HANOI - Tin của ký giả Amy Kazmin - Cộng đồng doanh gia quốc tế tại Việt Nam đang bất mãn, nhiều người giận dữ, kể từ khi chính phủ Bush đề nghị gói bản thương ước đã ký với Việt Nam vào chung một gói dự luật với nhiều thương ước khác và vấn đề khác để nhằm tăng quyền cho Bạch Ốc trong việc thương lượng mậu dịch.
Các nhà đầu tư Hoa Kỳ lý luận rằng chiến lược nối kết các vấn đề đó có thể làm trì trệ việc phê chuẩn thương ước Việt-Mỹ tới hai năm nữa, hay ngay cả mở đường cho Quốc Hội bắt đầu thọc tay vào đòi sửa thương ứớc, thế sẽ làm trật đường rầy hoàn toàn.
Sau nhiều năm chờ nhóm cầm quyền CSVN chịu tự do hóa kinh tế, nhiều người lại kinh hoàng khi thấy Bạch Ốc ngáng trở việc phê chuẩn trong khi thương ước đã ở mép bờ hoàn tất. Peter Ryder, chủ tịch Phòng Thương Mại Hoa Kỳ tại VN, nói, “Đối với mọi người nơi đây - dù là vì lý do cụ thể nào trong bản thương ước, hay chỉ muốn thúc đẩy giá trị tinh thần - thì thương ước này cực kỳ quan trọng cho tương lai làm ăn của chúng tôi.”
Ngay cả Hà Nội, nơi cần thương ước để thúc đẩy nền kinh tế đang chậm lại cuả VN, cũng đang hối thúc các viên chức Mỹ tăng tốc đưa thương ước qua ải Quốc Hội Mỹ. Vũ Khoan, Bộ Trưởng Ngoại Thương CSVN, nói, “Chúng tôi không có thói quen vận động hàng lang, nhưng chúng tôi đang phải tăng thêm tiếp cận với dư luận công chúng Mỹ.”
“Chúng tôi rất linh động khi cấp cho Hoa Kỳ chế độ tối huệ quốc trong khi chờ thương thuyết và phê chuẩn. Nhưng nếu thương ước không được phê chuẩn, chúng tôi phải xét lại lần nữa.”
Thương ước này là phần tử cốt yếu trong nỗ lực của VN để taí cấu trúc nền kinh tế do quốc doanh chủ đạo. Nó một phần là sức mạnh của những cam kết đã làm cho Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF tiếp tục cho Hà Nội vay hồi tháng này.
Các kinh tế gia nói là thương ước, nguyên sẽ giúp xuất cảng VN thêm vào mạnh hơn trong thị trường Mỹ, cũng sẽ giúp làm dịu nhẹ sức chấn động của cải tổ kinh tế. Một nhà ngoại giao Tây Phương nói, “Nó tất nhiên sẽ tạo ra thêm nhiều việc làm, nhiều cơ hội mới và đầu tư mới. Không có thương ước, họ [CSVN] sẽ vất vả thêm nữa.”
Nhưng chính Hà Nội cũng là phía đã gây trì trệ thương ước hơn một năm trong khi thương thuyết với chính phủ Clinton. Hai nước đã đạt một bản văn trên nguyên tắc hồi tháng 6/1999, nhưng rồi CSVN lúc đó lạnh cẳng không chịu ký, khi phe giaó điều CSVN áp lực.
“Điều xấu hổ là chính Việt Nam đã không chịu thúc đẩy thương ước này khi mọi thứ đã chín mùi để bước tới,” theo lời nhà ngoại giao Tây Phương này. Các nhà đầu tư Mỹ nói, Hoa Kỳ nên thò tay để hỗ trợ những người đổi mới tại VN.
“Tôi không biết là họ [Bạch Ốc] có nhận thức là có những con người thực ngoài kia đang đánh đu trên mối quan hệ này,” theo lời Fred Burke, một luật sư trụ sở ở VN thuộc công ty luật Baker & McKenzie.
“Chúng ta đang trên cơ nguy mất đi cái thiện chí và lòng tin tưởng của VN chỉ vì sự lơ là bất cẩn [trì trệ thương ước] này.”
Gửi ý kiến của bạn
