung, HIV không có triệu chứng rõ ràng và không gây nguy hiểm tức thời cho bệnh nhân. HIV tiềm ẩn hay ngủ yên trong cơ thể chúng ta, tiếp tục xâm nhập từ người này qua người khác. Bởi vì không sinh ra triệu chứng rõ ràng nên chính bệnh nhân nhiều khi cũng không biết mình đã mắc phải bệnh.
HIV truyền nhiễm như thế nào"
HIV truyền vào người lành mạnh từ những dung dịch cơ thể của người bị mắc bệnh. Thí dụ qua ngả nước tinh trùng tình dục, dùng chung kim chích ma túy có dính máu, hay sau khi được truyền máu.
Nếu nhiễm phải bệnh nghĩa là khi HIV vừa lọt vào cơ thể con người, lập tức siêu vi trùng tấn công tế bào có khả năng miễn nhiễm, sinh sản thật lẹ. Kháng thể sinh ra thật nhiều, phát hiện được qua thử nghiệm và đó là nguyên tắc căn bản dùng để định bệnh HIV ngày nay.
Bệnh nhân bị nhiễm HIV, nhưng phải khoảng 10 tới 20 năm sau, từ từ mới biến chuyển thành AIDs. Trong thời kỳ này, siêu vi trùng HIV và hệ thống miễn nhiễm của cơ thể con người tiếp tục gay go chiến đấu. Cho tới khi hệ thống miễn nhiễm chúng ta bị quỵ xuống.
Đó là lúc cơ thể chúng ta không còn đủ khả năng chống kháng. Và lợi dụng cơ hội này, nhiều loại siêu vi trùng, vi trùng, hay nấm mốc liên tiếp đột nhập và tấn công chúng ta. Lúc này, HIV có mức tàn phá tột đỉnh, mau chóng thanh toán, giết chết cơ thể con người.
HIV gây bệnh AIDs ra sao"
Trước hết cần biết HIV có những bộ phận gì" chu kỳ ra sao" và những yếu tố nào ảnh hưởng tới vi trùng"
. HIV sống ký sinh. Thay đổi hoàn cảnh, tự phát sinh những thủ thuật để sống còn trong môi trường mới. Đặc biệt hơn nữa, HIV phức tạp, sinh tồn, tiếp tục sinh sản hết năm này qua năm khác, trước khi phát hiện triệu chứng.
. Triệu chứng đầu tiên thấy bị nóng. Mất cân lượng. Tiêu chảy. Sau đó xuất hiện: nổi hạch nhiều nơi, miệng và lưỡi có những vết dài trắng, da mọc mụt bệnh con trời(!)(shingles), tiểu cầu xuống thấp (thrombocytopenia), phát bệnh ngoài da-moluscum contagiosum, ung thư da-basal cell carcinomas, nhức đầu, bệnh phong tình-condyloma acuminata, nổi mụt ngoài môi (herpes simplex).
HIV tấn công chúng ta như thế nào"
HIV có 2 chià khóa gp120 và gp41 dùng mở cửa loại tế bào miễn nhiễm đặc biệt của chúng ta. Lỗ khóa ngoài màng tế bào gọi là receptors, có tên là CD4, CCR5, và CXCR4.
Siêu vi trùng lần mò tới màng tế bào, dùng chìa khóa đặt vào lỗ khóa của tế bào miễn nhiễm. Đó là lúc tế bào của chúng ta phải mở cửa, và siêu vi trùng lọt vào bên trong tế bào.
Khi vào được trong tế bào, siêu vi trùng coi như đã lọt được vào nhà. Siêu vi trùng mang theo cái túi nhỏ thông dịch đặc biệt tên là reverse transcriptase. Nhờ đó có thể đọc được mật mã gen (genetic code) của tế bào miễn nhiễm, và tàn hại được tế bào con người.
Trước hết, HIV tàn phá tế bào miễn nhiễm macrophages, rồi tấn công tế bào miễn nhiễm CD4+T. HIV trực tiếp giết tế bào CD4+T. HIV cũng có khả năng làm tế bào CD4+T tự mình tiêu diệt chính mình.
Cơ thể chúng ta liên tục mất tế bào miễn nhiễm CD4+T. Do đó, vi trùng lao, hay siêu vi trùng (Herpes simplex, v..v..), hay những loại nấm (Pneumocystitis carinii, v..v..) lợi dụng tình thế, tấn công cơ thể con người
Nhiều ung thư cũng lợi dụng nẩy nở như ung thư Kaposi's sarcoma, ung thư máu Non-Hodgkin's lymphoma, ung thư óc Primary lymphoma.
Cần nhiều thuốc mới để chữa chạy:
Trong những năm gần đây, nhiều thuốc mới khám phá đã giảm tử vong cho bệnh AIDs. Nhiều thuốc tốt chặn được chu kỳ sinh sản HIV, chặn được siêu vi trùng lan tràn từ tế bào này sang tế bào khác. Thuốc mới và tốt nhất là protease inhibitors làm mất hiệu lực reverse transcriptors, chặn không cho sinh sản thêm siêu vi trùng mới.
Sau hết, như đã loan báo ở trên: thuốc chủng HIV sắp ra đời.
Năm mươi năm về trước, khoa học đã cầm chân được siêu vi trùng bệnh tê liệt trẻ em. Chúng ta hy vọng một ngày không xa, khi thuốc chủng mới ra đời, khoa học cũng sẽ chế ngự được siêu vi trùng HIV, bệnh AIDs, bệnh nguy hiểm nhất của nhân loại, toàn cầu.
(Ghi chú: bài này viết với mục đích giúp nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Một phần bài này trước đây có đăng tại www.omely.com. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: nmtran@hotmail.com ; Điện thoại: (714) 547-3915.
Gửi ý kiến của bạn
