Nhưng nếu quả thực Đức Hồng Y Carlo Maria Martini trở thành Đức Giáo Hoàng, Giáo Hội Thiên Chúa có thể phải trải qua một loạt những biến động làm đảo lộn những nền tảng căn bản từng được coi là giềng mối của Giáo Hội trong suốt thời gian hai thiên niên kỷ.
Lý do, Đức Hồng Y Carlo Maria Martini là người có thể cho phép nam nữ được ngừa thai, chấp thuận cho các vị nữ tu được thụ phong linh mục và đi xa hơn nữa ngài còn hậu thuẫn cho việc lập gia đình của các vị chăn chiên. Điều này sẽ chấm dứt truyền thống độc thân của linh mục trong Giáo Hội Thiên Chúạ
Mặc dù những quan niệm của Đức Hồng Y được coi là táo bạo không phù hợp với truyền thống Giáo Hội nhưng tài năng cùng uy tín của ngài hiện đang lan tỏa mang đến những ảnh hưởng sâu xa trong hàng ngũ giáo phẩm cũng như giáo dân. Sau đây kính mời độc giả theo dõi một vài nét chấm phá về tiểu sử cùng quan điểm của Đức Hồng Y mang tên Martinị
* * *
Tại Ý Đại Lợi hiện nay, mỗi khi đề cập đến Đức Hồng Y Martini, giáo dân thường gọi ngài là một "Đức Giáo Hoàng Tương Lai". Tuy nhiên, danh phận thực thụ của ngài trong hàng giáo phẩm là Đức Hồng Y Tổng Giám Mục Địa Phận Milan, một giáo phận lớn nhất thế giới với năm triệu tín đồ và trên dưới hai ngàn linh mục.
Nhìn vào những hoạt động của ngài tại thành phố được coi là trung tâm điểm của tham nhũng, hối lộ, tội ác trên lãnh thổ Ý, ai ai cũng phải thừa nhận Đức Hồng Y Martini không chỉ là một vị tu sĩ thuần túy mà còn là một chiến sĩ trên mặt trận chống nghèo đói, trộm cướp, ma túy, kỳ thị chủng tộc cùng những sự gian dối, biển lận trong cuộc sống thường nhật của con người và xã hộị
Những hoạt động cụ thể và táo bạo có nền tảng luân lý vững vàng của Đức Hồng Y Martini đã khiến tên tuổi của ngài vượt khỏi biên cương Ý Đại Lợi và trở thành một biểu tượng cao qúy có tính cách toàn cầụ
Song song với cuộc đời của một tu sĩ, một chiến sĩ, Đức Hồng Y Martini còn là một học giả nổi tiếng thế giới thông thuộc tới 11 ngôn ngữ và được phong tặng là một người thông minh ngoại hạng. Hiện tại, ngài còn giữ chức viện trưởng Viện Đại Học Gregorian đồng thời là giám đốc viện Potifical Biblical Institutẹ
Không những là một học giả lầu thông thiên kim vạn quyển, Đức Hồng Y Martini còn là tác giả viết nhiều nhất và có những tác phẩm bán chạy nhất trên thế giớị Chỉ tính từ năm 1980 cho đến nay, ngài đã viết trước sau trên 50 tác phẩm và trung bình mỗi năm số sách của ngài bán khoảng trên dưới một triệu cuốn.
Sinh trưởng trong một gia đình qúy phái ở vùng Piemonte, đông bắc Ý Đại Lợi, ngài đã nhập hội Society of Jesus khi mới 17 tuổị Đến năm 25 tuổi, ngài được thụ phong linh mục. Sau khi chứng tỏ khả năng ngoại hạng trong lĩnh vực ngôn ngữ, thần học cùng kiến thức uyên bác trong khi biên khảo, hiệu đính Kinh Thánh qua một loạt ngôn ngữ như Hy Lạp, Aramaic, Hebrew... ngài được bổ nhiệm làm viện trưởng Viện Đại Học Gregorian.
Nhờ am tường một cách sâu sắc nhiều ngôn ngữ, Đức Hồng Y Martini đã tiếp thu được khá nhiều tinh hoa của các dân tộc và biết gạn đục khơi trong nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giớị Đó là lý do khiến Đức Hồng Y Martini có những quan điểm cởi mở hơn. Bằng chứng cụ thể nhất, ngài đã công khai bầy tỏ quan điểm ủng hộ các nhà thần học có khuynh hướng dị biệt với khuynh hướng chính thống của Giáo Hộị
Điều then chốt nhất khiến các vị chức phận trong hàng giáo phẩm của Giáo Hội Thiên Chúa nghĩ Đức Hồng Y Martini sẽ trở thành Đức Giáo Hoàng chính là khả năng thương thuyết, hòa giải, dung hòa những dị biệt trong giáo hội toàn cầu của ngàị
Trong nhãn quan của những người Công Giáo bình thường, Đức Hồng Y Martini sẽ là một vị Giáo Hoàng tương lai cho phép giáo dân được ngừa thai, ly dị. Đối với các vị Giám Mục và các vị Hồng Y, Đức Hồng Y Martini sẽ là người có thể tạo nên những mắt xích huyền diệu mang đến cho Giáo Hội sự đoàn kết, thống nhất và sự thịnh vượng.
Sự thực, nếu nhìn vào những diễn biến trên toàn cầu, ta sẽ thấy chưa bao giờ Giáo Hội Thiên Chúa lại đứng trước nhiều khó khăn, dị biệt có nguy cơ phân hóa như hiện naỵ Nhưng thay vì bi quan, Đức Hồng Y Martini lại nhìn nhận những dị biệt đó ở một góc độ vừa thực tế, vừa sáng suốt. Ngài nói:
- Nếu nhìn vào những mâu thuẫn có tính cách nhất thời hiện nay, người ta dễ cho rằng tình hình quả thực rất nguy hiểm. Nhưng nếu đứng trên quan điểm lịch sử, tình hình có lẽ không đến nỗi ghê gớm như nhiều người nghĩ. Thành thực, tôi có khuynh hướng coi những dị biệt đó là một biểu hiện lành mạnh của chủ nghĩa đa nguyên. Những dị biệt đó là điều không thể không có vì tất cả chúng ta đều có những dị biệt về địa dư và nhân chủng.
Đặc biệt, Đức Hồng Y Martini còn là người nhìn xa trông rộng nhận thấy chính những tư tưởng bảo thủ, hoài cổ là những mầm mống nguy hiểm tạo cho Giáo Hội sự cách biệt với xã hội, với thời thế.
Cách đây 7 năm, trong một buổi phỏng vấn dành cho phóng viên John Cornwell vào năm 1993, Đức Hồng Y Martini đã nhấn mạnh:
- Thời điểm bây giờ là năm 1993. Vậy mà một số người Công Giáo vẫn còn khư khư ôm ấp tư tưởng 1963. Một số khác còn giữ đầu óc 1940. Và thậm chí một số người vẫn còn mang tư tưởng ở thế kỷ trước.
Riêng vấn đề truyền chức linh mục cho các nữ tu sĩ, Đức Hồng Y Martini cho rằng đã đến lúc vấn đề này cần phải được tranh luận một cách nghiêm chỉnh chứ không nên có thái độ ngoảnh mặt làm ngơ như Tòa Thánh hiện naỵ
Giải thích cho quan điểm của mình, Đức Hồng Y Martini tuyên bố:
- Giáo Hội là một bộ phận của xã hội trong đó xã hội có những mặt phát triển nhanh hơn so với những mặt khác. Vì vậy, Giáo Hội cũng phải có những phát triển mặc dù những phát triển đó thường chậm hơn.
Đức Hồng Y Martini cũng cho rằng vấn đề truyền chức linh mục cho nữ tu sĩ không thể nào thực hiện trong một sớm một chiều mà phải làm từ từ để có thể đáp ứng không những trào lưu tiến bộ của xã hội mà còn đáp ứng đúng đắn nguyện vọng đại đa số trong khi vẫn duy trì được những truyền thống qúy báu trong một phạm vi hợp lý, hợp tình.
Tóm tắt quan điểm của mình, Đức Hồng Y Martini cho biết:
- Quan điểm của tôi là như vậỵ Tuy nhiên tôi tiên đoán chúng tôi cũng còn phải cần nhiều thập niên vật lộn gian nan với vấn đề nàỵ Vì vậy, có người, thường là người Mỹ, hỏi tôi, "Khi nào chúng con có nữ linh mục"" Tôi đã trả lời, "Chắc chắn chưa thể có hôm nay, hay ngày mai".
Hiện tại được coi là quá sớm để có thể tiên đoán lịch sử Giáo Hội Thiên Chúa sẽ ra sao trong bàn tay lèo lái của người Chủ Chiên Martinị Có điều chắc chắn, một khi Đức Giáo Hoàng Phao Lồ Đệ Nhị qua đời, các vị Đức Hồng Y sẽ tụ tập tại Sistine Chapel để lựa chọn một vị tân Giáo Hoàng.
Khi đó, tất cả các vị Đức Hồng Y sẽ nhận thức được Giáo Hội Thiên Chúa đang đứng trước một mâu thuẫn lớn lao nhất trong lịch sử hai ngàn năm của Giáo Hội: Mâu thuẫn giữa một bên là những truyền thống cần phải duy trì và một bên là những tiến bộ cần phải thích nghị Hóa giải được mâu thuẫn này phải là một vị Giáo Hoàng không những đức độ, tài ba, chói sáng một đức tin mà còn là người biết dung hòa những dị biệt, biết hóa giải những đối kháng cho dù đó là những đối kháng cực đoan.
Liệu Đức Hồng Y Martini có xứng đáng trong vai trò cực kỳ quan trọng này để đưa Giáo Hội Thiên Chúa tiếp tục thịnh vượng trong tương laỉ Và nếu như Đức Hồng Y Martini không được chọn lựa, ai sẽ là người xứng đáng vai trò quan trọng đó"
Hữu Nguyên