Báo Nhân Dân trong bài viết “Đồng bằng sông Cửu Long báo động kiểu kinh doanh "ăn xổi ở thì"” đăng lại từ báo SGGP đã nêu lên các hiện tượng đáng lo trong nền kinh tế Miền Tây -- trong đó tới 40% dân nuôi cá basa đã bỏ nghề, và 10 nhà máy chế biến dừa đã đóng cửa tạm... Trích đoạn báo Nhân Dân như sau.
“Cá tra, cá basa vẫn đang khủng hoảng thừa, trong khi nguồn nguyên liệu dừa, mía và lúa - gạo ở ĐBSCL lại khan hiếm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có một nguyên nhân dai dẳng là kiểu làm ăn "ăn xổi ở thì" đã ngấm sâu vào suy nghĩ của doanh nghiệp và cả nông dân ĐBSCL.
Về sự kiện hơn 10 nhà máy chế biến dừa ở Bến Tre tạm đóng cửa vì thiếu nguyên liệu ông Nguyễn Quốc Bảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, nhận định: "Chu kỳ khan hiếm, giá dừa tăng cao vào ba tháng cuối năm đã diễn ra nhiều năm qua".
Giá dừa hiện đạt ngưỡng 26.000 - 29.000đ/chục, doanh nghiệp phải tranh mua mới có! Cái lý các nhà máy chế biến dừa ở Bến Tre đưa ra: Do xuất cảng sang Trung Quốc nên dẫn đến thiếu nguyên liệu (") UBND tỉnh Bến Tre không thể ra lệnh cấm nông dân bán dừa nguyên liệu xuất cảng sang Trung Quốc. Vấn đề nằm ở chỗ "thuận mua, vừa bán". Không ít nông dân đặt câu hỏi: Tại sao lúc giá dừa còn 12.000đ/chục, nhà máy chế biến không nâng mức giá mua lên giá sàn tối thiểu có lợi cho nông dân" Như vậy, có công bằng với nông dân không khi giá dừa vọt lên, khan hiếm thì doanh nghiệp lại yêu cầu can thiệp"
Trường hợp tương tự cũng xảy ra đối với mía nguyên liệu. Giá mía liên tục ở mức cao từ đầu vụ đến nay ở địa bàn tỉnh Hậu Giang. Có lúc lãnh đạo nhà máy đường cho rằng các nhà máy đường từ nơi khác đến mua mía non để giành nguồn nguyên liệu" Thật ra, việc nông dân bán mía non (chữ đường thấp) là việc "chẳng đặng đừng" bởi hiện tại tuy mía non nhưng giá tới 400đ - 450đ/kg, trong khi giữ mía tới khi đủ chữ đường thì không doanh nghiệp nào dám "cam kết" sẽ mua với giá này"
Cuối tháng 11-2005, giá cá tra đã nhích lên 11.000đ/kg. Song theo nhận định của GS-TS Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng Trường Đại học An Giang: "Giá cá tra, cá basa sẽ tăng trở lại và đạt mức 12.000đ/kg". Nguyên nhân chủ yếu do dịch cúm gia cầm đang lan nhanh ra nhiều nước trên thế giới; các đơn đặt hàng cá tra, cá basa từ châu Âu đang tăng vọt. Nhiều khả năng các doanh nghiệp Việt Nam không đáp ứng đủ các đơn đặt hàng này trong thời gian tới. Tuy nhiên, đến nay, giá cá tra, cá basa vẫn bị các doanh nghiệp xuất cảng "ghìm" ở mức thấp. Nhiều nông dân nuôi cá bất bình: "Doanh nghiệp cứ đưa ra lý do dư lượng kháng sinh để "ngâm" các ao cá tra, cá basa của nông dân".
Hiện tại, khoảng 30% - 40% nông dân nuôi cá tra, cá basa ở ĐBSCL đã bỏ nghề hoặc chuyển sang nghề khác. Một vị lãnh đạo ở Hội Nghề cá Việt Nam nhận định: Cá tra, cá basa nguyên liệu sẽ khan hiếm và giá tăng mạnh trở lại trong năm 2006!...”
Theo lời một doanh gia hải ngoại, thực sự các hiện tượng này đã có thể tiên đoán từ năm ngoái, khi bùng nổ lên tranh chấp về cá basa và dư lượng kháng sinh. Nhưng vì sao sức tự điều chỉnh giá các ở VN vẫn còn để cho các đại gia ép giá thì vẫn là khó hiểu, khi thấy rõ là sức ép từ thị trường qúôc tế chưa giảm. Cũng doanh gia này nói, hiện tựơng mở cửa bán nguyên liệu cho Hoa Lục làm suy yếu một số ngành sản xuất Việt nam cũng không phải là gì mới, nhưng vì sao không điều hợp được mới là việc khó hiểu.