Từ tháng 10 năm ngoái những tin tức đầu tiên về những bất ổn xã hội ở vùng Tây nguyên trung phần Việt Nam, bắt đầu được lan truyền ra nhiều nơi trong nước và cả hải ngoại. Những vụ nổi dậy của đồng bào thiểu số ở Ban Mê Thuột, Pleiku, Kontum...hiện được xem là biến động xã hội trầm trọng nhất tại miền nam kể từ sau năm 1975. Những cuộc biểu tình, bạo động của đồng bào sắc tộc tại Tây Nguyên đang làm cho giới lãnh đạo cộng sản Việt Nam cực kỳ lo ngại và tìm cách trấn áp. Do điều kiện địa lý xa xôi hẻo lánh và các thông tin bị bưng bít tối đa bổi chính quyền Hà Nội, bản chất thật sự của các vụ nổi dậy của đồng bào Tây Nguyên hiện vẫn chưa được biết một cách rõ ràng.
Với bản chất độc tài tàn bạo, chính quyền cộng sản đã sử dụng công cụ của chuyên chính vô sản gồm công an và quân đội để tiến hành đàn áp các cuộc nổi dậy nói trên. Hàng trăm vụ bắt bớ đã xảy ra và hàng ngàn đồng bào sắc tộc đã phải chạy trốn sang Lào và Cam bốt để lánh nạn.
Dư luận tại hải ngoại có khuynh hướng cho rằng các cuộc nổi dậy của đồng bào Tây Nguyên là hậu quả của chính sách đàn áp tôn giáo, vì đa số đồng bào sắc tộc ở vùng này là các tín đồ Tin Lành thuộc các giáo hội có nguồn gốc tại Hoa kỳ. Thêm vào đó người ta cũng nói về các nguyên nhân khác như sự tham ô hối lộ vô độ của các viên chức cộng sản địa phương. Trong khi đó chính quyền cộng sản Hà Nội chính thức quy trách nhiệm các biến động xã hội tại Tây nguyên vào "âm mưu của các thế lực thù địch nước ngoài" và ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế tại vùng Châu Á. Cộng sản Việt Nam cũng cho rằng đồng bào sắc tộc đã bị bọn FULRO từ Hoa kỳ xách động đứng lên đòi tự trị.
Tuy nhiên nếu chịu khó quan sát một cách chi tiết hơn vào nhiều yếu tố kinh tế,chính trị và xã hội khác, người ta có thể thấy nguyên nhân sâu xa của các biến động vùng Tây Nguyên vừa qua nằm trong vấn đề đất đai.
25 năm sống trong đất nước không có chiến tranh đã gây ra cho chính quyền cộng sản những hậu quả nan giải khác. Sự bùng nổ dân số là một trong những vấn đề quan trọng nhất hiện nay mà chính quyền cộng sản phải đối diện. Năm 1975 Việt Nam có 48 triệu dân trên cả hai miền, nhưng vào cuối năm 1999, dân số Việt Nam đã lên đến con số 80 triệu dân. Theo ước tính của Liên Hiệp Quốc, vào năm 2015 Việt Nam sẽ có 100 triệu dân, bất chấp chính sách kế hoạch hóa gia đình của Việt Nam được cho là khá thành công.
Dân cư đông đúc tại các vùng nông thôn vốn trước đây thưa thớt vì chiến tranh, cộng với những miền đất "chó ăn đá, gà ăn muối" ở đồng bằng miền trung nghèo khổ đã khiến phát sinh một làn sóng di dân khổng lồ từ miền xuôi lên miền ngược. Việc những đồn điền cà phê tại vùng Tây Nguyên mang lại sự giàu có cho nhiều người đã khiến cho nhiều người khác cho rằng tại Tây Nguyên,họ có thể tìm thấy được cả đất đai và cơ hội làm giàu.
Dọc theo quốc lộ 14, con đường huyết mạch nối liền vùng phía nam của thành phố Sài Gòn với Đắc Lắc, người ta nhìn thấy hàng đoàn người lũ lượt kéo lên cao nguyên để tìm đất đai cư ngụ và canh tác. Càng lên cao, dọc theo hai bên đường quốc lộ, ai cũng có thể nhìn thấy những khu rừng thiên nhiên bị tàn phá để biến thành những đồn điền trồng cà phê mênh mông. Sau gần nửa thế kỷ xây dựng chủ nghĩa xã hội, Việt Nam chủ yếu vẫn là một quốc gia phong kiến cộng sản với nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp. 80% dân chúng Việt Nam sống ở vùng nông thôn và đa số diện tích có thể canh tác được đều thoái hóa nặng nề và liên tục bị tàn phá bởi hết lụt thì đến nạn hạn hán.
Dòng di dân này đã khiến cho cư dân của Đắc Lắc tăng lên gấp sáu lần kể từ năm 1975 và thị xã Pleiku có dân cư tăng gấp đôi kể từ ngày cộng sản chiếm miền nam. Trong thập niên trước chính quyền cộng sản thông qua chính sách kinh tế mới, đã xua dân chúng từ những vùng quê nghèo miền bắc vào nam. Một mặt để giải quyết vấn đề sinh nhai cho đám dân nghèo miền bắc này, một mặt để dùng đám dân xã hội chủ nghĩa nói trên theo dõi và khống chế các hoạt động của đồng bào miền cao nguyên trung phần Việt Nam.
Tuy nhiên dần dần dân cư tại các vùng cao nguyên này đã chuyển sang trồng cà phê và cà phê Việt Nam cũng dần dần được chú ý nhiều trên thị trường quốc tế. Mặc dầu hiện nay giá cà phê Việt Nam đang giảm khắp nơi, nhưng trong tương lại thị trường cà phê Việt Nam trên thế giới chắc chắn sẽ phục hồi. Các cán bộ cộng sản các cấp tại Việt Nam, tùy theo địa vị và quyền thế của mình, đang ra sức chiếm lĩnh đất đai màu mỡ tại vùng Tây Nguyên để thành lập các đồn điền cà phê của mình và dùng nguồn lao động di dân từ các vùng quê nghèo đồng bằng đến làm nhân công.
Những người dân nghèo từ đồng bằng lên chỉ mong kiếm được một miếng đất cắm dùi để tạo kế sinh nhai, trong khi chính các quan lại cộng sản cao cấp là những kẻ ăn cướp hàng ngàn mẫu đất phì nhiêu nhất để tạo dựng đồn điền trồng cà phê xuất cảng. Đồng bào các sắc tộc tại Tây Nguyên có thể nói rằng chưa hề được hưởng được bất cứ thành quả gì của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nay đất đai của bộ tộc, dòng họ lại bị cán bộ ỷ sức ỷ quyền cướp hết để làm giàu riêng. Trước tình hình đó, dĩ nhiên đồng bào các sắc tộc không thể ngồi yên để thấy họ bị đối xử thô bạo và bất công như vậy.
Chính quyền cộng sản Việt Nam cho rằng từ trước đến nay chính quyền cộng sản trung ương và địa phương, luôn tìm mọi cách để nâng cao cuộc sống của đồng bào miền cao. Các cán bộ cộng sản Việt nam viện dẫn các chính sách như cho vay lãi suất thấp, giáo dục miễn phí, chăm sóc y tế miễn phí dành cho các dân tộc thiểu số. Tuy nhiên ai cũng hiểu tại Việt Nam ngày nay, chẳng có cái gì miễn phí cả. Muốn vay tiền ngân hàng để canh tác thì phải chi tiền hối lộ còn nặng hơn lãi suất chính thức của ngân hàng mới được vay. Con cái đi học phải chi ra trăm thứ tiền từ bộ đồng phục, cuốn sách học cho đến cây viết chì. Nếu không may bị bệnh mà không có tiền thì đừng có hy vọng được nhập viện và cứu chữa. Công bằng xã hội không tồn tại ở Việt Nam thì làm sao tránh được những bất ổn.
Chính đồng bào các sắc tộc là những người đang bị đàn áp và bị thiệt thòi nhiều nhất tại Việt Nam. Cũng chính đồng bào các sắc tộc là mối lo ngại của chính quyền cộng sản Hà Nội về tình hình an ninh của các vùng cao nguyên hẻo lánh, sát biên giới với các quốc gia khác như Trung Cộng, Lào và Cam Bốt. Mâu thuẫn về đất đai tại cao nguyên là một tất yếu không thể giải quyết được. Những mâu thuẫn đó sẽ làm chính quyền cộng sản bị suy yếu dần tại cao nguyên và cũng là dấu hiệu cho thấy chính quyền cộng sản Hà Nội đang càng ngày càng chìm đắm trong những biến động chính trị và xã hội không lối thoát.
Lê Thảo Minh
Gửi ý kiến của bạn
