Biến cố có xảy ra hay không là tùy CS Hà nội. Một,vì nguyên nhân gây biến cố do CS tạo nên.Việc cưỡng bức lưu đày HT Huyền Quang ở Quảng Ngãi là vi hiến, vi luật của chính chế độ CS và trái với truyền thống kính lão, trọng đạo của VN. CS không thể viện dẫn một một biện giải nào để "cưỡng bức lưu đày" mười chín năm trời một công dân đã được thả ra, " xả chế" ø không cho về nơi cư ngụ cũ, mà không có một tấm giấy lộn của nhà cầm quyền. Rõ ràng là một tội phạm về luật pháp đáng bị trừng phạt và một vi phạm đạo lý dân tộc đáng bị chế tài. Hai,vì CS đã minh thị đe doạ tánh mạng của HT Huyền Quang. HT chánh thức kể lại. "Tháng 4 năm nay[ 2001] Thượng tá Chúc cùng đi với Đại tá Nam Tào đến "làm việc" với tôi. Trong buổi làm việc, ĐT Nam Tào báo cho tôi biết rằng, "CIA Mỹ sẽ ám sát tôi." Tôi liền hỏi, "Tôi là gì mà CIA ám hại tôi." Đại tá im lặng không trả lời." Việc CS ám sát Hoà thượng rồi đổ cho CIA hay giả sử CIA có làm đi nữa - nhưng hoàn toàn không thể có vì có lợi gì cho Mỹ đâu mà CIA làm - hai trường hợp, trường hợp nào trách nhiệm cũng thuộc về CS. Đơn giản thôi. CS Hà nội đang canh giữ Hoà thượng, và nhiệm vụ bảo vê an ninh cho nhân dân được suy đoán là nhiệm vụ chánh yếu của nhà cầm quyền. Chối bỏ nhiệm vụ này, nhà cầm quyền không còn lý do tồân tại.
Tiếp theo là phiá Phật giáo. HT Quảng Độ tổ chức chuyến đi với tinh thần tự chế, ôn hoà và cam chịu. Thông bạch của HT rất rõ. Trong nước, người đi rước thì giữ lòng thanh tịnh và bất bạo động. Bị ngăn cản thì ngồi xuống an nhiên niệm Phật hoặc nhập từ bi quán. Không chống trả bất cứ khiêu khích, bạo hành nào. Ngoài nước, nếu có biễu dương, vận động cũng hành động bất bạo động, lấy phong thái từ bi cảm hoá lòng người.
Hơn nữa, đối với nhà cầm quyền, HT cũng đã gởi văn thư yêu cầu CS Hà nội ngưng việc cưỡng bức lưu đày HT Huyền Quang.Thơ yêu cầu có hạn kỳ 6 tháng, quá thừa cho nhà cầm quyền giải quyết. Về chuyến đi, HT cũng thông báo cho Đảng và Nhà nước CS về ngày đi và mục đích ồn hoà của Giáo hội đồng thời kêu gọi nhà cầm quyền tạo điều kiện giúp đỡ. Thái độ im lặng đáng sợ và xem thường tôn giáo của CS Hà nội khiến HT Quảng Độ không còn có thể có một chọn lựa nào khác. Phải đi rước HT Huyền Quang vìø tuổi già sức yếu của Ngài như ngọn đèn treo trước gió.
Sau cùng, đối với một chánh quyền bình thường, hay cho độc tài ï đi nữa, việc rước một lãnh đạo tinh thần tuổi già sức yếu bị an trí 19 năm liền nhưng không làm một điều gì hại cho chế độ thì chẳng có chuyện gì đáng phải quan tâm. Mặc thị hay minh thị chấp nhận là tạo cơ hội tốt cảm thông, làm một hành vị hoà giải đối với các tổ chức đối lập.
Nhưng hềm vì CS Hà nội là độc tài toàn trị, toàn trị cao độ theo kiểu Stalin. Kiểm soát chặc chẽ mọi mặt sinh hoạt của nhân dân. Không chấp nhận đối lập dưới mọi hình thức. Mọi tổ chức phải thuộc Đảng. Giáo hội PGVN Thống nhứt, HT Huyền Quang, HT Quảng Độ không nằm trong cơ chế giáo hội điều khiển bởi CS đều bị đặt ngoài vòng pháp luật, tử vong dân sự. Mọi việc làm đúng hay sai, hợp pháp hay không đều là "phản động" dưới mắt của CS Hà nội. Tác phong cố hữu của CS Hà nội đối phó với đối lập là giải quyết mâu thuẩn ta và địch, ai thắng ai, chớ không phải mâu thuẩn dân tộc, tìm cách thỏa hiệp trong tình đồng bào.
Do vậy, trừ ra có ngựa về ngược trong Bộ Chính trị - cơ may rất rất nhỏ - cuộc đi rước của HT Quảng Độ sẽ gặp nhiều trở ngại. HT có thể bị bắt cóc như Cụ Lê quang Liêm khi vừa bước chân ra khỏi Thanh Minh Thiền Viện. Chư tăng Phật tử có thể bị đàn áp, phân tán mỏng không tập họp được. Vớùi lực lương công an, mật vụ đông đảo và xài luật rừng như của CS, không có gì khó để chẻ quần chúng, cô lập lãnh tụ. Họ sẽ chận ngay từ đầu mối, đầu nguồn, nơi vắng vẻ.
Nếu thế biến cố không xảy ra liền. Nhưng các hành động ngăn trở đàn áp, đen, trắng, xám của CS Hà nội sẽ tạo thêm sức ép dồn nén Phật giáo hơn nữa để sức bậc từ phía Phật giáo nói riêng và các tôn giáo khác nói chung sẽ mạnh hơn, cao hơn.
Lời can thiệp của Phụ tá Ngoại trưởng Mỹ yêu cầu thả LM Nguyễn văn Lý, việc Đại sứ Peterson xin từ chức, việc trong cùng một ngày, ba giới chức cao cấp của Đảng và Nhà Nước CS Hà nội kêu gọi Mỹ sớm phê chuẩn Thương ước không kèm vấn đề tự do tôn giáo và nhân quyền cho thấy vấn đề tôn giáo đã trở thành một vấn đề rất lớn giữa Mỹ và CS Hà nội. Trong tình hình căng thẳng chánh trị đó, việc xuống đường của Phật giáo đi Miền Trung rước HT Huyền Quang có thể bung nổ thành biến cố lớn. Mọi cản trở, đàn áp máu đổ, lệ rơi, người chết chỉ là những nhát cuốcï đào sâu huyệt chôn chế độ CS Hà nội.