Thủ Tướng Phan Văn Khải đi Mỹ thì cũng vậy thôi, nhích thêm một chút, không có gì để ầm ĩ quá độ. Nhưng trong một tòan cảnh quan hệ giữa Mỹ và Á Châu thì đôi khi một bước chân nhìn gần rất là nhỏ, nhưng cũng hiện ra một ván cờ thế rất là mới.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, ông Michael Marine, cố ý làm cho chuyến viếng thăm của ông Khải trở thành một "chuyện thường thôi, không có gì gọi là biến chuyển lớn…" Oâng Marine nói như thế khi trả lời phỏng vấn trên đài RFA, đăng trên trang nhà đài này hôm 25-5-2005.
Đúng vậy. Chuyện rất là thường thôi. Nghị trình ông Khải tại Mỹ cũng có vẻ như không cho thấy gì trầm trọng. Có vẻ như thói quen trầm trọng hóa vấn đề chỉ là bệnh của các nhà bình luận hết đề tài nóng hổi - hoặc là không muốn bàn về chuyện cô tài tử nổi tiếng Yến Vy bị công an bắt đi trung tâm cải huấn 18 tháng mà không đưa cô ra tòa, coi như hệ thống tòa án không hiện hữu… hoặc là không muốn bàn chuyện diệt trừ tham nhũng nữa, vì cũng vậy thôi… Nhưng có vẻ không hẳn thế.
Theo lời ông Marine, thì ông Khải sẽ được Tổng Thống George W. Bush tiếp tại Nhà Trắng, làm việc với các vị Dân Biểu, Nghị Sĩ Mỹ và đọc một bài diễn văn quan trọng kêu gọi đầu tư. Chỉ có chuyện đầu tư thôi sao" Chỉ nói thế giữa quốc hội một đất nước có truyền thống tôn giáo là thờ phượng tự do dân chủ" Hay là có chuyện gì để nói nhỏ nữa"
Oâng Michael Marine giải thích, "Tôi không tin là sẽ có những biến chuyển thật lớn để khởi đầu cho chương sử mới trong mối quan hệ giữa hai nước. Những gì đã xảy ra trong 10 năm qua là những bước tiến từ từ để mở rộng quan hệ, dù mức tiến có nhanh hơn nhiều người nghĩ là có thể làm được. Tôi dự đoán tiến triển đó sẽ được tiếp tục. Nhưng tôi không thấy có thay đổi nào lớn, tôi chỉ nhìn thấy quan hệ giữa hai nước sẽ được mở rộng và bền chặt hơn."
Nếu chúng ta nhớ rằng, chuyện Đảng CSVN để cho một Thủ Tướng ra nứơc ngòai, họp với một Tổng Thống Mỹ tất là chuyện ghê gớm lắm. Người ta còn nhớ, thời ông Đỗ Mười làm Tổng Bí Thư CSVN, rõ ràng là Thủ Tướng Khải đã lên lịch sẽ bay đi gặp Tổng Thống Clinton ở một nơi khác tại Á Châu để ký Bản Hiệp Ước Mậu Dịch Song Phương Việt-Mỹ, mà giờ chót còn phải hủy bỏ, vì ông Mười phán rằng đó là mưu mô hiểm độc của Mỹ, vì tại sao đàn anh Hoa Lục vĩ đại như thế lại chưa ký thương ước song phương với Mỹ… Thế là lúc đó phải hõan ký thương ước Mỹ-Việt. Mất thêm một tí thì giờ.
Tất nhiên, bây giờ thì khác rồi. Hoa Lục kết thân đủ thứ với Mỹ rồi, mà lại vào WTO trứơc cả VN, nên đang làm mưa làm gió thị trường may dệt toàn cầu. Thêm nữa, bác Nông Đức Mạnh có vẻ như văn hóa cao hơn bác Đỗ Mười, nên có thể không có chuyện giờ chót xiềng chân ông Khải nữa.
Dù vậy, nghị trình thì không thấy gì lạ. Theo lời ông Marine, đơn giản chỉ vì "phía Việt Nam muốn là có quan hệ gần hơn nữa với Hoa Kỳ. Họ muốn quan hệ hai bên được mở rộng. Nói thẳng ra thì nền tảng của mối quan hệ hiện giờ là quan hệ về thương mại và kinh tế. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, điều đó quan trọng cho Việt Nam cũng như cho giới lãnh đạo Việt Nam khi họ hoạch định kế hoạch cho quốc gia, để từ đó mối quan hệ phát triển thêm. Nhưng cũng có những hợp tác rất quan trọng trong những lãnh vực khác nữa như trao đổi giáo dục, trao đổi chuyên môn, chẳng hạn như hợp tác y tế mà tôi đã nói, và ngay cả hợp tác về quân sự…. Quan hệ về quân sự cũng đang được mở rộng, đặc biệt là trong 2 năm qua và có triển vọng sẽ tăng hơn nữa, bao gồm cả việc ký kết tham gia chương trình huấn luyện quân sự do Hoa Kỳ thực hiện cho sĩ quan nước ngoài, được gọi là IMET, dưới hình thức huấn luyện Anh Ngữ và huấn luyện cho những sĩ quan trung cấp của Việt Nam tại các căn cứ ở tại Mỹ."
Vấn đề chính là thái độ của TT Bush. Nếu chúng ta nhớ rằng, từ khi nhậm chức, ông Bush chưa bao giờ nói chuyện với lãnh tụ Arafat của Palestine, và khi Arafat chết xong mới ngầm lộ ý hài lòng… vì có cơ hội hòa bình cho một Trung Đông mới. Đơn giản, Bush nhìn Arafat là kỳ đà cản mũi cho hòa bình.
Trong khi đó, Bush công khai thúc giục dân chủ hóa Cuba, công khai ủng hộ các nhà họat động dân chủ, không khuyến khích lật đổ Fidel Castro, nhưng công khai lớn tiếng khuyến khích dân chủ đa đảng đa nguyên cho Cuba. Những ngày cuối vận động tranh cử 2004, Bush tới tận Miami, gặp người Mỹ gốc Cuba và hứa rằng khi ông kết thúc nhiệm kỳ 2, thì chế độ Castro sẽ không còn trên ngôi nữa.
Dân chủ tự do thực sự là lý tửơng của dân Mỹ, không riêng của ông Bush. Vậy thì tại sao ông Bush sẽ trải thảm đỏ cho ông Khải, sẽ bá vai chụp hình thân tình"
Vấn đề không phải đơn giản là Việt Nam, mà hẳn là tòan cảnh Châu Á, cụ thể là Trung Quốc, một cường quốc mà viện nghiên cứu Hoa Kỳ Heritage Foundation tiên đoán là vài chục năm nữa sẽ qua mặt Mỹ về nhiều phương diện.
Nghiên cứu chỉ là chuyện phủi bụi cho các giá sách thư viện. Còn chuyện đời thường có khi vẫn khác. Nhưng chuyện ông khổng lồ Hoa Lục thì ai ngó qua cũng thấy, vì bắp thịt cuồn cuộn không giấu được gì ai.
Richard Holbrooke, nguyên Phụ Tá Ngọai Trưởng Mỹ Đặc Trách Đông Á Thái Bình Dương Sự Vụ, viết trên tờ Washington Post hôm Thứ Sáu 27-5-2005, mở đầu bài viết nhan đề "China Makes Its Move" bằng các dòng sau:
"Tâm bão của thế giới đã chuyển… sang Trung Hoa," theo lời Ngọai Trưởng John Hay nói năm 1899. "Bất kỳ ai cũng hiểu là Đế Quốc khổng lồ đó… có một chìa khóa cho chính trị thế giới trong 500 năm tới."
Nghĩa là, Mỹ thấy hiểm họa Hoa Lục từ lâu xưa rồi, từ cả thế kỷ"
Mỹ không giấu quan điểm đó. Oâng Thứ Trưởng Ngọai Giao Robert Zoellick thẳng thắn hù dọa Liên Aâu hôm 4-4-2005 tại Brussels rằng, "các vị dân cử cao cấp Hoa Kỳ sẽ nhanh chóng cắt bỏ các hợp tác quốc phòng giữa Mỹ và Aâu Châu, vì sợ rằng kỹ thuật và vũ khí Hoa Kỳ có thể bị dùng chống lại các chiến binh Mỹ ở Châu Á, nếu các nứơc Liên Aâu bắt đầu bán vũ khí cho Hoa Lục."
Nói thế thì rõ quá rồi. Ngoài ra, mọi chuyện khác đều là chuyện nhỏ. Không hề nói quanh co như nhà ngoại giao lịch thiệp Michael Marine của chúng ta.
Đó là các nhà ngọai giao đấy. Chứ còn các nhà nghiên cứu thì không quanh co. David Wall, nhà nghiên cứu ở viện Chatham House, viết trên tờ Japan Times ngày 22-5-2005 một bài về tình hình Châu Á, "Vâng, như dường là chiến tranh giữa Mỹ và Trung Quốc đã tất phải xảy ra. Vài ngừơi đã nói rằng cuộc chiến thực sự đã bắt đầu. Tuy nhiên, nó sẽ không là cuộc chiến quân sự. Không kể vài trận đánh quân sự địa phương, cuộc chiến thực sẽ là kinh tế và trên không gian Internet. Lính Mỹ không cần lo ngại đang đứng ngay hồng tâm. Chưa đâu."
Bài viết đó được đặt nhan đề là gì" Tựa đề rất đơn giản, trúng ngay nỗi lo của dân Mỹ, "Betting on World War III" (Đánh Cược Về Thế Chiến III).
Trung Quốc có âm mưu nào nơi đây" Có phải Hồ Cẩm Đào sẽ xúi lãnh tụ Kim Jong-Il làm cuộc chiến thần thánh chống Mỹ cứu nứơc, để đẩy lính Bắc Hàn xung phong ra trận sinh Bắc tử Nam" Hình như họ Kim không "vĩ đại" như Bác Hồ để theo gương thống nhất quê nhà như thế" Thực sự, Trung Quốc đang lặng lẽ vươn tay khắp vùng Châu Á, bằng mọi mưu kế kiểu thời Tam Quốc Chí với các quân cờ mới. Họ ra trận bằng hàng hóa, bằng đồng tiền tỉ hối giá rẻ, bằng lương chết đói… Nhưng không lọai trừ khả năng một cuộc chiến quân sự bùng nổ. Mỹ đã tái phối trí quân ở Thái Bình Dương, đã mở lại quan hệ quân sự với Indonesia, đã lặng lẽ giao thêm vai trò quân sự cho Nhật, đã ký bản Thương Ước Tự Do Mậu Dịch Mỹ-Singapore (U.S.-Singapore Free Trade Agreement), và đang họp về các bản văn FTA tương tự với Thái Lan và Mã Lai.
Đặc biệt, theo nhà phân tích Evelyn Goh, giáo sư đại học Nanyang Technological University của Singapore, thì các nỗ lực ngoại giao mới đây của Thứ Trưởng Ngọai Giao Zoellick "phản ảnh thái độ chính phủ Bush đối với khu vực, chúng ta có thể chờ đón một quan hệ Mỹ-ASEAN đầy hoa trái trong 4 năm tới."
Trong tòan cảnh đó, chuyện ông Khải tới gặp ông Bush có thể thấy là tất nhiên. Màn kịch đã dựng sẳn. Tới giờ các diễn viên lên bắt tay, nói vài câu thọai.
Nhưng dân tộc Việt Nam sẽ có mặt ở đâu trong toàn cảnh này" Vẫn trì trệ dứơi nền độc đảng tòan trị" Và xem chuyện đấu tranh chống tiêu cực xã hội là quan trọng hơn là tìm hứơng đi để thống nhất toàn lực, toàn tâm của ngừơi dân" Và vì sao nhiều người lại công nhận tư cách ông Khải là đại diện cho dân tộc Việt Nam, trong khi thực sự tòan dân không hề bầu cho ông Khải trong cuộc phổ thông bầu phiếu nào"
Hãy hình dung, ông Bush bắt tay Fidel Castro xem…
Gửi ý kiến của bạn
