Đánh dấu 10 năm bỏ cấm vận và bình thường hóa bang giao, chính phủ Bush đã chính thức mời ông Phan Văn Khải, Thủ tướng Cộng sản Việt Nam viếng thăm Hoa Kỳ từ ngày 19 đến 26 tháng 6. Chuyến đi của Phan Văn Khải và 200 người trong phái đoàn sẽ ghé qua bốn nơi theo thứ tự là Thành phố Seattle, Hoa Thịnh Đốn, Nữu Uớc và Boston. Sau đó, phái đoàn Phan Văn Khải sẽ ghé thăm chính thức Canada. Nhìn vào bốn địa điểm mà phái đoàn Phan Văn Khải đi qua trong chuyến viếng thăm Hoa Kỳ lần này, chúng ta thấy là Cộng sản Việt Nam không muốn để Phan Văn Khải ghé qua tiểu bang California, dù là nơi dừng chân tạm, trước khi bay thẳng tới Hoa Thịnh Đốn, sau chuyến bay dài từ Việt Nam.
Tiểu bang California là nơi có nhiều trao đổi buôn bán với Việt Nam hiện nay và cũng là nơi có gần 700 ngàn người Việt đang cư ngụ, đa số tập trung ở quận Orange County (Nam Cali) và quận Santa Clara (Bắc Cali). Việc Phan Văn Khải chọn ghé Seattle, tiểu bang Washington để 'ăn sáng' với các nhân vật hàng đầu của hai công ty Boeing và Microsoft thay vì ghé San Francsico hay Los Angeles của tiểu bang California, là một tránh né chẳng đặng đừng. Đó là ông Khải không muốn bị như ông Nguyễn Tấn Dũng cách nay mấy năm khi ghé San Francisco đã bị người Việt biểu tình chống đối một cách dữ dội vào lúc đó. Ông Khải và lãnh đạo Hà Nội không muốn thấy hình ảnh vài chục ngàn đồng bào Việt Nam tại Los Angeles hay tại San Francisco tràn ngập ra đường để biểu tình phản đối sự hiện diện của ông Khải như vụ Trần Trường vào đầu năm 1999. Vì hình ảnh này mà truyền đạt về Việt Nam chắc chắn sẽ làm rúng động nội tình đảng Cộng sản Việt Nam.
Sự tránh né không ghé tiểu bang California của ông Khải cũng giống như việc Cộng sản Việt Nam đang cố tránh né bàn thảo với Hoa Kỳ về mối quan hệ 'chiến lược' giữa hai phía. Thật vậy, nếu Phan Văn Khải muốn tránh đi hình ảnh hàng chục ngàn người Việt tỵ nạn sẽ xuống đường biểu tình chống đối, thì chuyến thăm Mỹ lần này, Phan Văn Khải chỉ muốn tạo ấn tượng 'thắt chặt ' quan hệ kinh tế với Hoa Kỳ mà không có bất cứ những hứa hẹn nào khác. Lý do duy nhất là Khải lo sợ những phản ứng bất lợi từ phía Bắc Kinh và đám lãnh đạo giáo điều thân Trung Quốc. Cho nên, trên mặt nổi, chuyến đi Hoa Kỳ của Phan Văn Khải lần này, là một thành công của Hà Nội trong việc chứng tỏ với dư luận là họ không còn bị cô lập và đang mở ra những quan hệ thương mại với cường quốc số một của thế giới. Nhưng ở bên trong, chuyến viếng thăm này sẽ là một khởi điểm làm thay đổi cục diện Việt Nam, trong đó mối quan hệ chân vạt giữa Cộng sản Việt Nam - Hoa Kỳ - Trung Quốc sẽ có nhũng chuyển hướng phức tạp. Tại sao"
Thứ nhất, dù tránh né đến đâu mối quan hệ mang tính 'chiến lược' giữa Hoa Kỳ và Cộng sản Việt Nam phải tiến về phía trước với những cộng tác nhiều hơn về mặt quân sự, chính trị...nếu Hà Nội thật sự muốn dựa vào Hoa Kỳ để đẩy mạnh phát triển kinh tế và gia nhập WTO. Trong lãnh vực quân sự, Cộng sản Việt Nam sẽ phải đồng ý ở một mức độ nào đó cho các tàu chiến Hoa Kỳ ghé qua cũng như hợp tác 'thực tập' chung với lực lượng đồng minh, để giúp nâng cao khả năng tác chiến cho một đạo quân mà từ 30 năm qua không có một tân trang nào đáng kẻ, trong khi quân đội Trung Quốc không ngừng tân trang và phát triển từ thập niên 90 đến nay. Trong lãnh vực chính trị, Cộng sản Việt Nam sẽ không thể tiếp tục lối cai trị theo kiểu độc đoán một chiều mà phải mở rộng các hình thái sinh hoạt theo kiểu pháp trị để đáp ứng những đòi hỏi của các định chế quốc tế và doanh nhân ngoại quốc. Chính trong sự mở rộng này, Hoa Kỳ sẽ tiếp cận những nhóm, phe, hay những cá nhân có khuynh hướng khác với nhóm lãnh đạo hiện nay hầu khuyến khích, móc ngoặc tạo thành nhũng tập hợp 'thân Mỹ' bên trong đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là điều mà Hoa Kỳ đã làm dù có sự 'đề kháng' từ phía Cộng sản Việt Nam trước đây; nhưng xu hướng này sẽ lớn mạnh sau chuyến đi của Khải và nhất là khi vấn đề Tổng Cục II, đang trở thành đích nhắm của hai phe quân đội tranh giành nhau thế thượng phong trong việc chuẫn bị nhân sự cho đại hội X vào tháng 6 năm 2006.
Thứ hai, Bắc Kinh sẽ không ngồi yên để cho Hoa Kỳ bước vào sân sau của Hà Nội khi mà từ kinh tế cho đến chính trị, ý thức hệ của đảng Cộng sản Việt Nam còn phải dựa vào Trung Quốc, ít nhất là 10 năm trước mặt. Nếu theo dõi bản báo cáo về 'thành quả đổi mới 20 năm' và 'dự thảo về kế hoạch kinh tế trong 10 năm tới' của đảng Cộng sản Việt Nam cho đại hội X, chúng ta sẽ không ngạc nhiên mấy về sự đánh giá tình hình và các hướng đi của đảng trong thời gian tới, đa phần rút tỉa từ những nhận định của đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2001. Nghĩa là trên mặt đường lối và chính sách, Hà Nội đang bị Bắc Kinh 'điều hướng' theo những nhận định chung của phương Bắc, qua trung gian đặc lực của Bắc Kinh hiện nay là Nguyễn Phú Trọng, Đào Duy Quát, Lê Đức Anh. Cụ thể là trong những ngày tháng tới, Hà Nội sẽ lần lượt đi theo Bắc Kinh để thể chế hóa các chủ trương như cho đảng viên tự kinh doanh, tôn trọng quyền tư hữu, mở rộng sự tham gia đảng từ nhiều thành phần kể cả giới tư bản tư doanh....
Thứ ba, xu hướng thân Mỹ và thân Bắc Kinh sẽ bắt đầu có những khuynh loát lẫn nhau về đường lối, chính sách và kể cả hướng đi, trong thời gian tới. Hai xu hướng này sẽ đan chéo nhau trong những quyết định của thượng tầng lãnh đạo về các mặt kinh tế, chính trị và quân sự của đảng. Tuỳ thuộc vào sức đẩy và sự can dự ít nhiều của Hoa Kỳ và Bắc Kinh, những đan chéo của các qưyết định nói trên sẽ ngả về xu hướng nào. Theo sự lượng giá chung thì mặt trận kinh tế và quân sự có thể không biến chuyển nhiều so với một vài năm vừa qua, trong khi mặt trận chính trị sẽ có nhiều biến chuyển lớn với ưu thế nghiên về xu hướng gần Mỹ. Nghĩa là những áp lực của Hoa Kỳ và thế giới buộc Hà Nội phải tuân thủ các điều kiện cần thiết hầu tham gia vào WTO, sẽ buộc đảng Cộng sản Việt Nam phải có những cải tổ chính trị thích ứng với trào lưu dân chủ hóa, như ông Bush đã nói hồi đầu năm 2005 trong lễ nhậm chức nhiệm kỳ 2.
Dù nhận định ra sao, tình hình Việt Nam đang có những biến chuyển, vì các mối tương quan ở bên trong lẫn bên ngoài Việt Nam đang thay đổi, qua chuyến đi Mỹ của Phan Văn Khải. Sự thay đổi này tốt hay xấu rất cần sự định lượng sáng suốt của mỗi người trong chúng ta. Điều quan trọng là phải giúp cho đồng bào trong nước nhìn thấy rõ hơn sự chuyển biến này để không kỳ vọng quá đáng vào một xu hướng nào, đồng thời khai dụng sức mạnh truyền thống của dân tộc, để giữ vững tự chủ và độc lập quốc gia trong tiến trình đấu tranh chấm dứt ách độc tài Cộng sản Việt Nam.
Lý Thái Hùng
June 15 2005
Tiểu bang California là nơi có nhiều trao đổi buôn bán với Việt Nam hiện nay và cũng là nơi có gần 700 ngàn người Việt đang cư ngụ, đa số tập trung ở quận Orange County (Nam Cali) và quận Santa Clara (Bắc Cali). Việc Phan Văn Khải chọn ghé Seattle, tiểu bang Washington để 'ăn sáng' với các nhân vật hàng đầu của hai công ty Boeing và Microsoft thay vì ghé San Francsico hay Los Angeles của tiểu bang California, là một tránh né chẳng đặng đừng. Đó là ông Khải không muốn bị như ông Nguyễn Tấn Dũng cách nay mấy năm khi ghé San Francisco đã bị người Việt biểu tình chống đối một cách dữ dội vào lúc đó. Ông Khải và lãnh đạo Hà Nội không muốn thấy hình ảnh vài chục ngàn đồng bào Việt Nam tại Los Angeles hay tại San Francisco tràn ngập ra đường để biểu tình phản đối sự hiện diện của ông Khải như vụ Trần Trường vào đầu năm 1999. Vì hình ảnh này mà truyền đạt về Việt Nam chắc chắn sẽ làm rúng động nội tình đảng Cộng sản Việt Nam.
Sự tránh né không ghé tiểu bang California của ông Khải cũng giống như việc Cộng sản Việt Nam đang cố tránh né bàn thảo với Hoa Kỳ về mối quan hệ 'chiến lược' giữa hai phía. Thật vậy, nếu Phan Văn Khải muốn tránh đi hình ảnh hàng chục ngàn người Việt tỵ nạn sẽ xuống đường biểu tình chống đối, thì chuyến thăm Mỹ lần này, Phan Văn Khải chỉ muốn tạo ấn tượng 'thắt chặt ' quan hệ kinh tế với Hoa Kỳ mà không có bất cứ những hứa hẹn nào khác. Lý do duy nhất là Khải lo sợ những phản ứng bất lợi từ phía Bắc Kinh và đám lãnh đạo giáo điều thân Trung Quốc. Cho nên, trên mặt nổi, chuyến đi Hoa Kỳ của Phan Văn Khải lần này, là một thành công của Hà Nội trong việc chứng tỏ với dư luận là họ không còn bị cô lập và đang mở ra những quan hệ thương mại với cường quốc số một của thế giới. Nhưng ở bên trong, chuyến viếng thăm này sẽ là một khởi điểm làm thay đổi cục diện Việt Nam, trong đó mối quan hệ chân vạt giữa Cộng sản Việt Nam - Hoa Kỳ - Trung Quốc sẽ có nhũng chuyển hướng phức tạp. Tại sao"
Thứ nhất, dù tránh né đến đâu mối quan hệ mang tính 'chiến lược' giữa Hoa Kỳ và Cộng sản Việt Nam phải tiến về phía trước với những cộng tác nhiều hơn về mặt quân sự, chính trị...nếu Hà Nội thật sự muốn dựa vào Hoa Kỳ để đẩy mạnh phát triển kinh tế và gia nhập WTO. Trong lãnh vực quân sự, Cộng sản Việt Nam sẽ phải đồng ý ở một mức độ nào đó cho các tàu chiến Hoa Kỳ ghé qua cũng như hợp tác 'thực tập' chung với lực lượng đồng minh, để giúp nâng cao khả năng tác chiến cho một đạo quân mà từ 30 năm qua không có một tân trang nào đáng kẻ, trong khi quân đội Trung Quốc không ngừng tân trang và phát triển từ thập niên 90 đến nay. Trong lãnh vực chính trị, Cộng sản Việt Nam sẽ không thể tiếp tục lối cai trị theo kiểu độc đoán một chiều mà phải mở rộng các hình thái sinh hoạt theo kiểu pháp trị để đáp ứng những đòi hỏi của các định chế quốc tế và doanh nhân ngoại quốc. Chính trong sự mở rộng này, Hoa Kỳ sẽ tiếp cận những nhóm, phe, hay những cá nhân có khuynh hướng khác với nhóm lãnh đạo hiện nay hầu khuyến khích, móc ngoặc tạo thành nhũng tập hợp 'thân Mỹ' bên trong đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là điều mà Hoa Kỳ đã làm dù có sự 'đề kháng' từ phía Cộng sản Việt Nam trước đây; nhưng xu hướng này sẽ lớn mạnh sau chuyến đi của Khải và nhất là khi vấn đề Tổng Cục II, đang trở thành đích nhắm của hai phe quân đội tranh giành nhau thế thượng phong trong việc chuẫn bị nhân sự cho đại hội X vào tháng 6 năm 2006.
Thứ hai, Bắc Kinh sẽ không ngồi yên để cho Hoa Kỳ bước vào sân sau của Hà Nội khi mà từ kinh tế cho đến chính trị, ý thức hệ của đảng Cộng sản Việt Nam còn phải dựa vào Trung Quốc, ít nhất là 10 năm trước mặt. Nếu theo dõi bản báo cáo về 'thành quả đổi mới 20 năm' và 'dự thảo về kế hoạch kinh tế trong 10 năm tới' của đảng Cộng sản Việt Nam cho đại hội X, chúng ta sẽ không ngạc nhiên mấy về sự đánh giá tình hình và các hướng đi của đảng trong thời gian tới, đa phần rút tỉa từ những nhận định của đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2001. Nghĩa là trên mặt đường lối và chính sách, Hà Nội đang bị Bắc Kinh 'điều hướng' theo những nhận định chung của phương Bắc, qua trung gian đặc lực của Bắc Kinh hiện nay là Nguyễn Phú Trọng, Đào Duy Quát, Lê Đức Anh. Cụ thể là trong những ngày tháng tới, Hà Nội sẽ lần lượt đi theo Bắc Kinh để thể chế hóa các chủ trương như cho đảng viên tự kinh doanh, tôn trọng quyền tư hữu, mở rộng sự tham gia đảng từ nhiều thành phần kể cả giới tư bản tư doanh....
Thứ ba, xu hướng thân Mỹ và thân Bắc Kinh sẽ bắt đầu có những khuynh loát lẫn nhau về đường lối, chính sách và kể cả hướng đi, trong thời gian tới. Hai xu hướng này sẽ đan chéo nhau trong những quyết định của thượng tầng lãnh đạo về các mặt kinh tế, chính trị và quân sự của đảng. Tuỳ thuộc vào sức đẩy và sự can dự ít nhiều của Hoa Kỳ và Bắc Kinh, những đan chéo của các qưyết định nói trên sẽ ngả về xu hướng nào. Theo sự lượng giá chung thì mặt trận kinh tế và quân sự có thể không biến chuyển nhiều so với một vài năm vừa qua, trong khi mặt trận chính trị sẽ có nhiều biến chuyển lớn với ưu thế nghiên về xu hướng gần Mỹ. Nghĩa là những áp lực của Hoa Kỳ và thế giới buộc Hà Nội phải tuân thủ các điều kiện cần thiết hầu tham gia vào WTO, sẽ buộc đảng Cộng sản Việt Nam phải có những cải tổ chính trị thích ứng với trào lưu dân chủ hóa, như ông Bush đã nói hồi đầu năm 2005 trong lễ nhậm chức nhiệm kỳ 2.
Dù nhận định ra sao, tình hình Việt Nam đang có những biến chuyển, vì các mối tương quan ở bên trong lẫn bên ngoài Việt Nam đang thay đổi, qua chuyến đi Mỹ của Phan Văn Khải. Sự thay đổi này tốt hay xấu rất cần sự định lượng sáng suốt của mỗi người trong chúng ta. Điều quan trọng là phải giúp cho đồng bào trong nước nhìn thấy rõ hơn sự chuyển biến này để không kỳ vọng quá đáng vào một xu hướng nào, đồng thời khai dụng sức mạnh truyền thống của dân tộc, để giữ vững tự chủ và độc lập quốc gia trong tiến trình đấu tranh chấm dứt ách độc tài Cộng sản Việt Nam.
Lý Thái Hùng
June 15 2005
Gửi ý kiến của bạn
