Khi nhận xét về mối bang giao giữa hai nước Việt-Nam – Hoa-Kỳ, Đại sứ Hoa-Kỳ Micheal W. Marine cho rằng xét một cách toàn diện Việt-Nam và Hoa-Kỳ đang có một sự hợp tác rất tốt đẹp và mối quan hệ giữa hai nước đang tiến triển nhanh hơn, tốt hơn trong mười năm qua. Ông Đại sứ còn đánh giá cao sự hợp tác của chính-phủ Việt-Nam trong các lĩnh vực như tìm kiếm người Mỹ mất tích, văn-hóa, y-tế, kỹ-thuật và đặc biệt là mức tăng trưởng cao trong thương mại kể từ khi hiệp định thương mại Việt - Mỹ được ký kết tại Washington, ngày 13 - 07 - 2000.
Các nhà lãnh đạo ĐCS và chính phủ CS Việt-Nam cũng cùng có một cách đánh giá tương tự. Dân tộc Việt-Nam trông đợi mối giao hảo nầy đạt đến đỉnh nồng ấm mới xa hơn.
Ngày 19 - 06 - 2005, thời khắc lịch sử đã điểm, Thủ-Tướng Phan Văn Khải đến thăm viếng Hoa-Kỳ.
Dẫu còn nhiều suy nghĩ khác nhau giữa Cộng Sản Hà-Nội với Huê-Kỳ và cả với toàn dân Việt-Nam, nhưng có lẽ đây cũng là sự chờ đợi của hai dân tộc muốn nhìn tới tương lai.
Qua chuyến đi, Việt Nam có thể đạt được trong các lĩnh vực khác nhau từ kinh tế đến khoa-học, kỹ-thuật, giáo dục đào tạo... với nhiều hợp đồng, nhiều thỏa thuận hợp tác từ chính phủ cho đến các doanh gia của hai nước sẽ được ký kết kể cả mục tiêu quan trọng đối với Việt Nam là gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới cũng sẽ không có nhiều trắc trở từ phía Hoa Kỳ dù rằng điều luật Jackson Vanick và qui chế tối huệ quốc vĩnh viễn dành cho Việt Nam còn nằm trong quyết định của quốc hội Hoa Kỳ, nhưng nếu Thủ Tướng Phan Văn Khải phát đi những tín hiệu cụ thể của lòng tin và tính trung thực của những vấn đề mà Quốc-Hội và chính phủ Hoa-Kỳ quan tâm, khi ấy không còn là một trở lực. Và từ đó nội dung của một bản tuyên bố chung về chính trị của hai quốc gia sẽ mang một ý nghĩa khác thường.
Lại nữa, Hà-Nội vẫn giữ một ẩn số mang tính nhạy cảm quanh vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo - Một vấn đề chưa bao giờ có tiếng nói chung.
CSVN có cách định nghĩa riêng của CSVN - Rằng CSVN đồng nghĩa với Tự do - Dân chủ. Ở Việt Nam không có tù chính trị, không có tù tôn giáo, chỉ có tù vi phạm an ninh quốc gia. Người CS nhất quyết là như vậy!
Thủ Tướng Phan Văn Khải đã từng nói "Non sông Việt Nam là của người Việt Nam... không phân biệt quá khứ và vượt lên trên sự khác biệt về dân tộc, tôn giáo, hoàn cảnh kinh tế... và cả sự khác nhau về chính kiến ". Vậy bất đồng về chính kiến phải được hiểu theo nghĩa nào cho khỏi ở tù " và thực tế hiện nay, chính quyền CSVN đang quản thúc, cầm tù hàng bao trăm người khác chính kiến đòi dân chủ, đòi tự do tôn giáo. Vậy, kính thưa Thủ Tướng Phan Văn Khải, Ông có định nghĩa nào mới hơn định nghĩa trên để nhân dân trong nước và gần 2 triệu đồng bào đang sinh sống tại Hoa Kỳ trong đó có gần 200 ngàn trí thức người Mỹ gốc Việt và người dân Hoa Kỳ thấy rằng đó là một thông điệp đổi mới từ chính phủ VN, trước khi Ông đưa ra các chính sách cho bà con người Việt"
Điều mà báo chí Việt Nam không đề cập đến lại là niềm mong ước của người dân - Người dân Việt muốn Hoa Kỳ đón tiếp và nhìn Thủ Tướng như một tấm gương sáng của người lãnh đạo mang tâm hồn Việt, Đạo đức Việt. Tránh mọi ngờ vực trong đường lối đối ngoại.
Vì rằng ĐCSVN khư khư ôm giấc mộng độc tài, mãi đong đưa trong chiếc võng ngoại giao giữa hai đầu Trung - Mỹ, hay nói theo cách của các nhà quan sát: Việt Nam đã và đang tiếp tục triển khai kế hoạch đỉ thỏa trong quan hệ quốc tế nhưng luôn luôn khoác cho nó bằng một chiếc áo mị độc-lập dân-tộc. Theo cách ẩn dụ nầy thì ĐCSVN khai thác đến tận cùng sự thuận lợi về vị trí địa lý chính trị của Việt Nam mỗi khi có sự xung đột giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Nếu điều nầy là có thật thì nó chưa phản ảnh đúng nguyện vọng của dân tộc Việt mà trái lại, dân tộc Việt Nam muốn các nhà lãnh đạo ĐCSVN can đảm hơn để đi tới quyết định chọn lựa một đồng minh chiến lược cho dân tộc Việt Nam trong thời đại mới.
Nếu chậm trể, chẳng khác nào ĐCSVN tiếp tục nuôi lớn thêm một con người sai lầm lịch sử trong mỗi một cơ thể mà lẽ ra đã phải cho nó một cơ hội tự sát nhanh chóng, hữu ích và đây cũng là thời điểm cần thiết để làm theo cái đúng.
Phạm Tri