QUẬN CAM (VB) - Một cuộc nghiên cứu khoa học vừa cho thấy chính các hóa chất sử dụng trong nông nghiệp - chứ không phải Chất Da Cam - là hiểm họa y tế lớn nhất tại Quận Cam. Cuộc nghiên cứu này do 2 người tị nạn Việt tại Quận Cam thực hiện. Tin này có thể nêu lên các trở ngại cho việc Hà Nội đòi Mỹ bồi thường về Chất Da Cam, cũng như có thể dẫn tới câu hỏi về sự an toàn trong các nông sản Việt Nam xuất cảng vào Hoa Kỳ.
Bản tin đăng trên tờ Orange County Register hôm thứ năm, do ký giả John Gittelsohn thực hiện. Dưới đây là bản dịch tóm lược.
Quang M. Nguyen, một kỹ sư công chánh sống ở Brea, và Truyet Mai, một nhà hóa học từ Orange, đã khảo sát các hình chụp từ vệ tinh, nghiên cứu hồ sơ khoa học và nhập lậu các mẫu nước vào Mỹ nghiên cứu trong khi điều tra về tình hình nạn lụt và ô nhiễm ở Vùng Cửu Long, vựa lúa của VN. Họ hy vọng nỗ lực của họ sẽ giúp ngăn cản các sự phá hoại xa hơn nữa trên quê hương.
"Bổn phận chúng tôi là nói cho mọi người biết về các nguy hiểm," theo lời Mai, một cựu giáo sư hóa học hiện đang điều hành một phòng thí nghiệm về thử nghiệm nước tại West Covina. "Chính phủ VN không ưa các quan điểm khoa học khác với họ. Họ cứ diễn dịch ra chính trị trên tất cả các vấn đề."
Nguyen và Mai không phải là các nhà hoạt động chính trị tại VN. Cả hai ở lại sau khi Sài Gòn thất thủ năm 1975, làm việc như là chuyên viên nhà nước. Bất mãn vì đói nghèo, tham nhũng và thiếu tự do, họ đã vượt biên - Nguyen đi năm 1979 và Mai năm 1983.
Họ nói là khảo sát khoa học của họ là khởi phát từ hy vọng, không phải vì cay đắng với chế độ. Mai nói, "Chúng tôi nhìn về tương lai, không phải về hiện tại hay quá khứ. Chúng tôi không dính gì tới chính trị."
Họ tập trung về môi sinh VN. Cọp và voi đang cơ nguy tuyệt chủng. Khói xe làm đen bầu trời thành phố. Nước dơ dẫn tới loài muỗi gây sốt rét và các bệnh đường ruột. Mai nói, ô nhiễm cũng gây nguy cho dân Mỹ, những người nhập cảng 500 triệu lương thực từ VN năm ngoái, một số thực phẩm trong đó có dính hóa chất bị cấm, kể cả chất DDT.
Còn vụ lụt nữa. Chính các đê điều thủy lợi và đường xá xây đắp vô tội vạ từ năm 1975 đã là nguyên nhân lụt lội, riêng năm nay trận lụt đã giết hơn 800 người, mặc dù cũng chính đê điều giúp VN thành nước xuất cảng gạo nhiều thứ nhì thế giới.
Nguyen kết luận như thế dựa vào bản đồ và không ảnh vệ tinh cho thấy liên hệ giữa lụt lội và các công trình xây cất mới, ngay cả trong những năm ít mưa.
Chưa hết. UNICEF và các cơ quan cấp viện quốc tế đã tài trợ cho khoan 200,000 giếng nước sâu ở vùng Cửu Long, vào các tầng khoáng chất có thể biến thành độc chất arsenic khi gặp chất oxy. Chính các giếng tương tự đã gây nhiễm độc arsenic tại Bangladesh, gây nước này hơn 200,000 người chết yểu. Nhưng phòng thí nghiệm dò chất arsenic tại VN thì lại không có.
Thêm nữa, Mai và Nguyen cho rằng các hóa chất nông dân VN sử dụng gây độc hại hơn cả chất dioxin từ Chất Da Cam, loại thuốc khai quang Mỹ sử dụng từ năm 1961 tới 1971.
Các cựu bộ đội CSVN và cựu chiến binh Mỹ đã đòi bồi thường vì các bệnh ung thư, rối loạn thần kinh và dị tật bẩm sinh mà họ cho là do Chất Da Cam. Nhưng hiểm họa Chất Da Cam chưa bao giờ được xác minh, một phần vì chi phí: Thử chất dioxin trong máu hay sữa mẹ tốn 1,000 đô la mỗi mẩu, nhiều hơn lương người Việt kiếm trung bình ba năm.
"Hàng triệu người bị khuyết tật và còn đau khổ vì các vết thương cũ vì Chất Da Cam phun ở VN," theo lời Phó Thủ Tướng CSVN Nguyễn Tấn Dũng trong chuyến viếng thăm Hoa Kỳ mới đây.
Nhưng Mai và Nguyen nói hiểm họa lớn hơn chính là chất trừ sâu rầy, và phân bón mà nông dân đang xài. Trong đó có hàng chục chất độc như Hexacholorobenzene, Dieldrin, Mirex và DDT. Có hơn 50 nước ký hiệp ước cấm dùng các chất này, nhưng VN vẫn phun thuốc này, thường khi hàng loạt, chỉ vài ngày trước khi rau quả ra chợ.
Hóa chất độc đã làm hại nguồn nước, thú vật và con người VN. Nguyen và Mai dẫn ra bản tường trình của hãng Hatfield Consultans từ Canada, bản nghiên cứu công phu nhất về Chất Da Cam tại VN - cho thấy "hàng chục độc chất" vừa nói có trong sữa các bà mẹ VN ở A Lưới, nơi ít dùng hóa chất nông nghiệp.
"Độ tập trung vài hóa chất độc đã nhiều tới 890,000 lần mà mức độ nước uống tại California cho phép," theo lời Nguyen. "Chính phủ VN nói về bệnh và khuyết tật bẩm sinh vì dioxin, nhưng họ không bao giờ nói về độc chất nông nghiệp. Nếu họ muốn giải quyết dị tật bẩm sinh và ung thư, họ phải nhìn vào vấn đề thật. Dioxin chỉ là vô nghĩa."
Có vài khoa học giả không đồng ý. L. Wayne Dwernychuk, nhà sinh hóa trách nhiệm bản nghiên cứu Hatfield tại VN, nói là việc có "hàng chục độc chất" đó vẫn không xóa đi được hiểm họa từ Chất Da Cam tại VN.