Những nhà lãnh đạo thế giới xem nhiệm kỳ hai của Tổng Thống Bush như là 1 cơ hội để bắt đầu một chính sách ngọai giao mới. Nhưng đã có những dấu hiệu cho thấy bốn năm kế tới sẽ rất giống bốn năm trước.
Tòa Bạch Ốc muốn thế giới xem nhiệm kỳ thứ nhì của mình như 1 sụ bắt đầu mới hoàn toàn, với chiến thắng tái bầu cử bỏ lại phía sau và 1 chính sách Quốc nội lớn lao phía trước. Nhưng không rõ phần còn lại của thế giới có nên chờ đợi một sự thay đổi trong nhiệm kỳ hai của ông Bush hay không. Thật vậy, đánh giá từ những lời bình luận của các nhân viên thân cận nhất của ông Bush cho thấy có 1 sự lưỡng lự rất rõ để có thể suy đoán 1 sự thay đổi nào đó trong chính sách ngọai giao của ông Bush.
Hãy nhận xét chuyến công du ra nước ngòai đầu tiên của Tổng Thống Bush. Một chuyến công du với mục đích đấu dịu và tạo tình thân đã bị rút xuống còn có hơn 3 ngày 1 chút. Ghé Brussels để gặp các lãnh đạo Âu Châu; rồi đến Maizn ở Đức để gặp Thủ Tướng Schroder; và ghé Bratislava ở Slovakia để gặp Tổng Thống Nga Putin. Một chuyến công du mà đã được khoa trương như một sự vận động nhằm hàn gắn đã trở thành một cơ hội ngắn ngủi để làm hòa. Điều đó bình thường thôi đối với một vị Tổng Thống tự xem mình là người chỉ chú trọng vào kết quả mà thôi, và là người không mấy quan tâm chuyện đi ngắm cảnh hay tiệc tùng. Nhưng nghe qua có vẻ như cái thời gian dành cho việc hàn gắn sự rạn nứt trong liên minh sẽ rất ngắn ngủi, cũng giống như thời gian dành để tạo sự hòa hợp giũa 2 chính Đảng, Cộng Hòa và Dân Chủ, ở Washington vậy. Cũng đúng thôi vì với côn sốt bầu cử phía sau lưng, Tổng Thống Bush không còn mấy quan tâm về những chỉ trích năm ngóai rằng ông đã phí phạm những liên minh của Hoa Kỳ.
Nói như thế không có nghĩa là chúng ta sẽ trở lại những ngày trước cuộc chiến Iraq khi mà Tổng Thống Bush đưa ra những đe dọa sẽ hành động một mình trước cộng đồng thế giới. Nhưng có sự thay đổi trong giọng điệu kể từ năm ngóai sau vụ đổ bể Abu Ghraib và nhu cầu có sự ủng hộ của Liên Hợp Quốc trong cuộc bầu cử tới đây ở Iraq. Và cái sắp xảy ra có thẻ không đủ đối với những đồng minh bị tổn thương của Mỹ, những đồng minh đang tìm kiếm trong đống lá trà một sự thay đổi trong chính sách của Mỹ.
Khi được hỏi liệu đường lối đối ngọai của Tổng Thống Bush có khác không trong nhiệm kỳ mới, đổng lý văn phòng Tòa Bạch Ốc Andy Card đã trả lời báo Newsweek: "Bạn suy diễn rằng Tổng Thống Bush sẽ biến đổi thành 1 lòai bướm khác vào ngày 20 tháng 1 này so với con bướm ngày 20 tháng 1 năm 2001 sau khi nó thóat khỏi tổ kén. Thật ra ông Bush sẽ vẫn là con bướm đẹp đẽ kia. Chỉ có thời gian là đã khác. Những thách thức cũng khạc Và một số nhân vật cũng sẽ khác. Như lãnh đạo Canada hôm nay đã khác năm 2001. Và vì thế quan hệ cũng sẽ khác."
Điều đó không có nghĩa rằng sẽ có một sự thay đổi lớn trong cách thức hay trong bản chất trong chính sách ngọai giao của ông Bush trong bốn năm tới, hay là 1 sự khắc phục tình trạng đen tối trong mối bang giao Quốc Tế của Mỹ theo nhận xét của Thượng Nghị Sỹ Joe Biden. "Sự thật là," ông Biden nói với bà Rice khi bà điều trần trước Thượng Viện rằng "mối quan hệ với các nước bạn bè lâu đời nhất của chúng ta đã, thú thật, tuột đến mức thấp nhất rồi, và bây giờ chúng ta cần lưu ý lời Tổng Thống Bush nói vào buồi lễ nhậm chức lần đầu tiên khi ông Bush nhắc rằng chúng ta phải hành động trong sự khiêm tốn cũng như trong quân sự."
Quan điểm của bà Rice trong lần trả lời Thượng Nghị Viện trước khi nhậm chức đã phản ảnh chính quan điểm của Tòa Bạch Ốc. Sẽ khó có sự công nhận trước công luận những lỗi lầm quá khứ, sự đoán mò hay khiêm tốn của chính quyền, mặc dù trong phòng kín các nhân viêc chính quyền đã thú nhận nhiều sai lầm đã phạm phải. Điều đó không báo trước điềm tốt cho một cơ hội bắt đầu mới với những lãnh đạo thế giới, những người đang mong chờ ít nhất một lời thú nhận lỗi lầm trong quá khứ, cho dù điều đó đối với họ chỉ để là tấm bia chính trị trước dư luận trong nước mình, để rồi từ đó họ có thể nói rằng họ đã sẵn sàng làm việc với 1 chính quyền Bush mềm dẻo hơn, ôn hòa hơn.
Khi bị gặng hỏi về lý do tại sao chính quyền phản đối ngôn từ chống việc tra tấn các tù binh trong Dự Luật Tình Báo gần đây, bà Rice đã dùng cách trả lời giống hồi trước khi xảy ra vụ ngược đãi tù nhân ở Abu Ghraib và những tiết lộ mới đây về những người bị giam giữ ỏ Vịnh Guantanamo. Bà nói "Chúng tôi không muốn cho những người không đáng được hưởng quyền bảo vệ những quyền ấy." "Công Ước Quốc Tế về quyền Tù Binh không áp dụng cho những nhóm khủng bố như Al Quaeda. Hoặc là bọn chúng không thể, hoặc là người ta phải kéo dãn nghĩa của Công Ước Quốc Tế Geneva về quyền Tù Binh." Bà Rice giải thích rõ ràng rằng "không có ai chấp nhận việc tra tấn." Tuy nhiên lý lẽ của bà Rice cho rằng một số người không được sự bảo hộ của Công Ước Quốc Tế Geneva gợi ý cho ta thấy chính quyền ông Bush vẫn chưa hiểu hết mức độ tổn hại mà những tiết lộ về việc tra tấn trong nhà tù Mỹ đã gây ra cho các liên minh của Mỹ và hình ảnh của Mỹ trên thế giới.
Ở góc độ tích cực, Tòa Bạch Ốc có thể dẫn ra một lọat các mối quan hệ thân mật giữa ông Bush và một số lãnh đạo trên thế giới như ông Thủ Tướng Anh Tony Blair, ông Koizumi, Thủ Tướng Nhật. Tòa Bạch Ốc cũng có thể dẫn chứng rằng việc ông Bush khởi động một số chương trình ở khía cạnh "mềm" trên thế giới như Quỹ Tài Trợ HIV/AIDS và Quỹ Tài Trợ các Thách Thức Thiên Niên Kỷ cho các nước đang phát triển đã giảm bớt hình ảnh ông Bush là một tay cao bồi Texas.
Và như ông Card đã giải thích, những chính sách mềm dẻo đó là một trong những cách tốt nhất để các đồng minh hợp tác sát cánh hơn với ông Bush. "Trong khi bạn có thể thấy Pháp và Hoa Kỳ ở 2 đối cực khi bàn về Iraq thì chúng tôi lại ở cùng 1 phương diện khi bàn về AIDS," ông Card nói. "Hay bạn có thể tìm thấy Thụy Điển có mối quan tâm đặc biệt về Tòa Án Quốc Tế (Mỹ vẫn chưa đồng ý ký Hiệp Định này), nhưng Hoa Kỳ và Thụy Điển lại có chung mối quan tâm về việc tạo nên những cơ hội kinh tế như Quỹ Tài Trợ Thách Thức Thiên Niên Kỷ."
Xa hơn Iraq, phạm vi thay đổi thực sự là mối quan hệ luôn biến đổi giữa các lãnh đạo Do Thái và Palestine sau cái chết của ông Arafat và đến bây giờ là kế họach rút khỏi dải Gaza của ông Sharon. Ở một trong những nơi tranh chấp nhất trên thế giới, ông Bush và các đồng minh khó tính của ông sẽ có rất nhiều điểm chung, đặc biệt là khi nói về chính sách của Mỹ. Với mức độ hậu thuẫn chính trị và trong các lãnh vực khác nói chung mà cả 2 bên đều cần, có đủ chỗ trống cho 1 cơ hội bắt đầu mới ở Trung Đông - dù ông Bush muốn hay không có thay đổi giọng điệu của ông trên trường Quốc Tế. (Newsweek, Jan 19)
Tòa Bạch Ốc muốn thế giới xem nhiệm kỳ thứ nhì của mình như 1 sụ bắt đầu mới hoàn toàn, với chiến thắng tái bầu cử bỏ lại phía sau và 1 chính sách Quốc nội lớn lao phía trước. Nhưng không rõ phần còn lại của thế giới có nên chờ đợi một sự thay đổi trong nhiệm kỳ hai của ông Bush hay không. Thật vậy, đánh giá từ những lời bình luận của các nhân viên thân cận nhất của ông Bush cho thấy có 1 sự lưỡng lự rất rõ để có thể suy đoán 1 sự thay đổi nào đó trong chính sách ngọai giao của ông Bush.
Hãy nhận xét chuyến công du ra nước ngòai đầu tiên của Tổng Thống Bush. Một chuyến công du với mục đích đấu dịu và tạo tình thân đã bị rút xuống còn có hơn 3 ngày 1 chút. Ghé Brussels để gặp các lãnh đạo Âu Châu; rồi đến Maizn ở Đức để gặp Thủ Tướng Schroder; và ghé Bratislava ở Slovakia để gặp Tổng Thống Nga Putin. Một chuyến công du mà đã được khoa trương như một sự vận động nhằm hàn gắn đã trở thành một cơ hội ngắn ngủi để làm hòa. Điều đó bình thường thôi đối với một vị Tổng Thống tự xem mình là người chỉ chú trọng vào kết quả mà thôi, và là người không mấy quan tâm chuyện đi ngắm cảnh hay tiệc tùng. Nhưng nghe qua có vẻ như cái thời gian dành cho việc hàn gắn sự rạn nứt trong liên minh sẽ rất ngắn ngủi, cũng giống như thời gian dành để tạo sự hòa hợp giũa 2 chính Đảng, Cộng Hòa và Dân Chủ, ở Washington vậy. Cũng đúng thôi vì với côn sốt bầu cử phía sau lưng, Tổng Thống Bush không còn mấy quan tâm về những chỉ trích năm ngóai rằng ông đã phí phạm những liên minh của Hoa Kỳ.
Nói như thế không có nghĩa là chúng ta sẽ trở lại những ngày trước cuộc chiến Iraq khi mà Tổng Thống Bush đưa ra những đe dọa sẽ hành động một mình trước cộng đồng thế giới. Nhưng có sự thay đổi trong giọng điệu kể từ năm ngóai sau vụ đổ bể Abu Ghraib và nhu cầu có sự ủng hộ của Liên Hợp Quốc trong cuộc bầu cử tới đây ở Iraq. Và cái sắp xảy ra có thẻ không đủ đối với những đồng minh bị tổn thương của Mỹ, những đồng minh đang tìm kiếm trong đống lá trà một sự thay đổi trong chính sách của Mỹ.
Khi được hỏi liệu đường lối đối ngọai của Tổng Thống Bush có khác không trong nhiệm kỳ mới, đổng lý văn phòng Tòa Bạch Ốc Andy Card đã trả lời báo Newsweek: "Bạn suy diễn rằng Tổng Thống Bush sẽ biến đổi thành 1 lòai bướm khác vào ngày 20 tháng 1 này so với con bướm ngày 20 tháng 1 năm 2001 sau khi nó thóat khỏi tổ kén. Thật ra ông Bush sẽ vẫn là con bướm đẹp đẽ kia. Chỉ có thời gian là đã khác. Những thách thức cũng khạc Và một số nhân vật cũng sẽ khác. Như lãnh đạo Canada hôm nay đã khác năm 2001. Và vì thế quan hệ cũng sẽ khác."
Điều đó không có nghĩa rằng sẽ có một sự thay đổi lớn trong cách thức hay trong bản chất trong chính sách ngọai giao của ông Bush trong bốn năm tới, hay là 1 sự khắc phục tình trạng đen tối trong mối bang giao Quốc Tế của Mỹ theo nhận xét của Thượng Nghị Sỹ Joe Biden. "Sự thật là," ông Biden nói với bà Rice khi bà điều trần trước Thượng Viện rằng "mối quan hệ với các nước bạn bè lâu đời nhất của chúng ta đã, thú thật, tuột đến mức thấp nhất rồi, và bây giờ chúng ta cần lưu ý lời Tổng Thống Bush nói vào buồi lễ nhậm chức lần đầu tiên khi ông Bush nhắc rằng chúng ta phải hành động trong sự khiêm tốn cũng như trong quân sự."
Quan điểm của bà Rice trong lần trả lời Thượng Nghị Viện trước khi nhậm chức đã phản ảnh chính quan điểm của Tòa Bạch Ốc. Sẽ khó có sự công nhận trước công luận những lỗi lầm quá khứ, sự đoán mò hay khiêm tốn của chính quyền, mặc dù trong phòng kín các nhân viêc chính quyền đã thú nhận nhiều sai lầm đã phạm phải. Điều đó không báo trước điềm tốt cho một cơ hội bắt đầu mới với những lãnh đạo thế giới, những người đang mong chờ ít nhất một lời thú nhận lỗi lầm trong quá khứ, cho dù điều đó đối với họ chỉ để là tấm bia chính trị trước dư luận trong nước mình, để rồi từ đó họ có thể nói rằng họ đã sẵn sàng làm việc với 1 chính quyền Bush mềm dẻo hơn, ôn hòa hơn.
Khi bị gặng hỏi về lý do tại sao chính quyền phản đối ngôn từ chống việc tra tấn các tù binh trong Dự Luật Tình Báo gần đây, bà Rice đã dùng cách trả lời giống hồi trước khi xảy ra vụ ngược đãi tù nhân ở Abu Ghraib và những tiết lộ mới đây về những người bị giam giữ ỏ Vịnh Guantanamo. Bà nói "Chúng tôi không muốn cho những người không đáng được hưởng quyền bảo vệ những quyền ấy." "Công Ước Quốc Tế về quyền Tù Binh không áp dụng cho những nhóm khủng bố như Al Quaeda. Hoặc là bọn chúng không thể, hoặc là người ta phải kéo dãn nghĩa của Công Ước Quốc Tế Geneva về quyền Tù Binh." Bà Rice giải thích rõ ràng rằng "không có ai chấp nhận việc tra tấn." Tuy nhiên lý lẽ của bà Rice cho rằng một số người không được sự bảo hộ của Công Ước Quốc Tế Geneva gợi ý cho ta thấy chính quyền ông Bush vẫn chưa hiểu hết mức độ tổn hại mà những tiết lộ về việc tra tấn trong nhà tù Mỹ đã gây ra cho các liên minh của Mỹ và hình ảnh của Mỹ trên thế giới.
Ở góc độ tích cực, Tòa Bạch Ốc có thể dẫn ra một lọat các mối quan hệ thân mật giữa ông Bush và một số lãnh đạo trên thế giới như ông Thủ Tướng Anh Tony Blair, ông Koizumi, Thủ Tướng Nhật. Tòa Bạch Ốc cũng có thể dẫn chứng rằng việc ông Bush khởi động một số chương trình ở khía cạnh "mềm" trên thế giới như Quỹ Tài Trợ HIV/AIDS và Quỹ Tài Trợ các Thách Thức Thiên Niên Kỷ cho các nước đang phát triển đã giảm bớt hình ảnh ông Bush là một tay cao bồi Texas.
Và như ông Card đã giải thích, những chính sách mềm dẻo đó là một trong những cách tốt nhất để các đồng minh hợp tác sát cánh hơn với ông Bush. "Trong khi bạn có thể thấy Pháp và Hoa Kỳ ở 2 đối cực khi bàn về Iraq thì chúng tôi lại ở cùng 1 phương diện khi bàn về AIDS," ông Card nói. "Hay bạn có thể tìm thấy Thụy Điển có mối quan tâm đặc biệt về Tòa Án Quốc Tế (Mỹ vẫn chưa đồng ý ký Hiệp Định này), nhưng Hoa Kỳ và Thụy Điển lại có chung mối quan tâm về việc tạo nên những cơ hội kinh tế như Quỹ Tài Trợ Thách Thức Thiên Niên Kỷ."
Xa hơn Iraq, phạm vi thay đổi thực sự là mối quan hệ luôn biến đổi giữa các lãnh đạo Do Thái và Palestine sau cái chết của ông Arafat và đến bây giờ là kế họach rút khỏi dải Gaza của ông Sharon. Ở một trong những nơi tranh chấp nhất trên thế giới, ông Bush và các đồng minh khó tính của ông sẽ có rất nhiều điểm chung, đặc biệt là khi nói về chính sách của Mỹ. Với mức độ hậu thuẫn chính trị và trong các lãnh vực khác nói chung mà cả 2 bên đều cần, có đủ chỗ trống cho 1 cơ hội bắt đầu mới ở Trung Đông - dù ông Bush muốn hay không có thay đổi giọng điệu của ông trên trường Quốc Tế. (Newsweek, Jan 19)
Gửi ý kiến của bạn
