WASHINGTON (VB) - Cả nước Việt Nam bây giờ chỉ còn có 14 tù nhân tôn giáo, chưa kể những người đang bị giam thúc tại gia. Đó là kết luận của bản báo cáo về tự do tôn giáo ở VN do Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ thực hiện.
CSVN cho phép đi lại hành đạo đối với một số vị; nhưng không phải cho tất cả. Người Hồi Giáo được đi dự lễ Haj, và nhiều tu sĩ Phật Giaó và Công Giáo được ra hải ngoại. Thí dụ, các nhóm tu sĩ PG đã đi Miến Điện học về Phật Giáo Theravada. Nhưng những vị có lập trường khác biệt thì bị cấm, như Thượng Tọa Thái Hòa bị cấm rời VN trong nhiều trường hợp, kể cả khi xin đi New York hồi tháng 9-2000 trong 1 đại hội tôn giáo LHQ. CSVN cho nhiều giám mục và linh mục đi lại tự do trong địa phận, và cho đi lại ngoài các nơi này dù còn hạn chế, đặc biệt ở các vùng sắc tộc. Công an địa phương tìm cac1h ngăn cản các linh mục bước vào tỉnh Sơn La và Lai Châu.
Bản tường trình về VN phổ biến hôm 26-10-2001, trong Bản Tường Trình Thường Niên về 195 nước toàn cầu.
Bản văn viết, chính phủ CSVN chỉ cho phép hoạt động tôn giáo đối với các giáo hội nhà nước công nhận. Mặc dù số người tín ngưỡng trên cả nước ngày một đông, CSVN vẫn kiểm soát gắt gao, kể cả các thủ tục hành chánh cho phép tạo lập các tổ chức chính thức cho các giáo hội, kể cả việc chỉ định các viên chức giáo hội. Trong vài trường hợp, ghi nhận cụ thể ở Phật Giáo, Cao Đài, Hòa Hảo, vài cựu lãnh tụ các tổ chức tôn giaó thời trước 1975 và nhiều tín đồ đã không công nhận các giaó hội nhà nước.
Nhìn chung, CSVN vẫn kềm kẹp, nhưng đã đỡ so với thời kỳ đầu các năm 1990s. Chính phủ dùng cách không công nhận để hạn chế các hoạt động tôn giáo. Công an thường xuyên hạch hỏi những người hỗ trợ các quan điểm tôn giáo ngoài luồng, và vẫn bắt giam nhiều người chỉ vì lý do tôn giaó và các thực hiện tín ngưỡng. Các nhóm tín đồ Tin Lành thờ phượng tại gia trong các vùng dân sắc tộc vẫn thường bị bắt bởi công an địa phương đột kích các buổi nghi lễ tại gia. Công an cũng bỏ tù những người hành đạo bất hợp pháp dựa theo Bộ Luật trong đó cho án tù 3 năm với ai "lạm dụng tự do ngôn luận, baó chí hay tôn giáo." Ước lượng có hai tá tù nhân và người bị quản thúc tại gia vì lý do tôn giáo.
Tòa Đại Sứ Mỹ tại Hà Nội và Lãnh Sự Quán ở Sài Gòn vẫn giữ vai đối thoại tích cực và thường xuyên với các cán bộ CSVN cấp cao và cấp thực hiện để bênh vực cho thêm tự do tôn giáo. Đại Sứ Mỹ vá các viên chức Mỹ khác đã bày tỏ quan ngại về việc quản thúc và bắt giam tù nhân tôn giáo với các bộ trưởng CSVN, cán bộ Đảng CSVN, và cán bộ cấp tỉnh. Sự can thiệp của Mỹ trong thời kỳ tường trình của bản báo cáo này đã có cải thiện, nhưng việc CSVN thả 5 tù nhân và người bị quản thúc vì tôn giáo, 1 cuộc đối thoại cởi mở hơn về Cao Đài, và việc công nhận Hội Thánh Tin Lành Miền Nam VN (Southern Evangelical Church of Vietnam, ECV).
VN hiên có khoảng 80 triệu dân, và CSVN chính thức công nhận các giáo hội Phật Giáo (khoảng 50% dân số), Công Giáo (8%), Cao Đài (1.5%), Hòa Hảo (1.5%), Tin Lành (0.9%) và Hồi Giáo (0.1%). Khoảng 38% dân VN tự xem là vô thần.
Một trong các mục sư của giáo hội ECV tại Hà Nội vẫn còn bị áp lực đòi thay thế bởi một viên chức giáo hội từ Hải Phòng, người đang được hỗ trợ bởi công an địa phương. Mục sư đã nhận được 1 lá thư từ công an địa phương nói rằng MS vi phạm luật pháp vì trước kia hỗ trợ các hoạt động tôn giáo ngoài luồng; tuy nhiên, mục sư và hội thánh vẫn chống cự một cách thành công nỗ lực suốt 2 năm của công an buộc MS từ chức.
Các chủng viện Công Giaó có khoảng 500 chủng sinh theo học. CSVN hạn chế còn 6 chủng viện chính, và cho tuyển tân chủng sinh chỉ mỗi 2 năm. Tất cả chủng sinh phải được chính phủ ưng thuận vừa cả việc nhập chủng viện và trước khi tấn phong làm tu sĩ. Giaó Hội CG nói là số chủng sinh thụ phong thì không đủ cho dân số tín đồ đang tăng.
CSVN cấm các người nước ngoài vào truyền giáo.
CSVN cho phép đi lại hành đạo đối với một số vị; nhưng không phải cho tất cả. Người Hồi Giáo được đi dự lễ Haj, và nhiều tu sĩ Phật Giaó và Công Giáo được ra hải ngoại. Thí dụ, các nhóm tu sĩ PG đã đi Miến Điện học về Phật Giáo Theravada. Nhưng những vị có lập trường khác biệt thì bị cấm, như Thượng Tọa Thái Hòa bị cấm rời VN trong nhiều trường hợp, kể cả khi xin đi New York hồi tháng 9-2000 trong 1 đại hội tôn giáo LHQ. CSVN cho nhiều giám mục và linh mục đi lại tự do trong địa phận, và cho đi lại ngoài các nơi này dù còn hạn chế, đặc biệt ở các vùng sắc tộc. Công an địa phương tìm cac1h ngăn cản các linh mục bước vào tỉnh Sơn La và Lai Châu.
Hồi tháng 2-2001, các Thượng Tọa Thái Hòa và TT Chí Mậu tổ chức tuần lễ cầu nguyện ở Chùa Từ Hiếu, Huế. Khoảng 500 tới 1,000 người dự lễ trong tuần này. Công an ra lệnh học trò trung học và SV đại học phải tới trường trình diện suốt tuần, ngay cả chủ nhật, vốn là ngày không có lớp học bao giờ, để không cho họ dự lễ. Những người dự lễ đã bị bắt vào đồn công an thẩm vấn, hù dọa.
Vào ngày 20-12-2000, cụ Lê Quang Liêm, chủ tịch Giáo Hội Trung Ương PGHH, tổ chức khoảng 300 tín đồ dự lễ tại Tổ Đình ở An Giang. Họ tham dự cùng 10,000 tín đồ PGHH khác, nhưng nhóm cụ Liêm đội mũ và mang lá cờ nhỏ với huy hiệu Giaó Hội. Khi khoảng 50 tới 60 người tấn công nhóm cụ Liêm, công an can thiệpl tuy nhiên, theo nhiều nhân chứng, công an tấn công thẳng vào nhóm cụ Liêm, bằng cả gậy. Công an đánh tín đồ Trương Văn Đức tệ hại tới phải vào bệnh viện, bắt Đức và Hồ Văn Trọng vì tham dự vụ này. Hôm 20-5-2001, tòa CSVN xử hai người này 12 năm và 4 năm tù giam.
Hôm 17-3-2001, cụ Lê Quang Liêm gặp Phó Chủ Tịch Giáo Hội PGHH Nguyễn Văn Điền và nhiều tín đồ tại 1 công viên Sài Gòn. Công an bắt cụ Liêm sau khi cụ rời nhóm này. Họ thả cụ ra, nhưng ngay hôm sau đã ban lệnh quản thúc tại gia theo Nghị Định 31 CPP. Cụ Liêm nói cụ bị công an đánh thê thảm. Công an cũng bắt những tín đồ khác còn trong công viên, nói là nhiều tín đồ dự tính tự thiêu. Hai ngày sau, ngày 19-3, bà cụ Nguyễn Thị Thu 75 tuổi đã tự thiêu tại 1 ngôi làng giữa tỉnh Vĩnh Long và Đồng Tháp để đòi quyền tự do tôn giáo cho PGHH.
Hiện thời có khoảng 14 tù chính trị, mặc dù con số thực có thể cao hơn. Những người còn bị giam vaò tháng 6 có: các sư Thích Thiện Minh, Thích Huệ Đăng; các Linh Mục Phạm Minh Trí và Nguyễn Văn Lý, và tín đồ CG Nguyễn Thiên Phụng; các tín đồ PGHH Trương Văn Thức, Nguyễn Châu Lan, Lê Văn Mộng, Võ Văn Bửu, Hà Hải, Lê Văn Sơn, Hồ Văn Trọng, Trương Văn Đức, và Lê Minh Triết (Tư Triết). Thêm nữa, các lãnh tụ PGHH Lê Quang Liêm và Nguyễn Văn Điếàn vẫn bị giam tại gia theo luật hành chánh.
Bản tường trình cũng có nói về các trường hợp như Hòa Thượng Huyền Quang, HT Quảng Độ và cho biết các đại diện sứ quán Hoa Kỳ đã duy trì quan hệ với các lãnh tụ tôn giáo, và khẳng định "Chính phủ Mỹ công khai nhận xét về tình hình tự do tôn giáo tại VN trong nhiều trường hợp. Thêm nữa, Ủy Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế đã tổ chức điều trần về tình hình tự do tôn giáo tại VN hôm 13-2-2001. Ủy Hội đã cân nhắc các lời chứng từ cả LM Nguyễn Văn Lý và TT Thái Hòa, cũng như từ nhiều người hải ngoại và trong tháng tư đã ấn hành bản tường trình dựa trên các thông tin đó."
Đó là lời kết bản tường trình. Nhưng Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ quên 1 chi tiết: một nhân chứng nêu trên, Linh Mục Lý, vừa bị CSVN kêu án 15 năm tù, và không thấy chính phủ Hoa Kỳ phản đối gì cả.
Gửi ý kiến của bạn
