Họ là một cặp tình nhân tuổi thiếu niên, yêu nhau trong thời buổi ly loạn của một đất nước Nam Phi, nồng nặc mùi kỳ thị chủng tộc khiến cả hai chưa bao giờ dám công khai tuyên bố mối tình thơ mộng đó. Nàng là một thiếu nữ da trắng trong một khu giàu có của Nam Phi, chàng là một thanh niên da đen đầy nhiệt huyết nguyện hiến dâng cuộc đời mình chống lại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và con đường gian nan mà chàng chọn đã vĩnh viễn chia cắt mối tình bất tử của hai người.
Thay vào đó bên cạnh Winnie bao giờ cũng có mặt Thabo Mbeki, một thanh niên rất trẻ vừa mới đến thị trấn Johannesburg. Anh ta sống với các lãnh tụ ANC và được họ giới thiệu với gia đình của Mandela. Do đánh giá cao tài năng của Mbeki, bà Winnie quyết định đưa anh ta vào hàng ngũ của họ. Mặc dầu còn rất trẻ tuổi Thabo Mbeki đã có phong cách của một lãnh tụ và giữ một địa vị quan trọng trong ANC và được mọi thành viên ANC kính trọng. Trong con mắt của cô thiếu nữ Zena thì Thabo Mbeki là một chàng trai hấp dẫn trên mọi phương diện. Thế là Zena tìm mọi cách để có mặt bên cạnh Thabo và cả hai đều bị cuốn hút bởi những hấp lực vô hình. Họ thường ngồi chung với nhau hàng giờ để bàn luận về chính trị, về ANC và mơ ước về một tương lCi tươi sáng. Thabo thường thao thao bất tuyệt về Karl Marx và Ghe Guevara, về những thế giới kỳ diệu mà anh ta học được qua sách vở và muốn Zena cùng chia xẻ những hiểu biết với mình.
Mùa hè năm 1962 là một mùa hè đã làm thay đổi hẳn cuộc đời của cô thiếu nữ Zena Temkin 17 tuổi ở thị trấn Morningside. Cô gái xinh đẹp đem lòng yêu một chàng trai da đen 19 tuổi sống ở thị trấn Soweto. Vào thời đó một mối tình dị biệt màu da như thế vi phạm nặng nề đạo luật về tư cách hạnh kiểm của Nam Phi và cặp nhân tình có thể phải lãnh những hình phạt rất nặng nề. Thêm vào đó chàng trai lại là một thanh niên nổi tiếng với những tư tưởng cộng sản của Marx và một nhiệt tình kiên quyết chống lại chế độ cầm quyền da trắng ở Nam Phi.
Tháng sáu năm ngoái, ngồi một mình trong căn hộ của bà ở Edinburgh, Scotland, Zena chăm chú theo dõi buổi lễ nhậm chức tổng thống Nam Phi của Thabo Mbeki, người tình Soweto năm xưa của bà. Không có ai có thể hiểu hết niềm cảm xúc của bà khi biết Thabo Mbeki giờ đây đã thực hiện được ước nguyện của ông và trở thành vị nguyên thủ của một đất nước Nam Phi mới. Việc ông Mbeki nhậm chức tổng thống cũng có nghĩa là cuộc đời lưu vong của bà Zena đã chấm hết và từ nay bà có thể trở về quê hương để gặp lại gia đình và bè bạn. Cách đây 30 năm bà đã bị buộc phải sống lưu vong vì là một thành viên của Nghị hội dân tộc Nam Phi. Nhiều năm sau vì quá nhớ nhà Zena đã tìm cách về thăm gia đình nhưng khi cảnh sát đặc biệt của Nam Phi và mẹ ruột của bà muốn bà trở thành nhân viên chìm cho chế độ phân biệt chủng tộc thì bà liền từ chối thẳng thừng và chấp nhận sống lưu vong trở lại. Không may bà không còn cơ hội để trở về Nam Phi vì Zena đã thở hơi cuối cùng ở Scotland vào tháng tám năm 1999.
Zena Temkin sinh năm 1944 tại Uitenhage ở Nam Phi. Ngay từ thời thơ ấu bà đã cùng chơi đùa thân ái với lũ con của người đầy tớ da đen của gia đình là Clara Bapella. Khi nói về người tớ gái Clara, Zena bày tỏ một lòng thương yêu và khâm phục đặc biệt. Hàng ngày Zena và chị bà là Sandra đã cùng chơi đùa không biết mệt mõi với những đứa bé đáng yêu con của người đầy tớ da đen này. Mẹ của Zena là người Do thái gốc Tây ban nha trong khi cha bà là người Do thái gốc Nga, chưa bao giờ vào quốc tịch Nam Phi và chẳng màng đến chính trị. Cả gia đình có một xưởng sản xuất đồ trang trí nội thất và cha nàng rất say mê trò chơi cỡi ngựa của ông. Thêm vào đó mặc dầu họ tham gia những lễ hội với cộng đồng Do thái ở thị trấn Uitenhage, tuy nhiên họ không bao giờ là những tín đồ Do thái giáo thuần thành. Vì thế chẳng bao lâu sau cả hai chị em Zena đã bị đuổi khỏi trường Do thái giáo.
Sau đó cả gia đình dọn về sống ở Johannesburg và khi Zena lên mười tuổi thì cha nàng mua một căn nhà mới ở thị trấn Morningside. Do luật pháp cấm người da đen di chuyển, gia đình của Zena đã phải mang lậu gia đình của người tớ gái Clara đến chung sống với họ ở Morningside và cả gia đình đã chung sống bất hợp pháp với gia đình của Zena. Chính những năm tháng khó khăn này đối với gia đình Clara đã làm cho Zena chợt hiểu ra đất nước Nam Phi mà bà đang sống có một điều gì đó vô cùng tệ hại mà sau này Zena mới hiểu đó chính là chủ nghĩa phân biệt chủng tộc apartheid. Zena biết rằng có một thứ luật pháp dành riêng cho người da trắng và một loại luật pháp khác dành riêng cho những người da đen.
Khi Zena lên 15 tuổi thì Sandra, chị nàng, vào đại học và Zena được làm quen với những sinh viên sắc tộc đang vận động chống lại chủ nghĩa apartheid. Cũng vào giai đoạn này, đảng Nghị hội dân tộc Nam Phi có hai cánh chính trị, một cho người da đen và một cho người da trắng. Zena bèn gia nhập cánh chính trị da trắng của ANC (Nghị hội dân tộc Nam Phi) và bắt đầu tham gia những cuộc đình công biểu tình trên đường phố. Chẳng bao lâu bà trở nên nổi tiếng. Vào thời đó không có nhiều người da trắng tham gia ANC và Zena càng nổi tiếng hơn vì trong gia đình bà chẳng có ai tham gia ANC ngoài chính bà. Hình của Zena thường xuyên được đăng tải trên báo chí. Cứ mỗi sáng Chúa nhật bạn bè của mẹ nàng lại gọi điện thoại tới nhà và báo cho mẹ Zena biết họ thấy hình Zena trên mặt báo. Lần nào cũng vậy, mẹ Zena liền đáp lời vui vẻ hỏi rằng:“Vậy các bạn có thấy con gái mình ăn ảnh không vậy"”
Tuy nhiên trong lòng bà mẹ Effie thì bà đang cực kỳ phiền muộn vì Zena ngày càng trở nên thân thiện với gia đình của Weinbergs, một gia đình da trắng theo chủ nghĩa cộng sản. Cùng lúc sự tham gia của Zena đối với ANC ngày càng sâu sắc và Zena hiểu rằng gia đình nàng không thể nào ngăn cản những gì bà muốn làm. Thật ra bà đã từng bị buộc phải cắt đứt tình bạn với Weinbergs, người đã từng tổ chức những buổi hội họp bí mật giúp nàng làm quen được với Winnie Mandela và Walter Sisulu, một lãnh tụ của ANC sau này. Khi nói về Winnie Mandela Zena cho biết Winnie là một người đàn bà xinh đẹp và có bản lãnh và cũng rất hấp dẫn. Tuy nhiên ít khi thấy Nelson Mandela bên cạnh Winnie vì ông Nelson lúc đó đang hoạt động bí mật.
Thay vào đó bên cạnh Winnie bao giờ cũng có mặt Thabo Mbeki, một thanh niên rất trẻ vừa mới đến thị trấn Johannesburg. Anh ta sống với các lãnh tụ ANC và được họ giới thiệu với gia đình của Mandela. Do đánh giá cao tài năng của Mbeki, bà Winnie quyết định đưa anh ta vào hàng ngũ của họ. Mặc dầu còn rất trẻ tuổi Thabo Mbeki đã có phong cách của một lãnh tụ và giữ một địa vị quan trọng trong ANC và được mọi thành viên ANC kính trọng. Trong con mắt của cô thiếu nữ Zena thì Thabo Mbeki là một chàng trai hấp dẫn trên mọi phương diện. Thế là Zena tìm mọi cách để có mặt bên cạnh Thabo và cả hai đều bị cuốn hút bởi những hấp lực vô hình. Họ thường ngồi chung với nhau hàng giờ để bàn luận về chính trị, về ANC và mơ ước về một tương lCi tươi sáng. Thabo thường thao thao bất tuyệt về Karl Marx và Ghe Guevara, về những thế giới kỳ diệu mà anh ta học được qua sách vở và muốn Zena cùng chia xẻ những hiểu biết với mình.
Sau đó Zena cộng tác với tờ báo New Age của đảng cộng sản và thường xuyên gặp Thabo trong tòa soạn ở dưới một tầng hầm. Một buổi chiều mùa hè khi không có ai trong tòa soạn, Zena chủ động kéo Thabo vào một căn phòng vắng và cầm lấy tay của anh. Thabo Mbeki choàng tay ôm lấy cô gái và họ trao đổi cho nhau chiếc hôn đầu của tình yêu và Zena thú nhận nàng đã yêu Thabo bằng tất cả trái tim tràn trề nhựa sống và hy vọng của nàng. Tuy nhiên tình hình ngày càng trở nên căng thẳng và mặc dầu họ có thể gặp nhau nhiều lúc, tại nhiều nơi nhưng chẳng bao giờ hai người có được những giây phút riêng tư để có thể cùng nhau chia xẻ những giây phút mặn nồng ân ái hơn như những cặp tình nhân khác.
Gia đình của Zena không biết bà có quan hệ với Thabo và cảnh sát đặc biệt Nam Phi cũng không biết cuộc tình vụng trộm này vì lúc đó Thabo chỉ là một con cá bé mà bọn chúng đang theo dõi. Hai đối tượng chính của cảnh sát mật Nam Phi lúc đó là Mandela và cha của Thabo là Govan Mbeki, một tay cộng sản ngoan cố nhất thời đó. Văn phòng báo cộng sản New Age thường xuyên bị bố ráp và trong một cuộc bố ráp như thế, Zena đã bị bắt. Cảnh sát đã gọi bố mẹ của Zena lên chửi mắng họ rồi mới giao trả con và cha mẹ của Zena đến phiên lên lớp dữ dội biến cuộc sống của Zena thành một địa ngục trần gian. Cùng lúc cảnh sát mật chụp hình những việc mà Zena đang làm, ghi âm những cuộc điện đàm của Zena và đưa lại cho mẹ Zena là Effie. Các lãnh tụ ANC đã khuyến cáo Zena và Thabo Mbeki không nên nói chuyện công việc qua điện thoại. Tuy nhiên là một cô gái trẻ, Zena chẳng màng chú ý nhiều lắm về những chuyện nói trên. Trong một cuộc nói chuyện qua điện thoại với bạn gái, Zena buộc miệng nói rằng có lẽ nàng đang có thai. Việc này khiến mẹ của Zena thật sự lên cơn thịnh nộ vì một cô gái Do thái đức hạnh không thể có thai ngoài hôn nhân như thế.
Do bị cảnh sát thường xuyên quấy nhiễu, gia đình Zena bắt đầu lục đục và cuối cùng bà Effi bị tâm thần phải vào bệnh viện. Đầu năm 1963 mối tình của Zena và Thabo chấm dứt vì ANC quyết định đưa Thabo trốn ra nước ngoài, mở đầu 30 năm sống lưu vong của ông. Đến tháng 7.1963, cha của Thabo là Govan Mbeki bị sa lưới cảnh sát Nam Phi. Từ Luân đôn Thabo Mbeki đã đi nhiều và gặp nhiều người hữu ích cho cuộc đời chính trị của ông sau này và Zena, vẫn chỉ là một thành viên cấp thấp của ANC chẳng bao giờ biết được Thabo đang ở đâu và làm gì. Thêm vào đó nguyên tắc bảo mật cần được tôn trọng vì điệp viên của cảnh sát Nam Phim tìm cách xâm nhập vào hàng ngũ đảng viên của ANC.
Tiếp đó Zena trở thành đối tượng truy bắt của cảnh sát mật Nam Phi và đảng ANC quyết định Zena phải tìm cách trốn ra nước ngoài. Do không xin được hộ chiếu xuất cảnh, Zena cuối cùng phải tìm cách trốn vào tòa đại sứ Anh và xin tỵ nạn chính trị. Tòa đại sứ Anh cấp cho Zena những giấy tờ hợp lệ và bà cùng những người tỵ nạn Nam Phi đến sống ở Anh quốc. Mặc dầu gần như sống suốt đời bà ở Anh, Zena chưa bao giờ có ý định sẽ trở thành một công dân Anh. Một người tỵ nạn Nam Phi khác là Ronnie Segal, điều hành nhà xuất bản Penguin Books, đề nghị Zena đến làm thư ký cho công ty của ông ta.
Sau khi đến Anh, Zena báo cho ANC biết địa chỉ và số điện thoại của mình. Chẳng bao lâu sau bà nhận được một cú điện thoại từ Thabo và biết được nơi ông đang sống. Zena liền đến căn hộ của Thabo và chung sống với ông trong nhiều tuần lễ. Trong thời gian này bà thấy mình vẫn yêu Thabo tha thiết như xưa nhưng đồng thời cũng nhận ra rằng bà không phải là người tình duy nhất của ông. Khi Zena rời căn hộ của Thabo, bà thấy bóng dáng của một người đàn bà khác đang đến. Từ đó về sau Thabo vẫn thỉnh thoảng gọi điện cho bà và có những ngày họ lại tiếp tục chung sống với nhau, và Zena chứng kiến sự vươn mình trở thành một lãnh tụ của người tình Thabo Mbeki của mình.
Khi Zena rời Luân đôn để về sống với chị là Sandra sau khi bà chị được cho biết đã mắc bệnh nan y, bà không bao giờ nhận được tin tức gì của Thabo nữa và cũng không bao giờ gặp lại ông.
Năm năm sau Zena ngã bệnh nặng. Bà bị bệnh đái đường và biến chứng suy thận mãn tính. Zena cho biết thay vì dùng tiền để chạy thận nhân tạo nhằm kéo dài cuộc sống, bà hiến tặng của cải của bà cho những tổ chức từ thiện. Zena cho biết ước muốn duy nhất của bà là sớm được gặp lại cha mình và chính lòng mơ ước đó đã làm cho bà chấp nhận cái chết một cách thanh thản và bình an. Trong suốt cuộc đời bà tình yêu dành cho Thabo Mbeki, người anh hùng cách mạng, vị tổng thống đương kim của Nam Phi vẫn là một tình yêu duy nhất và bất diệt trong đời của người phụ nữ đáng kính này.
Việt Đăng
Gửi ý kiến của bạn
