Vương Hồng Anh tổng hợp
* Phối trí của Lực lượng VNCN tại Miền Tây Nam phần VN
Tại Miền Tây, trước năm 1966, tất cả các cuộc hành quân truy kích CQ trên địa bàn Vùng 4 chiến thuật đều do lực lượng VNCH khởi động và thực hiện với lực lượng cơ hữu của Quân đoàn 4 gồm có: Sư đoàn 7, Sư đoàn 9 và Sư đoàn 21 Bộ binh, cùng với các liên đoàn binh chủng thống thuộc. Vào thời kỳ này, bộ Tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam không có kế hoạch đưa các đơn vị Hoa Kỳ xuống hoạt động ở đồng bằng sông Cửu Long mà chỉ cung cấp một số cố vấn và vài đơn vị yểm trợ. Thời gian 1965-1966, tư lệnh Quân đoàn 4/Vùng 4 chiến thuật là trung tướng Đặng Văn Quang. Tướng Quang đã điều động các tiểu đoàn Biệt động quân như là những đơn vị xung kích phản ứng cấp thời tại chiến trường miền Tây.
Qua năm 1966, khi nhận thấy CQ gia tăng áp lực tại một số tỉnh ở Vùng 4, đại tướng Westmoreland đã thảo luận với Tổng tham mưu trưởng QL.VNCH là trung tướng Cao Văn Viên (tướng Viên thăng đại tướng vào tháng 2/1967), ông đưa ra nhận định rằng cần có một số đơn vị Hoa Kỳ để phối hợp với lực lượng VNCH gia tăng các hoạt động truy lùng và tiêu diệt CQ. Sau khi lượng định tình hình, đại tướng Westmoreland nghĩ rằng tại sao không thành lập một lực lượng được trang bị đặc biệt để hành quân theo hệ thống kênh rạch trong vùng đồng bằng sông Cửu Long để tiểu trừ CQ.
Kể sự kiện này, đại tướng Westmoreland đã ghi trong hồi ký của mình: Tôi còn nhớ đến ý kiến của một sĩ quan Hải quân Hoa Kỳ, đại tá David F.Welch. Tương tự cách lực lượng Hoa Kỳ áp dụng trong các trận trước kia như chiến tranh Seminole (giữa người Da đỏ và dân tứ xứ) và Nội chiến, đó là tổ chức các cuộc hành quân bằng đường thủy thay vì đường bộ. Từ ý kiến đó, đại tướng Westmoreland đã nghĩ đến kế hoạch tấn công CQ bằng lực lượng thủy bộ như đã trình bày ở trên.
* Cuộc trắc nghiệm chiến thuật hành quân Thủy bộ tại Long An và Định Tường:
Khi kế hoạch nói trên được tiến hành với việc thành lập binh đoàn có tên là Lực lượng Giang thuyền lưu động, bộ Tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại VN và bộ Tổng tham mưu QL.VNCH dự trù sử dụng vài đơn vị Hoa Kỳ hoạt động phối hợp với các đơn vị VNCH tại đồng bằng Cửu Long bằng một cuộc trắc nghiệm tại Long An, sát nách với Vùng 4 và gần Sài Gòn. Long An là tỉnh thuộc khu chiến thuật do Sư đoàn 25 Bộ binh VNCH trách nhiệm.
Theo phối trí của bộ Tư lệnh Quân đoàn 3/Vùng 3 chiến thuật VNCH, tại Long An luôn luôn có 1 trung đoàn Bộ binh thuộc Sư đoàn 25 BB hoạt động. Trung đoàn này liên tục mở các cuộc hành quân truy kích CQ tại các khu vực trọng yếu, đồng thời án ngữ các yết hầu không cho CQ xâm nhập vào tỉnh lỵ Long An. Trong năm 1966, Long An là một trong khu vực trọng điểm tại Nam phần, Cộng quân đã mở nhiều tấn công quấy rối cấp đại đội và tiểu đoàn, trong đó có trận chiến tại Tân Trụ diễn ra vào giữa tháng 2/1966 giữa một chiến đoàn thuộc Sư đoàn 25 BB VNCH và 2 tiểu đoàn CQ. Sau ba ngày kịch chiến, địch đã bị đánh bật khỏi trận địa, bỏ lại 125 xác CQ, trong trận này Không quân VNCH đã yểm trợ mạnh mẽ cho đơn vị bạn, trong lúc thực hiện nhiệm vụ không yểm, có 1 H34 bị phòng không của CQ bắn rớt.
Về tình hình ở Long An, theo lời của đại tướng Westmoreland, các giới chức Hoa Kỳ rất quan tâm đến tỉnh này, đây là một tỉnh mà đại sứ Hoa Kỳ Cabot Lodge xem như trụ cột giống như tích thành Tương Dương thời Tam Quốc bên Trung Hoa: Tương Dương mất thì đất Kinh Châu không còn. Thấy được sự trọng yếu của tỉnh này như vậy nên khi có một tiểu đoàn Hoa Kỳ đến đóng, bộ chỉ huy Tiểu khu Long An đã đề nghị với lực lượng Hoa Kỳ là nên có một lữ đoàn phối hợp với các đơn vị VNCH án ngữ các vị trị yết hầu của tỉnh này.
Tiếp giáp với Long An là tỉnh Hậu Nghĩa, cũng không thuộc đồng bằng sông Cửu Long, nhưng có đặc tính rất giống các tỉnh đồng bằng. Tại đây, trong năm 1966 và 1967, các đơn vị Sư đoàn 25 BB VNCH mà tư lệnh bấy giờ là tướng Phan Trọng Chinh, đã phối hợp với các đơn vị Sư đoàn 25 BB Hoa Kỳ trong các cuộc hành quân bình định và dân sự vụ. Nhờ các cuộc hành quân này, nhiều cơ sở nằm vùng của CSBV tại Hậu Nghĩa đã bị triệt phá toàn bộ. Ngoài ra, liên quân Việt-Mỹ cũng đã khởi động cuộc hành quân quy mô vào tháng 3/1967 để truy kích 1 trung đoàn CQ ở phía Tây, sau 1 tháng liên tục truy kích, các đơn vị Việt Mỹ đã loại ngoài vòng chiến gần 1 tiểu đoàn CQ, bắt sống 62 tù binh.
Trở lại với kế hoạch điều động một số đơn vị Hoa Kỳ hoạt động tại Long An và Miền Tây, theo lời của đại tướng Westmoreland thì ban đầu có vài thành viên cao cấp Hoa Kỳ không đồng ý, chẳng hạn như vị phụ tá của đại sứ Cabot Lodge, ông William Porter, đã cho rằng sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ trong vùng sẽ gây xáo trộn cơ cấu kinh tế và xã hội của tỉnh.
Để thử nghiệm kế hoạch, đại tướng Westmoreland đã chọn Long An làm thí điểm cho sự thay đổi chiến thuật quân sự. Kế hoạch này nằm trong khả năng điều động của tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam nên được tiến hành dễ dàng. Tuy nhiên bất cứ cái gì đại tướng Westmoreland cũng thông báo cho ban Công Tác điều hành kế hoạch biết tường tận. Trước hết ông mời tướng Federick D. Weyand, lúc bấy giờ là tư lệnh Sư đoàn 25 BB Hoa Kỳ và ban tham mưu của vị tướng này về Sài Gòn để thuyết trình về những thành tựu mà đại đơn vị của ông đạt được tại Hậu Nghĩa. Tướng Weyand và ban tham mưu của ông đã trình bày cặn kẻ nhưng nhanh gọn các việc đã làm. Sau cuộc họp mọi người ra về đều mang trong lòng sự mong ước các đơn vị đóng tại đồng bằng Cửu Long cũng sẽ đạt những thành tích tương tự.
Hoạt động của đơn vị đóng tại Long An diễn ra đúng như mong đợi của bộ Tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam và của tướng Westmoreland. Từ đó kế hoạch khai triển thêm quân đội Hoa Kỳ tại miền Tây được tiến hành: Sư đoàn 9 Bộ binh Hoa Kỳ do thiếu tướng George S. Eckhardt, bạn cũ của đại tướng Westmoreland từ Thế chiến 2 được điều vào Vùng 4: một lữ đoàn đóng tạm ở Bến Cát, một lữ đoàn nữa về đóng Mỹ Tho, tỉnh Định Tường. Lữ đoàn thứ 3 hoạt động trên các giang thuyền để hành quân sông rạch.
* Lực lượng Giang thuyền miền Tây
Theo phân tích của đại tướng Westmoreland, việc thiết lập căn cứ bên bờ sông có nhiều ưu điểm. Một số ruộng dùng để đào làm ụ cho tàu thuyền cắm vào thả neo trong khi đó xáng múc cát từ dưới lòng sông để lấp bằng một khu vực chừng một dặm vuông. Đầu tháng Giêng, một xáng múc cát bị đặc công CQ phá chìm và bị cuốn theo giòng nước ra biển. Hai năm sau, căn cứ mới hoàn thành, và trong thời gian này, có thêm 2 xáng nữa bị CQ phá. Thấy vậy, Công binh Hải quân Hoa Kỳ (Ong Biển), bèn nghĩ cách làm một đảo giả bằng cát. Đến mùa khô tuy đảo này tỏa ra bụi mù mịt nhưng có mục đích về chiến thuật phòng ngự. Sau khi tham khảo ý kiến với tướng Cao Văn Viên, Tổng tham mưu trưởng QL.VNCH, đại tướng Westmoreland đặt tên cho căn cứ này là căn cứ Đồng Tâm để ghi lại sự cùng một lòng một dạ của VNCH và Hoa Kỳ trong cuộc chiến đấu chống CS.
Các đơn vị giang thuyền đã chứng tỏ sự hữu hiệu của mình một cách rõ rệt. Từ những con thuyền là nhà, các binh sĩ lên loại tàu Thiết quân vận của Hải quân để tuần tiểu hết nơi này đến nơi khác. Đi trước tàu này là một ghe quét mìn được hộ tống bởi ghe bọc thép. Muốn tiến đến mục tiêu, binh sĩ được đại liên 40mm và súng cối 80mm gắn trên ghe thiết giáp yểm trợ hỏa lực trong khi tấn công và đổ bộ. Ngoài ra còn có đại bác 105 mm ngắn nòng đặt trên phà. Chung quanh phà này có gắn các lưới sắt để bảo vệ tàu khỏi bị hỏa tiễn bắn vào.
Theo báo cáo của bộ Tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại Việt Nam, trong năm 1967, năm đầu tiên của kế hoạch này, lực lượng Giang thuyền đụng độ lớn với CQ tất cả 5 lần và tiêu diệt hơn 1 ngàn CQ. Khi các cuộc hành quân bắt đầu, CQ thường phục kích bên bờ sông và dùng hỏa tiễn hay súng không giật bắn ra. Nhưng ngay sau đó, hỏa lực trên các chiến thuyền đã khai hỏa mạnh mẽ yểm trợ cho các toán quân đổ bộ để phản công địch, giao tranh đã diễn ra ác liệt dọc theo bờ sông, không quân chiến thuật cũng đã xuất trận, cuối cùng CQ đã bị thất bại nặng trong các cuộc phục kích này. Thời gian sau, CQ giảm dần cả số lần phục kích lẫn quân số tham gia phục kích.
Vào giữa 1967, qua những cuộc hành quân thủy bộ phối hợp, Liên quân Việt-Mỹ đã lần lượt đánh bật CQ ra khỏi những vùng mà địch chiếm giữ. Đến cuối năm 1968, thì bất cứ nơi nào tại Miền Tây các giang thuyền đều có thể đến được, cường lực của CQ tại vùng này đã bị triệt tiêu. (Biên soạn dựa theo tài liệu của Trung tâm Quân sử Lục quân Hoa Kỳ, hồi ký của đại tướng Westmoreland, bản tin chiến sự của Tổng cục Chiến tranh Chính trị QL.VNCH phổ biến cho báo chí, một số bài viết trong KBC, tài liệu riêng của VB...)
Gửi ý kiến của bạn
