Vào đầu tuần tới chính phủ sẽ gửi bản thương ước đến Quốc hội, nơi đây có sự ủng hộ rộng rãi, nó sẽ được thông qua mau lẹ.
Bản thương ước kết quả của 4 năm thương thuyết, sẽ cắt giảm thuế biểu của Mỹ đánh vào hàng may mặc hay các loại hàng nhẹ khác của Việt Nam khi nhập vào Mỹ, làm cho hàng Việt Nam có khả năng cạnh tranh với hàng của Trung Quốc và của các nước khác xuất cảng nhiều mặt hàng qua Mỹ.
Đối lại phía Việt Nam cũng loại bỏ mọi sự giới hạn về nhập cảng hay xuất cảng của các công ty Mỹ và Việt Nam, làm cho kinh doanh Mỹ dễ đầu tư hơn và bảo vệ tác quyền các sản phẩm trí tuệ của Mỹ tốt hơn.
Việt Nam với dân số 79 triệu là một trong những nước nghèo nhất và kém phát triển nhất ở Đông Á. Năm ngoái thương mại hai chiều của VN với Mỹ tổng cộng khoảng 1.2 tỷ đô la, trong đó Việt Nam được hưởng thặng dư khoảng 450 triệu. Con số này so với gần 84 tỷ đô la thặng dư Trung Quốc được hưởng trong mối quan hệ buôn bán hai chiều với Mỹ trị giá tổng cộng khoảng 116 tỷ Mỹ kim mỗi năm.
Ngân hàng Thế giới ước lượng thương mại Mỹ-Việt có thể tăng gấp đôi trong năm đầu của bình thường hóa.
Virginia Foote, Chủ tịch Hội đồng Thương mại Mỹ-Việt, nói: “Đây là việc rất quan trọng cho tất cả các công ty Mỹ làm ăn ở Việt Nam”.
Việc Quốc hội Mỹ thông qua thương ước sẽ là bước sau chót của một loạt những biện pháp của Mỹ nhằm xây dựng lại mối quan hệ với Việt Nam sau chiến tranh. Cựu Tổng Thống Bill Clinton đã bãi bỏ cấm vận năm 1994, thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995 và mở Sứ quán tại Hà Nội năm 1996. Năm 1998 ông bãi miễn theo lệ hàng năm một điều khoản tu chính của luật thương mại Mỹ cho phép thương mại Việt Nam được hưởng những viện trợ của một số cơ quan Mỹ, chẳng hạn Ngân hàng Xuất-Nhập cảng.
Nhưng Việt Nam vẫn là một trong 7 nước trên thế giới không được hưởng quan hệ thương mại bình thường (tức quy chế tối huệ quốc). 7 nước trong hơn 150 nước bị lọt sổ đó là Việt Nam, Afghanistan, Cuba, Bắc Hàn, Lào, Nam Tư và Montenegro.
Việc Quốc hội cứu xét phê chuẩn thương ước trùng hợp với vấn đề bãi miễn tu chính án Jackson-Vanik. Hồi tháng 7 năm ngoái, Hạ Viện Mỹ đã chấp thuận sự bãi miễn này với tỷ số 331-92.
Thư của nghị sĩ Charles Grassley, chủ tịch Ủy Ban Tài Chánh Thượng Viện, tuần qua kêu gọi TT Bush đệ nạp hiệp ước mậu dịch cùng lúc với đề nghị bãi miễn các điều khoản Jackson Vanick. Ông nói hiệp ước này có ý nghĩa chưa từng có và sẽ đem lại những cơ hội đáng kể cho nông dân và các cơ sở thương mại bán hàng hoá sang VN.