Làm báo, làm truyền thông, ai cũng muốn vô tư. Nhưng thương thay giờ phút vô tư chưa gõ trên trần thế này. Vì con tim có những lý lẽ mà lý trí không biết.
Nên ba lần tranh luận truyền hình của TT Bush với TNS Kerry, ba lần TT Bush thua dưới sự mô tả của đa số tuyền hình. Kết quả thăm dò nhanh của Truyền hình Mỹ TT Bush luôn kém hơn TNS Kerry. Nhưng lá phiếu của nhân dân trong ngày chung quyết 2 tháng 11, TT Bush thắng vượt bực, trên 3%. Và trên bản đồ Mỹ, màu của TT Bush đỏ tươi lan rộng hầu hết kháp các tiểu bang, nói lên số phiếu cử tri đoàn của Oâng cao hơn túc số cần thiết để đắc cử 270 nhiều. Thực tiễn của cuộc sống, chân lý của sự kiện - ngay tại Mỹ-mà còn trái ngược với những gì truyền thông Mỹ loan tải như vậy. Huống hồ gì chuyện ở Iraq xa xôi.
Nếu xem và tin ngay không kiểm chứng một số đài truyền hình Mỹ hàng ngày, người ta tưởng đâu Iraq đang là hỏa ngục. . Không có nơi nào được yên. Phiến quần nổi dậy như nấm. Quân Mỹ chết hết rạp. Cuộc bầu cử khó mà có như Ô. Bush nói. Bóng ma Chiến tranh VN bao trùm và che mờ thực tế Iraq.
Vì được nhồi nhét bằng những tin tức bi quan thê thảm như vậy bởi đa số truyềøn hình, một ngày mấy lần, mỗi tuần 7 ngày, còn ai đâu, và có thì giờ đầu để đọc và nghe những người Mỹ trong cuộc. Đó là những nam nữ công dân, quân nhân thực sự đang phục ở Iraq. Cảm nghĩ và lời nói của những quân dân cán chính Mỹ và gia đình, bè bạn họ không phải như vậy, hoàn toàn khác với của truyền hình. Nhưng vì không có máu đổ, thịt rơi, nên không hấp dẫn nên cảm nghĩ và lời nói của những người sống chiến đấu và làm việc tại Iraq không được truyền hình chú ý.
Cựu Đại sứ Edward Rowny đã đem vấn đề này ra thảo luận với Cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ, Ô. Zbigniew Brzezinski là một người chỉ trích mạnh Chiến tranh Iraq, trong Hội Đồng Ngoại giao. Chính vị Cố vấn chống Chiến tranh Iraq quyết liệt này cũng không không đồng ý việc khai thác tin theo kiểu tin "có máu chảy mới thành hàng đầu", như truyềøn thông Mỹ đã làm về Chiến tranh Iraq.
Và nhà bình luận Thomas Friedman của New York Times là tờ báo chuyên chở nhiều tin tức xấu cho Chiến tranh Iraq, vẫn không có cái nhìn theo khuynh hướng của báo này, sau khi làm một cuộc du hành quan sát thực địa Iraq về. Oâng viết, "Tôi được Bộ binh, Thủy quân lục chiến Mỹ dẫn đi bộ. Họ có cái nhìn sát và thực. Đa số những người tôi nói chuyện không đa nghi - rất tin chắc chúng ta đã làm điều tốt, điều đúng."
Còn dân chúng Mỹ, những tin rất cần thiết cho sự thành công của Mỹ ở Iraq, có bao nhiêu người được biết vì không hấp dẫn đối với truyền thông nên ít được loan tải. It ngưòi biết Liên Aâu và Nga đã xoá 33 tỷ nợ cho Iraq, số nợ mà nhà độc tài Hussein đã gây ra trong việc củng cố quyền độc tài của Oâng. 45.000 người Cảnh sát Iraq và 48.000 quân nhân Iraq đã được đào tạo, huấn luyện và đã bắt đầu tự lo việc bảo quốc an dân. Mỹ đã viện trợ cho Iraq 5 tỷ Đô la. Tiền bán dầu trước đây bị Liên Hiệp quốc giữ và sanh tham nhũng, bây giờ đã về tay chánh quyền Iraq. Nguồn lợi dầu của Iraq qua sự giúp đỡ của ngân hàng Mỹ đã đi vào ngân sách quốc gia Iraq, đến tháng 10 đã được 1 tỷ 9 Đô. Cơ quan Viện Trợ Mỹ USAID thường xuyên nhật tu và phổ biến trên Internet. Nhưng ít khi truyền thông khai thác. Vì theo thói quen nghề nghiệp hay mép mó nghề nghiệp của truyền thông Mỹ, đó không phải là những cái tin vì máu có đổ mới thành tin hàng đầu.
Đúng, không ai chối cãi -- máu đã đổ ở chiến trường Iraq. Nội tháng 10 thôi, có 775 người đã chết trận hay bị thảm sát, ở Iraq. Trong đó có 63 quân nhân Mỹ thương vong và 691 người Iraq khác. Sinh mạng ở đâu, của ai, và lúc nào cũng đáng quí, và cái chêt nào cũng đang đau buồn. Nhưng nhìn trên quân số của Mỹ tung vào chiến trướng là 135.000 và dân số Iraq mấy chục triệu, số tổn thất trên không phải là con số có gì ghê ghớm.
Và ngay con số truyền thông thưòng dùng để mô tả Chiến tranh Iraq - 100.000 quân nhân và thường dân Iraq bị quân Mỹ giết chết-- cũng phải coi lại. Nguồn tin đó là do một tạp chí y khoa của Anh, tờ Lancet, đưa ra. Cách khảo sát không khoa học, dựa vào những câu trả lời của 998 gia đình của 33 xóm ở khắp Iraq lấy làm mẩu, rồi lấy trung bình và kết luận tổng quát hoá.. Báo Financial Times ngày 19 tháng 11 cho biết chính tác giả cuộc thăm dò và đưa ra con số ấy cũng đã đổi ý về việc đã làm của mình.. Theo con số chánh thức của Bộ Y tế chánh quyền tạm thời của Iraq gần đây công bố, có khoảng 3.853 người Iraq chết và 15.517 người bị thương thôi.
Còn những con số thăm dò tổ chức qui mô này ít khi được truyền thông nhắc nhở tới. 40% người Iraq nói nước mình bây giờ đỡ hơn thời trước. 65% lạc quan cho tương lai.. 85% muốn được đi bầu. 45% dân chúng ủng hộ chánh quyền do Ô, Thủ Tướng Allawi lãnh đạo. Đa số dân chúng Iraq không thích sự hiện diện của Quân đội Mỹ ở đây, nhứng ít nhứt 35% muốn Mỹ ở lại.
Vấn đề Iraq dĩ nhiên có nhiều thất bại cũng như thành công, còn nhiều khó khăn trong những ngàu sắp tới nữa. Lật đổ nhà độc tài, chế độ độc tài để dân chủ hoá một nước từ trước tới giờ chưa có một ngày dân chủ. Gieo một hạt giống dân chủ giữa vùng Hồi giáo và vương quyền thống trị hàng ngàn năm. Những chuyện như vậy đâu có dễ; dù Mỹ là một siêu cưòng nhưng dâu có phải muốn làm gì thì làm được trong vấn đề chánh trị và xã hội. Nhưng tình hình thực sư ở Iraq hiện không phải như nhũng gì những người đối lập của TT Bush đã tả oán vì lập trường chống Bush. Và không phải như truyền thông Mỹ đa số đã mô tả vì méo mó nghề nghiệp bởi nguyên tắc và nhu cầu hấp dẫn người nghe, nhìn, và đọc.
Sự khác biệt giữa cuộc tranh cử của TT Bush và Kerry do truyền hình mô tả, với thực tế của ý nghĩ và hành động của dân chúng Mỹ thể hiện qua lá phiếu đa số cử tri và tiểu bang dành cho TT Bush, là một kinh nghiệm cho truyền thông đại chúng. Truyền thông không thể hướng dẩn công luận, không thể biến một sự việc, một vấn đề theo ý chí và quyền lợi của truyền thông được. Tập đoàn truyền thông nào dù lớn hay nhỏ mưu dồ làm điều đó, lạm dụng đệ tứ quyền, lạm dụng tín nhiệm của quân chúng nơi truyền thông, là bắn một viên súng lục vào niềm tin của quần chúng. Và niềm tin quần chúng sẽ trả lời bằng hoả tiển Patriot.
Gửi ý kiến của bạn
