Đức Tổng Giám Mục Philippe Nguyễn Kim Điền sinh ngày 13 tháng 3 năm 1921 tại Gia Định.
-Năm 12 tuổi, ngài vào tu học tại Tiểu Chủng Viện rồi sau đó vào Đại Chủng Viện Thánh Giuse, đường Cường Để Sài Gòn (nay đổi tên mới là đường Tôn Đức Thắng).
-Ngài chịu chức Linh Mục ngày 21 tháng 5 năm 1947, sau đó làm giáo sư, rồi Giám Đốc Chủng Viện.
-Năm 1955, ngài gia nhập Dòng Tiểu Đệ của Thánh Charles de Foucault, sinh hoạt mục vụ với người nghèo trong các xóm lao động, đạp xích lô để sống tự túc. Ngài cũng đã qua Bắc Phi, sống tập thể trong sa mạc Sahara với các tu sĩ Dòng Tiểu Đệ theo truyền thống của Dòng nầy. Năm 1957, trở về Việt Nam, ngài đã từng sống ở Sài Gòn, Lâm Đồng, Cần Thơ.
-Ngày 8 tháng 12 năm 1960, ngài được Tòa Thánh Vatican chính thức bổ nhiệm làm Giám Mục Giáo Phận Cần Thơ (lúc 39 tuổi), lễ tấn phong được tổ chức tại Sài Gòn ngày 22 tháng 01 năm 1961.
-Ngày 30-9-1964, ngài được Tòa Thánh cử làm Giám Quản Tổng Giáo Phận Huế thay thế Đức Tổng Giám Mục Ngô Đình Thục đi họp ở Roma và không trở về sau biến cố 01-11-1963.
-Ngày 11-3-1968, ngài được chính thức làm Tổng Giám Mục Huế.
-Ngày 19-10-1983, ngài gởi thư cho LM Nguyễn Thế Vịnh (34, Ngô Quyền, Hà Nội) là "Chủ Tịch Ủy Ban Liên Lạc Công Giáo Yêu Nước" nói lên lập trường "hiệp nhất" với Giáo Hội Hoàn Vũ và cảnh giác trước âm mưu lập Giáo Hội Việt Nam "ly khai" với Vatican.
-Ngày 11-8-1984, ngài gởi thư cho ông Nguyễn Hữu Thọ, Chủ Tịch Quốc Hội CSVN phản đối việc Công An tỉnh Bình Trị Thiên đối xử với ngài và Linh Mục Nguyễn Văn Lý, là vi phạm điều 10 khoản 7 của Hiến Pháp CSVN.
-Trong suốt 120 ngày kể từ 5 tháng 4 năm 1984, ngài bị Công An tỉnh Bình Trị Thiên "mời" đi "làm việc" (thẩm vấn)... và ra lệnh quản chế, cấm ngài không được đi ra khỏi chu vi thành phố Huế. Trước tình thế đó, ngày 19-10-1985, ngài đã viết thư gởi cho giáo dân: "Mai ngày khi tôi bị bắt, tôi xin anh chị em đừng tin một điều tuyên bố nào, dù lời tuyên bố đó mang chữ ký mà người ta gán cho tôi"...
-Ngày 8-11-1985, cảm thấy cái chết có thể đến với ngài bất cứ lúc nào nên ngài đã viết di chúc ngắn để lại cho các Linh Mục "khuyên các cha hãy trung thành với Hội Thánh và đoàn kết với nhau, sống trọn vẹn bổn phận của chủ chăn nhân hiền"...
-Ngày 25-3-1988, ngài viết một bức thư gởi cho ông Nguyễn Văn Linh, sau khi ông được bầu làm Tổng Bí Thư đảng CSVN và tuyên bố chính sách "đổi mới"... Nội dung bức thư đòi xó bỏ lệnh quản chế, được phục hồi quyền công dân, được tự do đi lại để thi hành nhiệm vụ Tổng Giám Mục đối với giáo dân Huế và thăm viếng các Giáo Phận khác thuộc Tổng Giáo Phận Huế.
-Ngài qua đời ngày 8 tháng 6 năm 1988 tại Sài Gòn, hưởng thọ 67 tuổi. Nhiều nhân chứng cho biết Ngài chết vì bị đầu độc.
“Chén đắng Chúa trao, anh đã uống xong.”
“Khoảng từ 10 đến 11 giờ ngày 06/6/1988, một cô y tá đến trao cho Ngài một nắm thuốc. Ngài hỏi cô y tá: "Cô cho tôi uống thuốc gì vậy"" Cô trả lời rất cộc cằn lỗ mãng: "Nhiệm vụ của ông là phải uống những gì chúng tôi điều trị ông, không được hỏi lôi thôi gì cả". Ngài rất phân vân. Cuối cùng Ngài bằng lòng uống. Uống xong, Ngài cảm thấy rất đau đớn. Ngài hỏi cô ý tá: "Cô biết tôi mấy giờ nữa thì chết không"" Cô y tá ấy hốt hoảng và run sợ trả lời: "Con lạy cụ, xin cụ tha lỗi cho con. Việc nầy là do cấp trên". Đức Tổng trả lời: "Không những tôi tha lỗi cho cô mà thôi, tôi còn tha thứ cho cả cấp trên sai cô làm, tôi tha thứ hết". Sau đó, thấy Dì Sáu vào, Ngài nói với Dì Sáu:"Chén đắng Chúa trao, anh đã uống xong. Xin trọn theo ý Chúa".
(Trích lời chứng của LM Nguyễn Văn Lý, về cái chết của Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Kim Điền)
*
"Cuối tháng 5/1988, Ngài xin vào điều trị tại Bệnh viện Nguyễn Trãi, sao cho tạm ổn định để có thể đi Roma. Ngài rất nôn nóng đi Roma để báo cáo về Đức TGM Phó mà Ngài định đặt, về Đức Giám Mục Phụ Tá Giacôbê Lê Văn Mẫn mà Ngài đã tấn phong "bí mật" và về Giáo Hội Công Giáo VN và Giáo Phận Huế. Có 2 bác sĩ quen săn sóc, một bác sĩ ở đường Sương Nguyệt Anh, gần nhà thờ Chợ Đũi và một bác sĩ bạn của bác sĩ nầy. Theo họ, Đức TGM bị ung thư đường tiểu, không thể chữa.
"Ngài có bị nhổ 2 cái răng: 1 răng vàng và một răng khôn, có đem 2 răng ấy đến 42 Tú Xương nhờ em ruột của Nha sĩ Phạm Thị Thân khám. Cô y tá ở phòng khám nầy có quen cô Bích Hồng. Cô Nguyễn Thị Kim Anh, 12 A Trương Quốc Dung, F.10 Phú Nhuận Tel:08-835042/ 08-8449472 quen biết cô Bích Hồng, Thị Nghè, thuộc tu hội Trợ Tá Tông Đồ, người săn sóc Đức TGM vào những giờ cuối. Hai LM Stanilaô Nguyễn Đức Vệ và Gioakim Lê Thanh Hoàng đi theo Đức TGM để săn sóc Ngài biết cô Hồng nầy.
"Không biết có sự gợi ý của CSVN hay không, nhưng cho dù có, thì cũng chỉ vì chân tình và ngay tình, có hai Đức Giám Mục (tạm thời xin dấu tên) thăm Ngài hai lần khác nhau tại Bệnh Viện Nguyễn Trãi, khuyên Ngài xin vào bệnh viện Chợ Rẫy để có thể xét nghiệm làm hồ sơ xin đi nước ngoài chữa bệnh vì theo hai Đức Giám Mục nầy cho biết trên nguyên tắc Chính Quyền CSVN đã đồng ý. Ngài nghe lời và xin chuyển qua bệnh viện Chợ Rẫy đầu tháng 6/1988, mục đích là để được khám nghiệm trước khi lên máy bay đi Roma. Tại đây, các bác sĩ cho rằng bệnh Ngài quá nặng, không chữa được. Có một lần, Ngài đau đớn quá, Ngài bấm chuông gọi 2 Cha Vệ, Hoàng đưa Ngài về, vì không chữa được, nhưng sau đó, có một điện tín báo: Nhà nước đã cho đi chữa bệnh nước ngoài, giấy tờ đã xong. Ngài rất mừng, vui, ăn hết một tô súp, nhưng bí tiểu.
"Sáng 6/6/1988, cả 2 Linh Mục Huế (Vệ và Hoàng) theo chăm sóc Ngài đều vắng mặt. Ngài có người em ruột là Nguyễn Thị Thủy, Nữ tu Dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán (quen gọi là Dì Sáu) thường trực bên cạnh Ngài rất chu đáo, cẩn thận không để Ngài uống thuốc gì mà không kiểm tra chặt chẽ. Nhưng sáng hôm đó, Nữ tu Nguyễn Thị Quý Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm Huế, xin phép thay nữ tu Thủy để săn sóc Ngài. Bà Thủy không chịu, hai người dằng co nhau, nên Đức TGM nói:"Thôi, em để cho người ta săn sóc một lát, em về nghỉ ngơi đôi chút.”
Lợi dụng chỗ sơ hở nầy, khoảng từ 10 đến 11 giờ ngày 06/6/1988, một cô y tá đến trao cho Ngài một nắm thuốc. Ngài hỏi cô y tá: "Cô cho tôi uống thuốc gì vậy"" Cô trả lời rất cộc cằn lỗ mãng: "Nhiệm vụ của ông là phải uống những gì chúng tôi điều trị ông, không được hỏi lôi thôi gì cả". Ngài rất phân vân. Cuối cùng Ngài bằng lòng uống. Uống xong, Ngài cảm thấy rất đau đớn. Ngài hỏi cô ý tá: "Cô biết tôi mấy giờ nữa thì chết không"" Cô y tá ấy hốt hoảng và run sợ trả lời: "Con lạy cụ, xin cụ tha lỗi cho con. Việc nầy là do cấp trên". Đức Tổng trả lời: "Không những tôi tha lỗi cho cô mà thôi, tôi còn tha thứ cho cả cấp trên sai cô làm, tôi tha thứ hết". Sau đó, thấy Dì Sáu vào, Ngài nói với Dì Sáu:"Chén đắng Chúa trao, anh đã uống xong. Xin trọn theo ý Chúa". Dì Sáu báo cho cô y tá biết Ngài đau đớn lắm. Khoảng 12 giờ 30 trưa, cô y tá ấy trở lại cho Ngài uống một liều thuốc khác. Sau đó Ngài bị tiêu chảy liên tục cho đến chết, không cầm lại được. Các nhân chứng hiện nay đều còn sống, một số nữ tu cần tạm dấu tên một thời gian.
"Khoảng 13 giờ ngày 8/6/1988, Ngài bấm chuông gọi cấp cứu, nhưng không có ai đến cả. Vài phút sau, Ngài qua đời tại phòng Ngài nằm điều trị, phòng này nay đã đổi số, (lúc đó, người thân không ai nhớ số phòng), chỉ nhớ ở tầng lầu thứ 2, bệnh viện Chợ Rẫy, Sài Gòn, lúc ấy chỉ có Dì Sáu bên cạnh.
"Ngài qua đời xong, cô y tá gọi điện thoại nói:"Vụ việc đã hoàn thành".
"Vì muốn đưa ra Huế, bệnh viện đã mổ bộ ruột của Ngài. Bộ ruột nát bầy nhầy khác thường. Một bác sĩ tên Bình, bệnh viện Chợ Rẫy trao cho thân nhân, và đề nghị không nên đưa về nhà nữa. Lúc đó, các thân nhân quá đau lòng, không ai còn bình tĩnh để nhận lãnh cả. Bệnh viện đã đem chôn, nay chưa tìm ra dấu vết. Thật là đáng tiếc.
"Sau đó, cô y tá ấy thanh minh rằng cô không biết Vị mà cô cho uống thuốc là ai, và cô đã xin lỗi thân nhân. Cô được gửi đi du học ngay tại Cộng Hòa Dân Chủ Đức (Đông Đức) theo thời hạn là sẽ trở về Việt Nam tháng 3-1995. Không rõ nay đang ở đâu.
"Xác Ngài được đưa về Tòa Tổng Giám Mục Sài Gòn.
"Tin tức về cái chết của Ngài bị bưng bít. Tất cả các đường điện thoại gọi ra Huế đều bị cắt. Lúc bấy giờ chưa có Fax, chưa có email. Nội bộ Giáo Hội không ai có điện thoại di động. Cho đến nỗi, Giáo Phận Huế đã thành lập một phái đoàn vào Sài Gòn để tiễn đưa Đức TGM đi Roma. Khi phái đoàn GP Huế vào đến Tòa TGM Sài Gòn, hỏi Đức TGM Huế ở đâu" Nhân viên chỉ một phòng, Giáo Phận Huế tưởng Đức TGM còn sống, không ngờ nhân viên chỉ phòng đang quàn xác Ngài! Các Linh Mục Giáo Phận Huế, tại Huế chỉ biết tin nhờ Radio Veritas, Philippines. Sau đó mới tổ chức đưa xác Ngài về Huế. Nhà nước gây rất nhiều trở ngại để việc đưa xác Ngài về Huế bị chậm lại. Dầu vậy, giáo dân GP Huế quá thương tiếc Ngài đã đón tiếp xác Ngài rất trọng thể.
"Xác Ngài được liệm trong hòm bọc kẽm, phần mặt có lồng kính để thấy được mặt. Môi Ngài tím bầm, mũi trương sình bong bóng máu, làm cho giáo dân thắc mắc, mặc dù đã được điểm trang kỹ lưỡng, nhưng môi Ngài vẫn tím bầm. Đoàn xe tang chở thi hài Đức TGM về Tòa TGM Huế lúc 21 giờ 30 ngày 13 tháng 6/1988, và sáng 14/6/1988 được đưa lên an vị tại Nhà Thờ Chính Tòa Phủ Cam để tín hữu và quan khách kính viếng Ngài suốt ngày đêm. Tối 14/6/1988, vì mặt Ngài biến dạng khác thường, nên ban tẩm liệm đã đậy nắp hòm gỗ che mặt Ngài lại.
Sáng 15/6/1988, Thánh Lễ đồng tế an táng trọng thể do Đức Hồng Y Giuse Maria Trịnh Văn Căn, TGM Hà Nội chủ tế cùng với hầu hết các Đức Giám Mục trong HĐGMVN và rất đông các Linh Mục các Giáo Phận của 3 Giáo Tỉnh và của Giáo Phận Huế. Vì số giáo hữu quá đông, nên mãi đến tối 15/6/1988 mới hạ huyệt, rồi ban tẩm liệm đã khoan 5 lỗ quanh hòm kẽm để dễ phân hủy và an táng Ngài tại phía trái Cung Thánh Nhà Thờ Phủ Cam.
Linh Mục Nguyễn Kim Bính, Hạt trưởng Thành phố Huế, Chánh sở Nhà Thờ Chính Tòa Phủ Cam trang hoàng mộ Ngài rất lộng lẫy như mộ một Vị Thánh Tử Đạo. Sau đó, phái đoàn Tòa Thánh thăm Nhà Thờ Phủ Cam, thấy vậy có ý kiến rằng: không nên đi trước ý kiến của Tòa Thánh, nên LM Nguyễn Kim Bính đã trang hoàng đơn giản như hiện nay: phần mộ sát với nền Nhà Thờ, bên trên có một tấm đá cẩm thạch đen, có khắc vài dòng về Ngài.
"Dì Sáu, em ruột Ngài là Nữ tu Mến Thánh Giá Chợ Quán, 118 Trần Bình Trọng, Q.5 Sài Gòn. ĐT 08.8350482. Nay ở Nhà Hưu dưỡng Dòng MTG Chợ Quán, 30/1 ấp Truông Tre, xã Linh Xuân, Thủ Đức, Sài Gòn. ĐT. 08.8964116.
"Còn cô y tá đã cho Ngài uống thuốc là nhân viên cũ của Nữ BS Dương Quỳnh Hoa, hôn thê của BS Trần Văn Thọ, 117 CM 1-11 cũ, nay là một cơ quan Nhà nước. Cô có làm việc cho BS Nguyễn Văn Thọ, 99 Võ Tánh, gần cổng xe lửa số 6, đối diện với Nhà thờ Cơ Đốc Phục Lâm. Cô có một người bạn Công Giáo, đã trọ học ở 40/5 Ngô Tùng Châu, Gia Định, đối diện với phòng mạch của BS Hoàng Văn Đức, Khoa Trưởng Y Khoa Minh Đức. LM Đỗ Quang Biên, dạy trường Trí Đức do LM Nguyễn Văn Ngà làm hiệu trưởng, LM Nguyễn Văn Hòa (nay là Giám Mục Nha Trang và đã được bổ nhiệm TGM Phó Hà Nội) làm hiệu phó, biết anh nầy, anh hiện ở Đà Lạt".
(LM Tađêô Nguyễn Văn Lý viết ngày 4 tháng 2 năm 2001 tại giáo xứ An Truyền.)
Gửi ý kiến của bạn
