HANOI -- “Đổi cách tiến hành Đại hội Đảng ở Việt Nam"” là nhan đề một bản tin trên BBC hôm 2-3-2005, cho thấy một dấu hiệu lạ lùng: kêu gọi “thảo luận dân chủ toàn dân và công khai” lại xuất phát từ chính nội bộ cấp cao nhà nước CSVN. Bản tin viết như sau.
Một bức thư được coi là của cựu thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt gửi Bộ Chính trị đảng Cộng Sản Việt Nam đề nghị thay đổi cách tiến hành đại hội đảng lần thứ 10 sao cho dân chủ hơn.
Bức thư mà hiện chưa được kiểm chứng là có phải do ông Võ Văn Kiệt viết hay không đã nêu ra một loạt đề nghị để ‘đại hội X phải là đại hội tạo ra được bứt phá, mở ra một giai đoạn mới đưa đất nước đi tới’.
Một bản lưu hành trên Internet của bức thư này có ghi ngày 11 tháng 1 năm 2005 và nơi gửi đi là TP Hồ Chí Minh.
Trả lại quyền cho đại hội
Về nội dung các điểm chính trong bức thư, sau phần khá dài bày tỏ lo lắng về cách tiến hành các đại hội đảng VIII và IX và khẳng định nguyên tắc ‘tập trung dân chủ’ vốn có từ thời Lênin, tác giả nay đề nghị:
“Kiên quyết chuẩn bị và triển khai các bước của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng theo đúng tinh thần “cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc”.
“Nâng cao uy tín và vai trò Tổng bí thư trong toàn Đảng. Đại hội đại biểu toàn quốc trực tiếp bầu TBT, bầu trực tiếp Ban kiểm tra trung ương đảng…”
Trực tiếp, công khai và dân chủ
Tác giả lá thư cho rằng cần giảm số ủy viên trung ương đảng đi một phần ba hay một phần tư và nhận định rằng trên thực tế, tình trạng hiện nay là ‘Bộ Chính trị gần như trở thành cơ quan cấp trên của Ban chấp hành Trung ương’ và coi như thế là ‘không đúng nguyên tắc tổ chức ghi trong điều lệ đảng là BCHTƯ là cơ quan cao nhất của Đảng điều hành công việc giữa hai kỳ đại hội’.
Về phần đất nước và vai trò những người ngoài đảng, lá thư này yêu cầu ‘Tổ chức thảo luận dân chủ và công khai trong toàn dân về một số vấn đề trọng đại của đất nước để nắm bắt kịp thời lợi thế và cơ hội hiện nay, đối phó thắng lợi với mọi thách thức. Đặc biệt tranh thủ trí tuệ và lấy ý kiến cuả nhân dân đối với nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng’.
Tác giả bức thư cũng đưa ra quan điểm có thể coi là khác với những văn kiện chính trị chính thức từ trước tới nay ở Việt Nam rằng ‘vai trò tiên phong của ĐCS không đồng nghĩa với nắm lấy quyền của người đứng đầu’, và cho rằng ‘Đảng giữ vai trò hạt nhân trong lãnh đạo chứ không nhất thiết phải là người đứng đầu’.
Một số ý kiến về lá thư
Về tác giả của bức thư, ngoài các diễn đàn và trang thảo luận trên mạng Internet, có đài Châu Á Tự do (RFA) ở Hoa Kỳ nói là cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt.
Đài RFA cũng phỏng vấn ông Hoàng Minh Chính, một nhân vật cách mạng lão thành nhưng sau trở thành người bất đồng chính kiến với nhà nước Việt Nam, về lá thư này.
Ông Trần Khuê, một nhân vật bất đồng chính kiến khác tại Việt Nam thì nhận định về lá thư này là 'Nêu những vấn đề có ý nghĩa nhưng trên thực tế không giải quyết được'.
Về một chi tiết là chuyện bầu đại biểu đi dự đại hội đảng, ông Trần Khuê nói: 'Khi người ta giao phiếu cho mọi người, họ đều bí mật đánh dấu. Nếu anh không bỏ theo dự kiến của Ban trù bị người ta sẽ cho anh là kém ý thức về tổ chức'. Theo ông, bầu cử ở Việt Nam cần phải có giám sát quốc tế mới được.
Hiện chưa thấy báo chí Việt Nam đưa tin gì về tính thực hư của lá thư nói là của ông Võ Văn Kiệt. Tuy nhiên, hiện tượng các nhân vật cách mạng lão thành, các cựu lãnh đạo ĐCSVN viết thư, hồi ký v.v. và phát biểu không qua các kênh chính thức không phải là hiếm có từ trước tới nay.
Một lá thư khác được coi là của ông Võ Văn Kiệt cũng xuất hiện năm 1995. Ngoài ra còn có các cuốn hồi ký được coi là của cựu tướng Trần Độ, cựu thứ trưởng Ngoại giao Trần Quang Cơ, cựu lãnh đạo Hoàng Tùng v.v. xuất hiện tại Việt Nam và phổ biến trên mạng Internet.
Đại hội ĐCSVN lần 10 dự kiến sẽ họp vào năm 2006 nhưng các cuộc họp bầu chọn đại biểu đi dự ĐH Toàn quốc bắt đầu từ giữa và cuối năm 2005.
Đọc xong bản tin trên của BBC, người đọc có thể thấy nhiều nghi vấn hơn: có phải ông Kiệt đang đòi hỏi dân chủ" Đặc biệt, bản tin trên không có lời bình luận từ các giới chức đang cầm quyền. Tuy nhiên, ý kiến của GS Trần Khuê, một nhà hoạt động dân chủ, nêu rằng các cuộc bầu cử cần có giám sát quốc tế thì hiển nhiên là điều chưa từng xảy ra các nước thành trì cuối cùng của chủ nghĩa CS -- Bắc Hàn, Cuba, Hoa Lục, VN. Còn như bỏ phiếu mà có ghi dấu theo dõi thì khỏi cần bầu làm chi.
Một điều ghi nhận thêm, nếu ông Kiệt đòi “thảo luận dân chủ toàn quốc, công khai” thì có sự điều hợp nào của công an hay không, bởi vì khi một sĩ quan công an chủ tọa một buổi thảo luận trong khu phố thì nghị trình và kết quả chắc chắn sẽ y hệt như mấy chục năm nay. Còn vai trò Việt kiều sẽ thảo luận ra sao" Chủ tọa hội thảo sẽ là các đại sứ CSVN, hay là các cộng đồng địa phương"
Một bức thư được coi là của cựu thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt gửi Bộ Chính trị đảng Cộng Sản Việt Nam đề nghị thay đổi cách tiến hành đại hội đảng lần thứ 10 sao cho dân chủ hơn.
Bức thư mà hiện chưa được kiểm chứng là có phải do ông Võ Văn Kiệt viết hay không đã nêu ra một loạt đề nghị để ‘đại hội X phải là đại hội tạo ra được bứt phá, mở ra một giai đoạn mới đưa đất nước đi tới’.
Một bản lưu hành trên Internet của bức thư này có ghi ngày 11 tháng 1 năm 2005 và nơi gửi đi là TP Hồ Chí Minh.
Trả lại quyền cho đại hội
Về nội dung các điểm chính trong bức thư, sau phần khá dài bày tỏ lo lắng về cách tiến hành các đại hội đảng VIII và IX và khẳng định nguyên tắc ‘tập trung dân chủ’ vốn có từ thời Lênin, tác giả nay đề nghị:
“Kiên quyết chuẩn bị và triển khai các bước của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng theo đúng tinh thần “cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc”.
“Nâng cao uy tín và vai trò Tổng bí thư trong toàn Đảng. Đại hội đại biểu toàn quốc trực tiếp bầu TBT, bầu trực tiếp Ban kiểm tra trung ương đảng…”
Trực tiếp, công khai và dân chủ
Tác giả lá thư cho rằng cần giảm số ủy viên trung ương đảng đi một phần ba hay một phần tư và nhận định rằng trên thực tế, tình trạng hiện nay là ‘Bộ Chính trị gần như trở thành cơ quan cấp trên của Ban chấp hành Trung ương’ và coi như thế là ‘không đúng nguyên tắc tổ chức ghi trong điều lệ đảng là BCHTƯ là cơ quan cao nhất của Đảng điều hành công việc giữa hai kỳ đại hội’.
Về phần đất nước và vai trò những người ngoài đảng, lá thư này yêu cầu ‘Tổ chức thảo luận dân chủ và công khai trong toàn dân về một số vấn đề trọng đại của đất nước để nắm bắt kịp thời lợi thế và cơ hội hiện nay, đối phó thắng lợi với mọi thách thức. Đặc biệt tranh thủ trí tuệ và lấy ý kiến cuả nhân dân đối với nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng’.
Tác giả bức thư cũng đưa ra quan điểm có thể coi là khác với những văn kiện chính trị chính thức từ trước tới nay ở Việt Nam rằng ‘vai trò tiên phong của ĐCS không đồng nghĩa với nắm lấy quyền của người đứng đầu’, và cho rằng ‘Đảng giữ vai trò hạt nhân trong lãnh đạo chứ không nhất thiết phải là người đứng đầu’.
Một số ý kiến về lá thư
Về tác giả của bức thư, ngoài các diễn đàn và trang thảo luận trên mạng Internet, có đài Châu Á Tự do (RFA) ở Hoa Kỳ nói là cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt.
Đài RFA cũng phỏng vấn ông Hoàng Minh Chính, một nhân vật cách mạng lão thành nhưng sau trở thành người bất đồng chính kiến với nhà nước Việt Nam, về lá thư này.
Ông Trần Khuê, một nhân vật bất đồng chính kiến khác tại Việt Nam thì nhận định về lá thư này là 'Nêu những vấn đề có ý nghĩa nhưng trên thực tế không giải quyết được'.
Về một chi tiết là chuyện bầu đại biểu đi dự đại hội đảng, ông Trần Khuê nói: 'Khi người ta giao phiếu cho mọi người, họ đều bí mật đánh dấu. Nếu anh không bỏ theo dự kiến của Ban trù bị người ta sẽ cho anh là kém ý thức về tổ chức'. Theo ông, bầu cử ở Việt Nam cần phải có giám sát quốc tế mới được.
Hiện chưa thấy báo chí Việt Nam đưa tin gì về tính thực hư của lá thư nói là của ông Võ Văn Kiệt. Tuy nhiên, hiện tượng các nhân vật cách mạng lão thành, các cựu lãnh đạo ĐCSVN viết thư, hồi ký v.v. và phát biểu không qua các kênh chính thức không phải là hiếm có từ trước tới nay.
Một lá thư khác được coi là của ông Võ Văn Kiệt cũng xuất hiện năm 1995. Ngoài ra còn có các cuốn hồi ký được coi là của cựu tướng Trần Độ, cựu thứ trưởng Ngoại giao Trần Quang Cơ, cựu lãnh đạo Hoàng Tùng v.v. xuất hiện tại Việt Nam và phổ biến trên mạng Internet.
Đại hội ĐCSVN lần 10 dự kiến sẽ họp vào năm 2006 nhưng các cuộc họp bầu chọn đại biểu đi dự ĐH Toàn quốc bắt đầu từ giữa và cuối năm 2005.
Đọc xong bản tin trên của BBC, người đọc có thể thấy nhiều nghi vấn hơn: có phải ông Kiệt đang đòi hỏi dân chủ" Đặc biệt, bản tin trên không có lời bình luận từ các giới chức đang cầm quyền. Tuy nhiên, ý kiến của GS Trần Khuê, một nhà hoạt động dân chủ, nêu rằng các cuộc bầu cử cần có giám sát quốc tế thì hiển nhiên là điều chưa từng xảy ra các nước thành trì cuối cùng của chủ nghĩa CS -- Bắc Hàn, Cuba, Hoa Lục, VN. Còn như bỏ phiếu mà có ghi dấu theo dõi thì khỏi cần bầu làm chi.
Một điều ghi nhận thêm, nếu ông Kiệt đòi “thảo luận dân chủ toàn quốc, công khai” thì có sự điều hợp nào của công an hay không, bởi vì khi một sĩ quan công an chủ tọa một buổi thảo luận trong khu phố thì nghị trình và kết quả chắc chắn sẽ y hệt như mấy chục năm nay. Còn vai trò Việt kiều sẽ thảo luận ra sao" Chủ tọa hội thảo sẽ là các đại sứ CSVN, hay là các cộng đồng địa phương"
Gửi ý kiến của bạn
