HANOI (VB) - Hãy từ bỏ quan điểm “trung thành với chủ nghĩa Mác,” đó là lời kêu gọi của một trí thức đảng viên kỳ cựu trong bài viết gửi Bộ Chính Trị. Bản văn được Nhóm Nối Kết phổ biến ra hải ngoại như sau.
a. Nguyên nhân dẫn tới sai lầm về đường lối năm 1930 là do Trung ương Đảng, đứng đầu là đồng chí Trần Phú, đã úp chụp một mô hình cách mạng của chủ nghĩa Mác- Lênin được diễn đạt trong Đại hội Quốc tế Cộng sản về cách mạng tư sản dân quyền và cách mạng thổ địa vào đất nước Việt Nam, lúc đó nước ta đang ở trong vị thế một nước thuộc địa, đang cấp bách cần một cuộc cách mạng phản đế, giải phóng dân tộc để thoát khỏi cảnh nô lệ.
b. Nguyên nhân dẫn tới sai lầm về chủ trương cải cách ruộng đất năm 1954 là do chúng ta bị sức ép từ các đảng lớn ở bên ngoài do chỗ họ không hiểu rõ các điều kiện kinh tế - xã hội của nước ta mà lại đòi ta phải tiến hành đấu tranh giai cấp, cải cách ruộng đất như các nước khác đã làm.
Nối Kết
3/12/2000
(Đảng Cộng Sản Việt Nam hãy ý thức trách nhiệm đầy đủ với nhân dân, đối với những người đã hy sinh. Phải dám nhìn thẳng vào sự thật, "đừng lừa mị dân" và chấm dứt hành động "đàn áp dân chủ, trấn áp những ai có ý kiến trái với mình" nếu thực sự muốn cho đất nước sớm thoát khỏi cảnh tụt hậu, và cho khẩu hiệu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh" đi vào thực tế, như thư góp ý của một đảng viên lão thành - Nối kết gửi đến các bạn dưới đây.)
Nguyễn Văn Đào
15 Lý Thường Kiệt
Hà Nội ngày 22 tháng 10 năm 2000
Kính gửi: Bộ Chính trị
Trong thư này, tôi kiến nghị với Bộ Chính trị một vấn đề:
Làm thế nào để nâng cao, hoàn chỉnh dự thảo Báo cáo Chính trị, loại bỏ những điều sai lầm trong dự thảo.
1. Một nhược điểm quan trọng của các bài diễn văn trong các buổi lễ kỷ niệm và của bản thân dự thảo BCCT là muốn gây cho mọi người phải hiểu rằng:
a. Trong 70 năm, đường lối lãnh đạo của Đảng ta bao giờ cũng đúng, dù có một vài khuyết điểm nào đó.
b. Sở dĩ như vậy là vì Đảng ta đã trung thành với chủ nghĩa Mác- Lênin
c. Đường lối mà dự thảo BCCT đã nêu là hoàn toàn đúng đắn, có tính sáng tạo trong việc vận dụng học thuyết về thời kỳ quá độ của chủ nghĩa Mác- Lênin, đã kinh qua các quá trình nghiên cứu khoa học, quá trình tổng kết thực tiễn công phu, cẩn thận, trưng cầu ý kiến rộng rãi, đầy trí tuệ, tâm huyết (")
d. Mọi ý kiến nào khác biệt là trái với đường lối trong dự thảo BCCT, đều bị Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương quy kết là cơ hội chủ nghĩa ("), là chống Đảng ("), là "diễn biến hoà bình" (")..v.v...
2. Tôi nghĩ rằng, nếu chúng ta có một ý thức trách nhiệm đầy đủ đối với nhân dân, đối với toàn Đảng, đối với những người đã hy sinh, thì chúng ta phải dám nhìn thẳng vào sự thực lịch sử, tự phê bình một cách nghiêm túc, rút ra những bài học thành công và bài học không thành công, để làm cho Đảng ta có thể lãnh đạo tốt công cuộc đấu tranh tiến tới "Dân giàu, nước mạnh". Tránh những thất bại, sai lầm trước đây đã từng gây nên những tổn thất to lớn cho nhân dân.
Cần tránh bệnh "Kiêu ngạo cộng sản", "Lừa mị nhân dân" "Đàn áp dân chủ, trấn áp những ai có ý kiến trái với mình".
3. Trong thực tiễn đấu tranh, đã từng có những thành công cực kỳ vĩ đại, những thời kỳ mà Đảng ta có đường lối rất đúng đắn, thông minh, sáng tạo, ví dụ như:
a. Đường lối của Hội nghị trung ương, lần thứ 8 (1941) quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh để tổ chức quần chúng nhân dân đứng lên làm cuộc Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945 thành công, lập nên Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
b. Đường lối kháng chiến của Đảng, động viên toàn dân tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ dẫn tới thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ và giải phóng hoàn toàn miền Bắc nước ta (1945 -1954).
c. Đường lối tiến hành cuộc đấu tranh Bảo vệ Miền Băc, giải phóng miền Nam, kết thúc bằng cuộc đại thắng mùa xuân 1975, thống nhất đất nước (1955- 1975).
Đối với những thắng lợi rực rỡ đó, công tác nghiên cứu lịch sử, tổng kết chiến tranh đã cung cấp khá nhiều bài học thành công rất sâu sắc. Theo tôi hiểu, điều cơ bản nhất là Đảng ta đã xuất phát từ sự phân tích sâu sắc tình hình trong nước, ngoài nước, từ sự so sánh lực lượng giữa ta và địch, đã biết phát huy kinh nghiệm và truyền thống của cha ông ra trong 4000 năm giữ nước mà đề ra được đường lối chính trị đúng đắn, với phong cách độc lập, tự chủ, qua đó mà tổ chức, hướng dẫn toàn dân đấu tranh quyết giành mục tiêu: Độc lập dân tộc, Thống nhất đất nước..
4. Nhưng phải thừa nhận trong 70 năm qua, Đảng ta cũng đã từng phạm những sai lầm lớn về đường lối và đã gây ra những tổn thất không nhỏ đối với nhân dân, ví dụ:
a. Năm 1930, với đường lối của Luận cương chính trị lúc đó, đồng chí Trần Phú đã kịch liệt phê phán, đả kích các văn kiện "Chính cương vắn tắt", "Sách lược vắn tắt" của đồng chí Nguyễn ái Quốc, đã quy kết đó là tư tưởng chủ nghĩa dân tộc phản động, đã buộc phải thu hồi các tài liệu nói trên của Nguyễn ái Quốc. Với đường lối đó, đã dẫn đến cuộc đấu tranh "Xô Viết Nghệ Tĩnh". Dù cần phải ca tụng tinh thần đấu tranh anh dũng vô song của nhân dân, thì chúng ta vẫn cần phê phán chủ trương lập "Xô Viết" lúc đó, với chính sách "Trí, phú, địa, hào, đào tận gốc, trốc tận rễ" là hoàn toàn sai lầm gây tổn thất cho cách mạng.
b. Năm 1953, 1954, bị sức ép của Đảng Cộng sản Liên Xô và Đảng Cộng sản Trung Quốc, Đảng ta phải quyết định mở đợt "phóng tay phát động quần chúng cải cách ruộng đất, chỉnh đốn tổ chức" một cách gượng ép, quy định tỷ lệ địa chủ, tiến hành bắt giam và xử tử nhiều người vô tội, không cần tuân theo bất cứ một quy trình pháp luật nào cả, làm tan rã nhiều tổ chức kiên cường của Đảng và chính quyền ở các vùng địch hậu... gây nên nhiều vết thương lớn trong đời sống xã hội.
Khi tổng kết cải cách ruộng đất về sai lầm có tính chất nghiêm trọng và kéo dài, Bác Hồ có nói về bệnh "Tự ty dân tộc, không độc lập tự chủ" bên cạnh bệnh "giáo điều, tả khuynh".
c. Năm 1976-1977, sau khi đã giành được độc lập trong cả nước và thống nhất đất nước, với việc tiến hành một cách vội vã và cưỡng ép công cuộc cải tạo XHCN đối với công thương nghiệp tư bản tư doanh, xoá bỏ giai cấp tư sản và đẩy mạnh phong trào hợp tác hoá, đưa đại bộ phận nông dân đi vào hợp tác xã và tập đoàn sản xuất, xoá bỏ kinh tế cá thể của nông dân và thợ thủ công, vận dụng cơ chế kế hoạch hoá tập trung để quản lý nền kinh tế quốc dân (đó là nội dung đường lối chung được quy định trong Đại hội IV-1976), toàn bộ đất nước đã bị đẩy vào một cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội toàn diện và kéo dài (1978-1988), đời sống của tất cả các tầng lớp nhân dân đều bị khốn đốn, tưởng chừng như không có lối thoát.
5. Đi sâu phân tích nội dung, bản chất, nguyên nhân, hoàn cảnh của từng sai lầm trên đây là trách nhiệm của công tác sử Đảng, của công tác lý luận, nghiên cứu khoa học, giúp Đảng hiểu rõ sai lầm của mình và tìm cách tránh cho Đảng không phạm lại những sai lầm tương tự đó nữa. Nói một cách tóm lược, cách hiểu của tôi là:
a. Nguyên nhân dẫn tới sai lầm về đường lối năm 1930 là do Trung ương Đảng, đứng đầu là đồng chí Trần Phú, đã úp chụp một mô hình cách mạng của chủ nghĩa Mác- Lênin được diễn đạt trong Đại hội Quốc tế Cộng sản về cách mạng tư sản dân quyền và cách mạng thổ địa vào đất nước Việt Nam, lúc đó nước ta đang ở trong vị thế một nước thuộc địa, đang cấp bách cần một cuộc cách mạng phản đế, giải phóng dân tộc để thoát khỏi cảnh nô lệ.
b. Nguyên nhân dẫn tới sai lầm về chủ trương cải cách ruộng đất năm 1954 là do chúng ta bị sức ép từ các đảng lớn ở bên ngoài do chỗ họ không hiểu rõ các điều kiện kinh tế - xã hội của nước ta mà lại đòi ta phải tiến hành đấu tranh giai cấp, cải cách ruộng đất như các nước khác đã làm.
Nguyên nhân dẫn đến sai lầm về đường lối cải tạo XHCN những năm 1976, 1977, 1978 là do chúng ta đã máy móc tuân theo lý luận về thời kỳ quá độ của chủ nghĩa Mác - Lênin, úp chụp mô hình chủ nghĩa xã hội Mác xít vào đất nước ta, một đất nước nghèo khổ với những điều kiện kinh tế - xã hội, lịch sử khác hẳn với quê hương của Mác, của Lê nin.
Nguyên nhân chung nhất dẫn đến những sai lầm về đường lối trong lịch sử Đảng ta chính là do chúng ta đã không xuất phát từ sự phân tích những điều kiện cụ thể về kinh tế - xã hội, lịch sử của nước ta mà lại đi úp chụp một hình mẫu cách mạng từ bên ngoài vào đất nước ta và dẫn đến những tổn thất cho cách mạng, cho nhân dân.
6. Theo tôi nghĩ, chính vì chưa có sự đi sâu tổng kết nội dung, bản chất, nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội toàn diện và kéo dài 1978-1988, chưa đi sâu tổng kết nội dung, bản chất của quá trình đổi mới hơn 10 năm qua, cho nên nội dung Dự thảo Báo cáo chính trị kỳ này, tuy đã thâu nạp được khá nhiều nhân tố tiến bộ (do chỗ tiếp nhận những sáng kiến trong nhân dân và kinh nghiệm bên ngoài), nhưng về cơ bản, vẫn bảo lưu nhiều nhân tố bảo thủ, giáo điều.
Những nhân tố bảo thủ, giáo điều trong dự thảo có nguy cơ đưa Đảng ta quay về với đường lối sai lầm của Đại hội IV và có nguy cơ đưa đất nước lại đi vào một cuộc khủng hoảng mới.
Vì vậy, loại bỏ những nhân tố bảo thủ, giáo điều trong dự thảo BCCT trở thành điểm trung tâm của quá trình chuẩn bị Đại hội IX.
7. Theo tôi nghĩ, tư tưởng cơ bản của dự thảo BCCT phải là từ những bài học thành công và những bài học thất bại trong 25 năm qua (1975-2000) mà quy định con đường đi tới "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh", trong điều kiện kinh tế thế giới đã đi vào thời đại văn minh thông tin và nền kinh tế trí thức.
Không nên đặt vấn đề đi tìm con đường đi lên CNXH ở nước ta, vì CNXH trong học thuyết Mác vẫn còn là một ẩn số. Hơn nữa, trong thế kỷ 20, hầu hết các nước (kể từ Liên Xô) đã đi vào thời kỳ quá độ, xây dựng CNXH theo học thuyết Mác- Lênin đều thất bại sụp đổ.
Thiết thực nhất và đau buồn nhất là kinh nghiệm bản thân của nước ta: cuộc khủng hoảng KTXH toàn diện và kéo dài suốt 10 năm ( 1978 - 1988) - hậu quả của việc thi hành đường lối cải tạo và xây dựng CNXH trong nghị quyết của Đại hội IV, đòi hỏi Đảng ta phải tổng kết kinh nghiệm, tránh tái phạm sai lầm về đường lối đã gây tai họa cho đất nước.
8. Qua đó, tôi nghĩ, các nhà lý luận không nên trói buộc cách suy nghĩ của chúng ta vào một số khái niệm đã có: hoặc là XHCN hoặc là TBCN. Nếu không phải là XHCN, thì tức là TBCN ("), nếu phủ nhận CNXH, thì tức là ca tụng CNTB ("), nếu không đi theo chủ nghĩa Mác - Lênin (hệ tư tưởng của giai cấp vô sản), thì tất sẽ đi theo hệ tư tưởng tư sản (")..v.v..
Theo tôi hiểu, đời sống xã hội của các dân tộc vận động và diễn ra rất đa dạng, không cứng đờ, không bị gò bó bởi một số khái niệm sẵn có trong các học thuyết của thế kỷ 19.
Xã hội Việt Nam mà nhân dân ta sẽ xây dựng trong thế kỷ 21 này chắc chắn sẽ tốt đẹp gấp 5, gấp 10 lần chế độ KTXH hiện nay của năm 2000 ở nước ta.
Mức độ, tính chất, nội dung của các khái niệm "dân giàu", "nước mạnh", "xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" chắc chắn sẽ ngày càng cao hơn, phong phú hơn, đầy đủ hơn. Nhưng gọi tên nó là gì thì hiện nay ta chưa có điều kiện để đặt tên. Nhưng chắc nó không phải chế độ TBCN, mà cũng không phải là mô hình CNXH Mác xít đã được phác họa trong các sách kinh điển của học thuyết Mác.
9. Do đó, tôi đề nghị, không nên quy định một cách vô căn cứ: CNXH Mác xít là lý tưởng của chúng ta. Ai không tin tưởng vào CNXH, tức là phản bội lại lý tưởng (")
Tôi nghĩ, lý tưởng của chúng ta phải là:
"Vì hạnh phúc của nhân dân
Vì sự phồn vinh của Tổ quốc"
10. Do đó, tôi đề nghị, không nên đặt vấn đề: Phải trung thành với chủ nghĩa Mác- Lênin. Tôi cho rằng, đó là một học thuyết chính trị, kinh tế, xã hội tiến bộ mà những người yêu nước Việt Nam cần phải nghiên cứu, tham khảo, rút tỉa những điều bổ ích.
Nhưng nếu đặt vấn đề "phải trung thành" thì những người yêu nước Việt Nam, những trí thức Việt Nam, những nhà cách mạng Việt Nam "phải và chỉ trung thành với lợi ích của Tổ quốc, lợi ích của nhân dân Việt Nam".
Ngày nay, không nên đặt vấn đề "trung thành với chủ nghĩa Mác" giống như cách đặt vấn đề ngày xưa "trung thành với đạo Khổng"
11. Do đó, tôi đề nghị, không nên đưa vấn đề "trung thành với lý tưởng XHCN, với chủ nghĩa Mác - Lênin" thành tiêu chuẩn của Đảng viên, cán bộ, của uỷ viên Trung ương.
12. Vì vậy, tôi đề nghị Trung ương Đảng, trên cơ sở tổ chức trưng cầu ý kiến một cách thực tâm, khiêm tốn, tổng hợp hướng dẫn cho các đại hội tỉnh, thành và khối cơ quan Trung ương, đi sâu góp ý, tranh luận về những vấn đề đang còn tranh chấp, tạo một không khí dân chủ, nhiệt tình, sôi nổi đóng góp câu trả lời đối với những vấn đề sống còn của đất nước, tránh gây một trạng thái trì trệ, lười biếng suy nghĩ, tự mãn tự túc, kiêu ngạo, cứ một chiều biểu thị đồng ý với nội dung dự thảo BCCT.
Đồng thời, Trung ương chỉ đạo các cơ quan lý luận ở Trung ương giành thời gian đi sâu thảo luận các điều đang còn có những đánh giá, hiểu biết khác nhau, đưa ra nhiều lời giải, có thể thống nhất, có thể chưa thống nhất và mạnh bạo đăng trên các tờ thông tin lý luận để trung ương và Đại hội rộng đường lựa chọn và quyết định.
Tôi tin chắc rằng, với cách làm như vậy, Đại hội IX tới đây sẽ thành công rực rỡ trong việc quyết định đường lối tiến lên của đất nước trong những năm đầu của thế kỷ.
Kính
Nguyễn Văn Đào
Gửi ý kiến của bạn
