Sau 16 tháng bị bắt giữ và biệt giam một cách độc đoán, Bác Sĩ Nguyễn Đan Quế sẽ bị đem ra xét xử tại Tòa Án Nhân Dân Thành Phố Hồ Chí Minh vào ngày 29 tháng 7 này, với tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ để làm phương hại tới quyền lợi quốc gia”.
Bác Sĩ Quế đã bị bắt lần thứ ba ngày 17 tháng 3 năm 2003, bốn ngày sau khi ông lên tiếng chỉ trích là ở Việt Nam không có tự do ngôn luận và tất cả gần 500 cơ sở truyền thông báo chí, đài phát thanh, truyền hình đều là “công cụ tuyên truyền cho quan điểm sai, lỗi thời của đảng Cộng Sản Việt Nam; hiện ở Việt Nam không có báo chí tư nhân độc lập với chính quyền, dù chỉ là một tờ”. Ba ngày sau khi Bác Sĩ Quế bị bắt, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam tuyên bố ông “đã bị bắt quả tang trong khi có hành động vi phạm luật pháp Việt Nam”. Tuy nhiên, trong hơn một năm qua, nhà cầm quyền Việt Nam đã không thể nêu bằng chứng về việc này. Thay vào đó, theo tin tức các hãng thông tấn quốc tế loan tải rộng rãi, nhà cầm quyền Việt Nam đã đề nghị với chính phủ Hoa Kỳ sẽ thả Bác Sĩ Quế ngay nếu ông chịu rời Việt Nam sống lưu vong ở ngoại quốc.
Bác Sĩ Nguyễn Đan Quế, 62 tuổi, đã từng bị nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam giam giữ không xét xử trong mười năm, từ 1978 đến 1988. Ông bị bắt lần thứ hai năm 1990, bị xử 20 năm tù trong một phiên tòa trá hình vào cuối 1991; năm 1998, ông được thả do áp lực mạnh mẽ của quốc tế. Ông đã cương quyết không chịu rời Việt Nam, vì theo ông “lưu đầy không phải là tự do”.
Căn cứ vào các diễn tiến đưa tới phiên tòa xử Bác Sĩ Quế dự định vào ngày 19-7-2004, rồi lại dời đến ngày 29-7-2004, chúng tôi, các tổ chức ký tên dưới đây, nhận định rằng:
1. Khi chỉ trích nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam trong khuôn khổ vận động nhân quyền và tự do dân chủ cho nhân dân Việt Nam, Bác Sĩ Nguyễn Đan Quế đã chỉ hành xử những quyền căn bản được thừa nhận trong bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc mà Việt Nam là một thành viên, và được quy định bởi Công Ước Quốc Tế về Những Quyền Dân Sự và Chính Trị Việt Nam đã đồng ý phê chuẩn từ năm 1982. Bắt giam Bác Sĩ Quế lần thứ ba một cách độc đoán khi ông hành xử quyền công dân được cả luật pháp quốc tế và Hiến Pháp Việt Nam thừa nhận, nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam đã tỏ ra thiếu tinh thần trọng luật, không xứng đáng là thành viên của cộng đồng thế giới văn minh. Ngoài ra, trong việc tìm cách đầy Bác Sĩ Quế ra ngoại quốc, Đảng Cộng Sản Việt Nam khó thể che dấu chủ trương độc tài, không chấp nhận phê bình xây dựng, trong khi vẫn lớn tiếng kêu gọi hòa giải và đại đoàn kết dân tộc.
2. Nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam cần sửa chữa lỗi lầm của mình bằng cách thả ngay Bác Sĩ Nguyễn Đan Quế vô điều kiện, để ông có thể tái lập cuộc sống bình thường, không bị quấy nhiễu hoặc hạn chế sinh hoạt về mọi mặt.
3. Nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam không thể hợp thức hóa việc làm sai trái của mình bằng một bản án định trước, áp đặt lên Bác Sĩ Quế qua một phiên tòa trá hình vào ngày 29-7 sắp tới, như các phiên tòa trước đây đã xử Linh Mục Nguyễn Văn Lý, Cựu Chiến Binh Nguyễn Khắc Toàn, Luật Gia Lê Chí Quang, Bác Sĩ Phạm Hồng Sơn, Ký Giả Nguyễn Vũ Bình, Giáo Sư Trần Khuê, Đại Tá Phạm Quế Dương. Trong trường hợp ra tòa, Bác Sĩ Quế phải được xét xử theo thủ tục thông thường áp dụng tại tòa án các nước văn minh, như xét xử công khai, có thân nhân và công chúng tham dự, có đủ thời gian và điều kiện chuẩn bị bào chữa, cũng như quyền tự chọn người bào chữa.
Làm tại hải ngoại, ngày 27 tháng 7 năm 2004
Tổ Chức Quốc Tế Yểm Trợ Cao Trào Nhân Bản
Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam
Phong Trào Quốc Tế Tự Do Tôn Giáo Và Nhân Quyền
Ủy Ban Tự Do Tôn Giáo Cho Việt Nam
Phong Trào Giáo Dân Việt Nam Hải Ngoại
Phong Trào Hưng Ca Việt Nam
Ủy Ban Tranh Đấu Cho Tù Nhân Chính Trị tại Việt Nam
Nghị Hội Toàn Quốc tại Hoa Kỳ
Tập Thể Cựu Chiến Sĩ Việt Nam Cộng Hòa
Cộng Đồng Việt Nam tại Hoa Kỳ
Cộng Đồng Việt Nam tại Washington D.C., Maryland và Virginia
Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia, Montreal
Hội Quốc Tế Y Sĩ Việt Nam Tự Do
Hội Y Sĩ Việt Nam tại Hoa Kỳ