* Hè 1967: Cộng quân tung 2 sư đoàn vượt sông Bến Hải đánh chiếm Quảng Trị
Sau khi bị liên quân Việt-Mỹ đánh bại trong trận chiến Hè-Thu 1966 tại phía Nam Bến Hải, Cộng quân buộc phải rút quân về hướng Tây Bắc Quảng Trị và tiến hành các tấn công quấy rối ở khu vực Khe Sanh và quận Cam Lộ. Đêm 20 tháng 3/1967, cuộc chiến tại khu giới tuyến đã bùng nổ trở lại khi Cộng quân pháo kích dữ dội vào một căn cứ hỏa lực Hoa Kỳ gần quận lỵ Gio Linh, cách cầu Hiền Lương (bắc ngang sông Bến Hải) khoảng 6 km đường chim bay. Cũng trong đêm này, Cộng quân đã mở trận hỏa công vào vị trí đóng quân của các tiểu đoàn Thủy quân Lục chiến (TQLC) Hoa Kỳ và đơn vị thuộc trung đoàn 2 Bộ binh VNCH chung quanh Cồn Tiên và Gio Linh. Ngày hôm sau, CQ phục kích một đoàn xe chở đạn của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ chỉ cách Gio Linh hơn 3 km, nơi mà trước đó vài ngày, đã diễn ra trận đụng độ ác liệt giữa 1 đại đội TQLC Hoa Kỳ và 1 đơn vị CSBV.
Đến ngày 6 tháng 4/1967, toàn khu giới tuyến trở thành điểm nóng, Cộng quân đã điều động sư đoàn 324B (đã từng xâm nhập vào Nam Bến Hải trong tháng 7/1966) phối hợp cùng sư đoàn 341 tổng trừ bị vượt vĩ tuyến 17 tấn công cường tập vào cụm tuyến phòng ngự dọc bờ Nam sông Bến Hải, đồng thời đánh chiếm một đồn Cảnh sát Quốc Gia ở phía Nam của cầu Hiền Lương, và một số xã thuộc quận Trung Lương (quận giới tuyến); Trước đó vào tối 5/1967, Cộng quân đã tấn công vào yếu khu La Vang ở phía Tây thị xã Quảng Trị, đồng thời pháo kích dữ dội vào tỉnh lỵ, nhiều doanh trại quân sự bị hư hại nặng, đặc công địch đã yểm trợ để tù binh CSBV phá trại giam, vượt thoát. Tại phía Nam Bến Hải, khi trận chiến xảy ra, lực lượng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ và trung đoàn 2 Bộ binh VNCH đã kịp thời khai triểm đội hình, chận đứng được các đợt xung phong của CSBV.
Ngày 7 tháng 4/1967, được sự yểm trợ về phi pháo và hải pháo, trung đoàn 2 Bộ binh và các đơn vị thuộc Sư đoàn 3 Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ đã đẩy lùi các cuộc tấn công của CSBV, giữ vững cụm tuyến Cồn Tiên và Gio Linh, buộc lực lượng địch phải tạt lên phía Tây Bắc để tránh tổn thất. Theo phân tích của đại tướng Westmoreland, tư lệnh lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam vào thời gian này, thì trận tấn công của 2 sư đoàn CSBV vào khu giới tuyến mang tính cách chiến lược. Cộng quân muốn chọc thủng cụm tuyến phòng ngự của liên quân Việt-Mỹ tại khu phi quân sự (DMZ), để đánh chiếm Quảng Trị, nhưng kế hoạch của Cộng quân đã bị Liên quân Việt-Mỹ vô hiệu hóa.
Các trận giao tranh kéo dài đến giữa tháng 4/1967, trong suốt thời gian này, quân trú phòng tại các tiền cứ đã phải “đội mưa pháo hàng ngày”. Cứ vào rạng sáng, khi tầm quan sát của phi cơ còn bị hạn chế, Cộng quân đã pháo như mưa vào các hào tuyến của quân trú phòng. Nhờ có hệ thống công sự chiến đấu kiên cố, các đơn vị Bộ binh VNCH và Thủy quân Hoa Kỳ đã chịu đựng được các trận hỏa pháo của Cộng quân. Khi CQ vừa dứt đợt pháo, Không quân Hoa Kỳ xuất trận oanh tạc vào các mục tiêu được ghi nhận là có địch tập trung. Theo ước định của các chuyên viên tình báo, sư đoàn 324B CSBV đã bị thiệt hại gần 1/3 quân số.
Từ 15 tháng 4 đến 30/4/1967, CQ vẫn tiếp tục pháo kích vào các đơn vị trú phòng. Riêng trong ngày 27 tháng 4/1967, Cộng quân đã pháo kích dữ dội vào các tiền cứ của Liên quân Việt-Mỹ quanh khu vực Gio Linh bằng đại bác 105 ly do Hoa Kỳ chế tạo (một số đại bác loại này bị địch lấy được trong vài trận tấn công vào căn cứ của liên quân Việt-Mỹ ở Vùng 1 chiến thuật).
Tuần lễ cuối cùng của tháng 5, trận chiến tiếp tục quanh căn cứ Cồn Tiên và các tiền cứ ở phía Tây căn cứ này, trong đó có trận kịch chiến suốt ngày 25/5 trên ngọn đồi 117 cách Cồn Tiên 5km đường chim bay. Đầu tháng 6/1967, một đại đội TQLC Hoa Kỳ bị CQ tấn kích tại một vị trí cách Cồn Tiên 6 km, phía Hoa Kỳ có 13 tử thương, 63 bị thương. Trong tháng 6/1967, Liên quân Việt-Mỹ tiếp tục khai triển ba cuộc hành quân nói trên, các đơn vị được bung rộng để truy kích địch. Trong thời gian này, hoạt động quấy rối của các đơn vị bộ binh CQ đã bị lực lượng Việt Mỹ chận đứng, nhưng các trận pháo kích của đối phương vẫn tiếp diễn.
Dù bị tổn thất nặng trong các trận tấn công vào Cồn Tiên, nhưng CQ vẫn không từ bỏ mưu tính đánh chiếm căn cứ này. Rạng sáng ngày 2 tháng 7/1967, Cộng quân đã điều động 1 trung đoàn tấn công vào các vị trí tiền đồn quanh Cồn Tiên. Giao tranh đã diễn ra rất ác liệt khi Cộng cố chọc thủng tuyến phòng thủ của các đại đội TQLC Hoa Kỳ quanh căn cứ. Hỏa lực của Không quân đã yểm trợ mạnh mẽ giúp đơn vị trú phòng đẩy lùi CQ đã phải rút lui để lại trận địa 65 CSBV, phía Hoa Kỳ có 51 tử thương, 70 bị thương, 34 mất tích. Cũng trong ngày này, CQ đã pháo kích dữ dội vào các căn cứ của Hoa Kỳ tại Gio Linh và Đông Hà.
Ngày 17 tháng 7/1967, sau hai tháng liên tục truy lùng địch, Liên quân Việt-Mỹ đã kết thúc ba cuộc hành quân tại giới tuyến. Tuy nhiên, để triệt tiêu áp lực của CSBV tại phía Nam Bến Hải, ngay trong ngày 17 tháng 7/1967, Sư đoàn 3 TQLC Hoa Kỳ phối hợp với Sư đoàn 1 Bộ binh VNCH tổ chức cuộc hành quân Hickory 2 để truy quét CQ quanh Cồn Tiên. Từ ngày khai diễn cuộc hành quân cho đến cuối tháng 7, nhiều trận giao tranh đã diễn ra giữa các đơn vị Việt Mỹ và các tiểu đoàn CSBV, trong đó có trận kịch chiến kéo dài suốt ngày giữa TQLC Hoa Kỳ và CQ cách Cồn Tiên 5 km về phía Tây Bắc.
Sau khi bị liên quân Việt-Mỹ đánh bại trong trận chiến Hè-Thu 1966 tại phía Nam Bến Hải, Cộng quân buộc phải rút quân về hướng Tây Bắc Quảng Trị và tiến hành các tấn công quấy rối ở khu vực Khe Sanh và quận Cam Lộ. Đêm 20 tháng 3/1967, cuộc chiến tại khu giới tuyến đã bùng nổ trở lại khi Cộng quân pháo kích dữ dội vào một căn cứ hỏa lực Hoa Kỳ gần quận lỵ Gio Linh, cách cầu Hiền Lương (bắc ngang sông Bến Hải) khoảng 6 km đường chim bay. Cũng trong đêm này, Cộng quân đã mở trận hỏa công vào vị trí đóng quân của các tiểu đoàn Thủy quân Lục chiến (TQLC) Hoa Kỳ và đơn vị thuộc trung đoàn 2 Bộ binh VNCH chung quanh Cồn Tiên và Gio Linh. Ngày hôm sau, CQ phục kích một đoàn xe chở đạn của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ chỉ cách Gio Linh hơn 3 km, nơi mà trước đó vài ngày, đã diễn ra trận đụng độ ác liệt giữa 1 đại đội TQLC Hoa Kỳ và 1 đơn vị CSBV.
Đến ngày 6 tháng 4/1967, toàn khu giới tuyến trở thành điểm nóng, Cộng quân đã điều động sư đoàn 324B (đã từng xâm nhập vào Nam Bến Hải trong tháng 7/1966) phối hợp cùng sư đoàn 341 tổng trừ bị vượt vĩ tuyến 17 tấn công cường tập vào cụm tuyến phòng ngự dọc bờ Nam sông Bến Hải, đồng thời đánh chiếm một đồn Cảnh sát Quốc Gia ở phía Nam của cầu Hiền Lương, và một số xã thuộc quận Trung Lương (quận giới tuyến); Trước đó vào tối 5/1967, Cộng quân đã tấn công vào yếu khu La Vang ở phía Tây thị xã Quảng Trị, đồng thời pháo kích dữ dội vào tỉnh lỵ, nhiều doanh trại quân sự bị hư hại nặng, đặc công địch đã yểm trợ để tù binh CSBV phá trại giam, vượt thoát. Tại phía Nam Bến Hải, khi trận chiến xảy ra, lực lượng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ và trung đoàn 2 Bộ binh VNCH đã kịp thời khai triểm đội hình, chận đứng được các đợt xung phong của CSBV.
Ngày 7 tháng 4/1967, được sự yểm trợ về phi pháo và hải pháo, trung đoàn 2 Bộ binh và các đơn vị thuộc Sư đoàn 3 Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ đã đẩy lùi các cuộc tấn công của CSBV, giữ vững cụm tuyến Cồn Tiên và Gio Linh, buộc lực lượng địch phải tạt lên phía Tây Bắc để tránh tổn thất. Theo phân tích của đại tướng Westmoreland, tư lệnh lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam vào thời gian này, thì trận tấn công của 2 sư đoàn CSBV vào khu giới tuyến mang tính cách chiến lược. Cộng quân muốn chọc thủng cụm tuyến phòng ngự của liên quân Việt-Mỹ tại khu phi quân sự (DMZ), để đánh chiếm Quảng Trị, nhưng kế hoạch của Cộng quân đã bị Liên quân Việt-Mỹ vô hiệu hóa.
Các trận giao tranh kéo dài đến giữa tháng 4/1967, trong suốt thời gian này, quân trú phòng tại các tiền cứ đã phải “đội mưa pháo hàng ngày”. Cứ vào rạng sáng, khi tầm quan sát của phi cơ còn bị hạn chế, Cộng quân đã pháo như mưa vào các hào tuyến của quân trú phòng. Nhờ có hệ thống công sự chiến đấu kiên cố, các đơn vị Bộ binh VNCH và Thủy quân Hoa Kỳ đã chịu đựng được các trận hỏa pháo của Cộng quân. Khi CQ vừa dứt đợt pháo, Không quân Hoa Kỳ xuất trận oanh tạc vào các mục tiêu được ghi nhận là có địch tập trung. Theo ước định của các chuyên viên tình báo, sư đoàn 324B CSBV đã bị thiệt hại gần 1/3 quân số.
Từ 15 tháng 4 đến 30/4/1967, CQ vẫn tiếp tục pháo kích vào các đơn vị trú phòng. Riêng trong ngày 27 tháng 4/1967, Cộng quân đã pháo kích dữ dội vào các tiền cứ của Liên quân Việt-Mỹ quanh khu vực Gio Linh bằng đại bác 105 ly do Hoa Kỳ chế tạo (một số đại bác loại này bị địch lấy được trong vài trận tấn công vào căn cứ của liên quân Việt-Mỹ ở Vùng 1 chiến thuật).
* Những trận kịch chiến từ tháng 5 đến tháng 7/1967:
Vào thượng tuần tháng 5/1967, Cộng quân lại khởi động một đợt tấn công mới vào các căn cứ của Liên quân Việt-Mỹ, bắt đầu bằng cuộc tấn công vào căn cứ Cồn Tiên vào rạng sáng ngày 7 tháng 5/1967. Lực lượng CQ tham gia cuộc tấn công này là tiểu đoàn K2 và tiểu đoàn K4 thuộc trung đoàn 80 CSBV. Sau một giờ giao tranh, CQ bị đơn vị TQLC trú phòng đánh bật, để lại quanh căn cứ 238 xác CSBV, 7 bị bắt, 212 súng bị tịch thu và nhiều đạn dược. Cùng với cuộc tấn công bằng bộ binh vào Cồn Tiên, CQ đã pháo kích dữ dội vào khu vực Gio Linh và Đông Hà, phía Hoa Kỳ có 36 tử thương, 99 bị thương.
Mười ngày sau, sáng 17/5, một đại đội TQLC hành quân tuần tiểu quanh Cồn Tiên đã chạm súng với một đơn vị Cộng quân. Đại đội TQLC đã làm chủ trận địa ngay từ phút đầu, đánh tan 1 đại đội CQ, hạ sát 96 CSBV. Ngày 18 tháng 5/1967, liên quân Việt-Mỹ khởi động 3 cuộc hành quân cùng một lúc vào khu Phi Quân Sự để tấn công 3 trung đoàn CSBV: Cuộc hành quân Hickory của TQLC Hoa Kỳ đổ bộ từ các chiến hạm của Hạm đội 7, hành quân Bean Charger của Bộ binh Mỹ, hành quân Lam Sơn 54 của Sư đoàn 1 Bộ binh VNCH (được tăng cường 4 tiểu đoàn Nhảy Dù VNCH), tổng quân số của liên quân Việt-Mỹ tham dự 3 cuộc hành quân là 15 ngàn chiến binh.
Tuần lễ cuối cùng của tháng 5, trận chiến tiếp tục quanh căn cứ Cồn Tiên và các tiền cứ ở phía Tây căn cứ này, trong đó có trận kịch chiến suốt ngày 25/5 trên ngọn đồi 117 cách Cồn Tiên 5km đường chim bay. Đầu tháng 6/1967, một đại đội TQLC Hoa Kỳ bị CQ tấn kích tại một vị trí cách Cồn Tiên 6 km, phía Hoa Kỳ có 13 tử thương, 63 bị thương. Trong tháng 6/1967, Liên quân Việt-Mỹ tiếp tục khai triển ba cuộc hành quân nói trên, các đơn vị được bung rộng để truy kích địch. Trong thời gian này, hoạt động quấy rối của các đơn vị bộ binh CQ đã bị lực lượng Việt Mỹ chận đứng, nhưng các trận pháo kích của đối phương vẫn tiếp diễn.
Dù bị tổn thất nặng trong các trận tấn công vào Cồn Tiên, nhưng CQ vẫn không từ bỏ mưu tính đánh chiếm căn cứ này. Rạng sáng ngày 2 tháng 7/1967, Cộng quân đã điều động 1 trung đoàn tấn công vào các vị trí tiền đồn quanh Cồn Tiên. Giao tranh đã diễn ra rất ác liệt khi Cộng cố chọc thủng tuyến phòng thủ của các đại đội TQLC Hoa Kỳ quanh căn cứ. Hỏa lực của Không quân đã yểm trợ mạnh mẽ giúp đơn vị trú phòng đẩy lùi CQ đã phải rút lui để lại trận địa 65 CSBV, phía Hoa Kỳ có 51 tử thương, 70 bị thương, 34 mất tích. Cũng trong ngày này, CQ đã pháo kích dữ dội vào các căn cứ của Hoa Kỳ tại Gio Linh và Đông Hà.
Ngày 17 tháng 7/1967, sau hai tháng liên tục truy lùng địch, Liên quân Việt-Mỹ đã kết thúc ba cuộc hành quân tại giới tuyến. Tuy nhiên, để triệt tiêu áp lực của CSBV tại phía Nam Bến Hải, ngay trong ngày 17 tháng 7/1967, Sư đoàn 3 TQLC Hoa Kỳ phối hợp với Sư đoàn 1 Bộ binh VNCH tổ chức cuộc hành quân Hickory 2 để truy quét CQ quanh Cồn Tiên. Từ ngày khai diễn cuộc hành quân cho đến cuối tháng 7, nhiều trận giao tranh đã diễn ra giữa các đơn vị Việt Mỹ và các tiểu đoàn CSBV, trong đó có trận kịch chiến kéo dài suốt ngày giữa TQLC Hoa Kỳ và CQ cách Cồn Tiên 5 km về phía Tây Bắc.
* Đại tướng Westmoreland và trận chiến ở Cồn Tiên:
Trong thời gian trận chiến ở vùng Phi Quân Sự diễn ra ác liệt, đại tướng Westmoreland-tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại VN, đã nhiều lần bay ra Quảng Trị để thị sát tình hình, ông cũng đã đáp xuống Cồn Tiên để thăm viếng đơn vị TQLC tại đây. Theo vị tư lệnh này, Cồn Tiên là mục tiêu trọng điểm và liên quân Việt Mỹ đã nổ lực để bảo vệ. Nhận định tổng lược về trận chiến Cồn Tiên, đại tướng Westmoreland đã ghi lại như sau:
Bây giờ Cồn Tiên trở thành mục tiêu số 1. Các nhà bình luận trên truyền hình và báo chí bắt đầu gọi nơi này là điểm chờ Điện Biên Phủ. Thật vậy, Cồn Tiên rất hẻo lánh, binh sĩ suốt ngày sống trong các hầm làm bằng bao cát, nhìn ra qua lỗ châu mai. Thời tiết tại đây cũng khắc nghiệt. Thường xuyên có mưa to. Sau mỗi cơn mưa, thì đất ngập cả bùn lầy, trời vẫn ảm đạm. Có lần tôi đi trực thăng thăm. Phi công vừa cho trực thăng chạm đất thì đạn pháo kích ùa tới. Tôi không làm sao ra được. Một binh sĩ TQLC nói với tôi: “Thưa đại tướng, VC nó biết ông đến đó”. Thật vậy, sau nhiều lần bị áp lực chiến trường đè nặng, tinh thần của binh sĩ tại Cồn Tiên đã gan lì khiến họ có bộ óc khôi hài, chấp nhận gian khổ và chỉ còn biết hoàn thành nhiệm vụ.
* Liên quân Việt-Mỹ đưa 13 ngàn dân rời khỏi vùng giao tranh:
Cùng với nỗ lực chận địch, một thành phần của trung đoàn 2 đã phối hợp cùng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ và Cảnh sát Quốc gia tỉnh Quảng Trị đã đưa được hơn 13 ngàn ngàn đồng bào tại hai quận Trung Lương và Gio Linh về tạm cư tại Cam Lộ. Để phối hợp các hoạt động cứu trợ, thiếu tướng Hoàng Xuân Lãm (lên trung tướng tháng 7/1967)- tư lệnh Vùng 1 chiến thuật, đã cử đại tá Đỗ Kiến Nhiễu-phụ tá Tư lệnh, trực tiếp điều hợp và giám sát trại tạm cư. (Tháng 6/1968 đại tá Nhiễu được cử làm đô trưởng Sài Gòn, hai năm sau được thăng cấp chuẩn tướng).
Cuộc tấn công của 2 sư đoàn CSBV ở khu giới tuyến đã gây chấn động dư luận trong nước và quốc tế, ngay sau khi cuộc chiến xảy ra, trong dịp chủ tọa lễ mãn khóa 23 Sĩ quan Trừ Bị Trường Bộ Binh, trung tướng Nguyễn Văn Thiệu-Chủ tịch Ủy ban Lãnh đạo Quốc Gia, đã lên tiếng tố cáo CSBV trắng trợn vi phạm Hiệp định Genève (ký ngày 20/7/1954) khi ngang nhiên xua quân vượt sông Bến Hải. (Biên soạn dựa theo tài liệu của Trung tâm Quân sử Lục quân Hoa Kỳ, hồi ký của đại tướng Westmoreland-nhà xuất bản Thế giới, các bản tin chiến sự của Tổng cục Chiến tranh Chính trị QL.VNCH phổ biến cho báo chí...).
Kỳ sau: Những trận kịch chiến tại DMZ vào mùa thu 1967.
Gửi ý kiến của bạn
