-Các trò ngoạn mục đang và sẽ xảy ra tại các nơi đông dân Việt trong năm bầu cử 2006 này. Trong đó nhiều ứng cử viên Mỹ Trắng đua nhau đi kiếm phiếu Vàng của người Mỹ gốc Việt. Nào mặc áo dài Việt Nam, bập bẹ câu " kinh chao qui vi" trong dịp Tết cỗ truyền của người Việt. Và cũng có một số ứng cử viên Mỹ gốc Việt mỹ hóa thành " Mỹ Da Vàng", đua nhau đi kiếm phiếu Vàng của người Mỹ gốc Việt dù nói tiếng Việt ngọng nghịu như Mỹ, không hiểu tâm tư nguyện vọng của "đồng bào" mình trong và ngoài nước ra sao, nhưng hô hào, đòi hỏi người Việt bỏ phiếu cho người Việt,
Một, một nghiên cứu điễn hình ở San Jose. Trong một bài viết của Phil Yost nói ứng cử viên Da Trắng thèm thuồng chạy theo lá phiếu Việt. Không ai và không bao giờ người Mỹ gốc Việt trách - trái lại còn vui nữa là khác - khi thấy những gì các ứng cử viên Da Trắng đang làm để kiếm phiếu trong cuộc bầu cử vào chức thị trưởng ở San Jose. Quí vị ấy mặc áo dài cỗ truyền của người Việt, nói đôi lời chào hỏi bằng tiếng Việt để kiếm phiếu của cử tri người Mỹ gốc Việt. Không trách mà vui nữa là khác vì bất cứ sắc dân nào trên thế giới, thấy một người khác sắc tộc cùa mình mà ăn mặc theo kiểu mình, cố gắng nói vài câu tiếng mẹ đẻ của mình, thường có thiện cảm ngay.
Huống hồ đứng trên bình diện xã hội, trong mùa bầu cử tại các vùng có cộng đồng người Việt, những ứng cử viên Da Trắng mặc đồ Viêt, nói tiếng Việt để vận động lá phiếu của người Việt; điều đó chứng minh cộng đồng người Việt đã có một thế đứng, có một số sản nghiệp chánh trị, có một số phiếu dù một mình chưa làm ra hoàn toàn được một đại diện dân cử , ít ra cũng là số phiếu của phần nước tràn thắng cử cho ứng cử viên. Nói gọn người Mỹ gốc Việt đã đi sâu, đi sát vào dòng chánh chánh trị bầu cửa Mỹ rồi.
Việc làm của một số ứng cử viên Da Trắng nói trên có hiệu quả, không lớn lắm nhưng vẫn là hiệu quả. Theo bài viết của tác giả nói trên , chẳng những ba ứng cử viên Da Trắng -- Chuck Reed tranh chức thị trưởng; Cindy Chavez , phó thị trưởng; và Dave Cortese, nghị viên -- mặc Việt, nói Việt, chào cờ Việt, cho lân Việt ăn tiền lấy hên trong dịp Tết để gây tác dụng sân khấu, mà còn gởi truyền đơn nói lên những việc làm gắn bó với quyền lợi người Việt ở San José nữa. Kết quả không đến nổi tệ lắm đâu. Trong kỳ gây quỹ ứng cử đầu Chavez thu được 10.000 Đô mà người tặng đa số là họ Việt. Nhưng có đi thì cũng có lại, Reed tặng lại 2.000 Đô và Cortese 1.000 Đô cho tổ chức người Việt diễn hành Tết và Chavez tặng 500 Đô cho hội Việt Heritage.
Những gì những ứng cử viên Da Trắng làm không phải không có lý. Người làm chánh trị không có ở không để làm dùm điều gì cho ai hay làm để chơi. Cái lý đó là Cộng đồng người Việt ở San Jose giữa thập niên 1970 mà đã có 100.000 người rồi. Trong cuộc bầu cử thị trưởng 8 năm trước, tỷ lệ cử tri Việt đi bầu là 2%. Và nhiều dấu chỉ cho thấy người Mỹ gốc Việt rất năng động trong chánh trị và cử tri Mỹ gốc Việt nhứt là thành phần lớn tuổi rất siêng đi bầu. Nên nhiều nhà quan sát có lý do vững chắc để tin sẽ lên 10% trong kỳ bầu tới đây.
Hai, một vài nhận xét về lá phiếu Việt qua các kỳ bầu cử trước. Gốc Việt không nhất thiết là được phiếu Việt. Gốc Việt mà bị tha hóa, biến thành Mỹ Da Vàng, nói tiếng Việt không rành, tác phong không đúng "con nhà gia gíao" Việt coi như mất điểm hình thức. Gốc Việt mà không biết tình hình cộng đồng, không biết nỗi khổ của đồng bào đang bị CS kềm kẹp trong nước là mất thêm một phần điểm nội dung. Gốc Việt mà phe phái ủng hộ cơ chế này hại cơ chế cộng đồng kia lại mất thêm mất điểm nội dung nữa. Gốc Việt mà nghe theo sách giáo khoa phản chiến của Mỹ, tin theo những người Mỹ làm chánh trị tay sai của tài phiệt coi đồng Đô la quí hơn giá trị và niềm tin lịch sử Mỹ là tư do, dân chủ, làm tài khôn đi dạy đời người Việt "bỏ quá khứ ra sau hướng về tương lai phía trước với VC", theo chủ trương hòa giải hòa họp theo kiểu xin cho, là mất hết điểm nội dung.
Đảng tính Cộng Hòa hay Dân Chủ không mạnh bằng tinh thần và chánh nghĩa của cuộc đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền Việt Nam vì đại đa số người Mỹ gốc Việt là dân tỵ nạn CS. Nhứt là ở Mỹ bỏ đảng này, ghi danh vào đảng khác để bầu ciử sơ bộ rất dễ. Ngay đối với dân biều nghị sĩ, bỏ phiếu ngược đường lối Đảng để thuận lòng dân, không coi là phản đảng. Thống kê đã chỉ rõ cử tri Việt lớn tuổi thuộc thành phần tỵ nạn CS là những cử tri mẫn cán hơn cử tri thuộc lớp trẻ.
Ba, xé phiếu và mất phiếu. Một lá phiếu gốc bị xé - đặc biệt là phiếu khiếm diện được vận động kỹ bị xé hại bằng cả chục phiếu cầu may. Một lá phiếu biên tế do cử tri độc lập dành cho là một giọt nươc tràn thắng cử. Kết quả bầu cử giữa kẻ thắng người thua ở Mỹ thường sát nút nhau. Cách xé phiếu hữu hiệu là dùng củi đậu nấu đậu, hay nói khác, là dùng ứng cử viên Việt tranh với ứng cử viên Việt để xé phiếu Việt. Hơạc đảng này dùng một ứng cư viên Việt để xé phiếu của một ứng cử viên Da Trắng khác đảng.
Mất phiếu thường xảy ra nhứt đối với ứng viên đang nhiệm kỳ tái ứng cư, ỷ tài ỷ tận, thường lo chuyện cao xa ở cơ quan lập pháp, mà lơ là công tác địa phương, bị đối phương dùng cưa lá liểu cưa ghế mà không hay. Cách mất phiếu gốc cũng thường xảy ra do ỷ lại vào sắc tộc, đảng phái, phe nhóm của mình, Mể bỏ cho Mễ, Việt bỏ cho Việt. Cộng Hòa cho Cộng Hóa, Dân Chủ cho Dân Chủ.Yếu tố sắc tộc chỉ là một trong trong nhiều yếu tố để cử tri chọn lựă mà thôi.
Cách mất phiếu dễ và thường nhứt là chỉ chơi với mấy ông lớn, mấy ông giàu, mấy ông có học, mấy ông bà chủ báo, mà quên đi khối cử tri thầm lặng, lao động và người nghèo. Mấy ông lớn, mấy ông giàu, mấy ông chủ báo mấy ông có bằng có quyền, có chỗ ăn nói và gói ý kiến người khác thật -- nhưng không phải là người được nhiều người nghe đâu. Mấy ông người Việt ấy ít dám tài trợ tiền bạc vì sợ nếu người được ủng hộ thất bại, đối thủ sẽ trả thù trở ngại làm ăn, chạy chọt. Đó là lý do tại sao người ta thấy mấy ông giài Việt cho tiền các hội từ thiện, trường học, mà ít khi giúp cho các tổ chức dấu tranh dù đa số quí vị ấy cũng là dân tỵ nạn CS. Tâm lý ngàn đời dân đen không ưa kẻ có quyền thế và tiền bạc. Nói theo mấy ông "cõi trên" đó là mất "quan điểm quần chúng" - nghĩa là mất phiếu. Nên những nhà làm chánh trị Mỹ chỉ đi đêm vói người giàu; trái lại người giàu cũng không phải những tay vừa luôn sữ dụng hiệu năng chánh tri hiện diện gần người có quyền thế.
Cân đối thế lực tài phiệt với thế lực quần chúng là một nghệ thuật của ứng cử viên.
Nói gì thì nói, trong mùa bầu cử này, thấy ứng cử viên Da Trắng thèm thuồng lá phiếu Vàng Việt, ứng cử viên Việt cũng thấy rung rung trong bụng và cảm thấy phải gần đồng bào hơn. Còn cử tri gốc Việt cũng thấy mừng mừng cho tập thể người Việt.
Gửi ý kiến của bạn
