Không phải đến đây, có ngày Father's Day, mà ta mới biết đến Tình Cha Con. Trong sâu thẳm của Tình Gia Đình Việt Nam từ ngàn xưa, Tình Cha Con là cái gì sâu sắc, trầm lắng, hơn là thể hiện ra bên ngoài như Tình Mẫu Tử.
Tình cảm ấy - Tình Cha Con - không chỉ là bản năng, càng không phải chỉ là một thứ trách nhiệm theo qui ước xã hội; mà nó còn là đạo đức, là một sợi dây ràng buộc thiêng liêng... Sợi dây vô hình này, nó được Việt Nam lấy làm là diềng mối, làm chỗ dựa bền vững cho cấu trúc xã hội, là nội lực giúp Việt Nam tồn tại và phát triển với cách là một quốc gia (1).
Từ xưa nay, người Việt Nam chúng ta dù ở đây, nghèo hay giàu, vua quan hay thứ dân có khác nhau, nhưng tình cha con vẫn chan chứa, đong đầy như nhau. Và hình như bước qua tuổi 60, Tình Cha Con có chút gì đó chuyển biến, thêm cái gì đó "xuyến xao", dù cô đọng hơn và sâu sắc hơn thuở trước. Nó xuất hiện đồng thời với tâm hồn "lãng mạn" hơn cái bề ngoài, như : thích cây kiểng, thích thiên nhiên, thích nghe những bài nhạc gợi nhớ quê hương, thích nghe bài Dạ Cổ Hoài Lang, mê sáu câu vọng cổ v.v... Như vậy, rõ ràng những người cha Việt Nam ở Mỹ có cái cảm nhận khác với người cha bản xứ nhơn ngày Father's Day (").
Có lẽ chúng ta nên làm một cuộc tìm hiểu về hiện tượng này, kẻo sẽ không còn có dịp, khi các người cha Việt của thế hệ thứ hai, thứ ba, kế thừa chúng ta (những người cha của thế hệ thứ nhứt). Các bậc hiền phụ Mỹ, Mỹ thiệt, lo cho con cái đến tuổi 18; đến đấy là xem như con mình đã trưởng thành, nhiệm vụ mình đã xong, giao con cho xã hội ! Vấn đề không thuộc phạm trù "đúng - sai"; nó thuộc về qui ước xã hội, dành cho những thành viên sống trong xã hội đó, một thứ "Đạo Đức Hoa Kỳ".
*
Nhớ lại 10 năm trước, lúc đưa các con lên đại học, lần đầu tiên tôi cảm nhận rõ Tình Cha Con trong tôi nổi dậy, và các bậc hiền phụ chắc cũng như tôi : Ai mà không thấy lòng mình như đau quặn lại ! Có một chút buồn nhè nhẹ chảy vào lòng... pha lẫn nỗi mừng vui.
Rồi sau mỗi tuần, sau mỗi tháng, mỗi năm... các con về thăm nhà, lòng của người cha vui lên như trẻ lại. Chúng ta chuẩn bị hành trang gởi cho con sau chuyến về thăm... đủ thứ, nhưng có một thứ mà hình như các con không thấy, không biết một cách trọn vẹn, đó là Tình thương - tình cảm của cha gởi theo cho các con.
Mới đây chúng ta rộn ràng đi dự lễ hội ra trường của con cái. Sân đại học Hoa Kỳ ngàn đóa hoa nở rộ, trong đó có đóa hoa nhỏ Việt Nam, con cái của chúng ta. Chúng ta không chia xẻ được với ai ngày hôm đó, vì ai biết ai là ai, nhứt là mình là Việt Nam, ít oi, đơn độc.
Hôm đó, tôi nhìn kỹ, chỉ có hai gia đình Việt Nam, trong gần 1.000 khách đến dự lễ xướng danh 100 tân khoa bác sĩ tốt nghiệp College of Medicine. Lần lượt 100 tân khoa tiến lên lễ đài ngồi vào ghế có ghi tên mình trong tiếng hò reo vỗ tay như sấm dậy.
Theo thứ tự A, B, C, các tân bác sĩ bước ra nhận chiếc khăn quàng, màu đen viền vàng, quàng qua đầu. Thả rũ sau lưng; rồi tân khoa bước lên giữa lễ đài nhận văn bằng và bắt tay chào vị khoa trưởng. Khung cảnh yên lặng, diễn ra gần một tiếng đồng hồ...
Chờ đến tên con, tên Việt Nam, xướng lên, tôi đứng dậy với hai dòng nước mắt tuôn chảy !... Thời gian như đứng lại. Tôi như không biết có cả ngàn người quanh mình. Quả là :
"Tới đây, xa cảnh, lạ người,
Niềm vui không trọn, nỗi mừng không ai chia" (2).
Tình Cha Con ở đây có khác ở quê nhà là vậy đó. Các con đã trưởng thành, bước vào với xã hội. Các bậc làm cha rồi phải về hưu. Con đường cha-con hai đường khác nhau. Tôi biết hiện có nhiều người cha đã tính tới ngày về Việt Nam nghỉ hưu. Có người chưa thực hiện được ý nguyện thì đã nằm xuống, nhưng vẫn không quên nhắc nhỡ con cái đưa mình về nằm bên ông bà cha mẹ bên nhà !!!
Tình Cha Con đơn giản quá! Lòng cha thẳng suông như chiếc gậy tre (3), nhưng không phải người con nào cũng hiểu, cũng biết, dù mỗi năm có ngày Father's Day.
Tình thương, phải chăng mãi mãi chỉ cho mà không cần nhận lại ("); và nước mắt của người cha, phải chăng luôn luôn chảy xuống (")...
Xin chia xẻ với những người cha Việt Nam, trong ngày Father's Day ở xứ Hoa Kỳ này; và không hy vọng các người con của quí vị đọc bài này, để mãi Tình Cha Con là cái gì sâu kín...
Little Saigon, ngày 10 tháng 6-2004.
Trần Văn Chi
GHI CHÚ:
1) Tam cương : quân, sư, phụ.
2) Phỏng theo câu ca dao của người dân Lục tỉnh, trong thời kỳ khai hoang :
"Tới đây xứ sở lạ kỳ,
Con chim kêu cũng sợ, con cá vẫy vùng cũng lo".
3) Theo tục lệ VN, nếu cha mất thì con trai chống gậy tre, nếu mẹ mất thì con trai chống gậy bằng cây dông tiễn đưa quan tài.
Tình cảm ấy - Tình Cha Con - không chỉ là bản năng, càng không phải chỉ là một thứ trách nhiệm theo qui ước xã hội; mà nó còn là đạo đức, là một sợi dây ràng buộc thiêng liêng... Sợi dây vô hình này, nó được Việt Nam lấy làm là diềng mối, làm chỗ dựa bền vững cho cấu trúc xã hội, là nội lực giúp Việt Nam tồn tại và phát triển với cách là một quốc gia (1).
Từ xưa nay, người Việt Nam chúng ta dù ở đây, nghèo hay giàu, vua quan hay thứ dân có khác nhau, nhưng tình cha con vẫn chan chứa, đong đầy như nhau. Và hình như bước qua tuổi 60, Tình Cha Con có chút gì đó chuyển biến, thêm cái gì đó "xuyến xao", dù cô đọng hơn và sâu sắc hơn thuở trước. Nó xuất hiện đồng thời với tâm hồn "lãng mạn" hơn cái bề ngoài, như : thích cây kiểng, thích thiên nhiên, thích nghe những bài nhạc gợi nhớ quê hương, thích nghe bài Dạ Cổ Hoài Lang, mê sáu câu vọng cổ v.v... Như vậy, rõ ràng những người cha Việt Nam ở Mỹ có cái cảm nhận khác với người cha bản xứ nhơn ngày Father's Day (").
Có lẽ chúng ta nên làm một cuộc tìm hiểu về hiện tượng này, kẻo sẽ không còn có dịp, khi các người cha Việt của thế hệ thứ hai, thứ ba, kế thừa chúng ta (những người cha của thế hệ thứ nhứt). Các bậc hiền phụ Mỹ, Mỹ thiệt, lo cho con cái đến tuổi 18; đến đấy là xem như con mình đã trưởng thành, nhiệm vụ mình đã xong, giao con cho xã hội ! Vấn đề không thuộc phạm trù "đúng - sai"; nó thuộc về qui ước xã hội, dành cho những thành viên sống trong xã hội đó, một thứ "Đạo Đức Hoa Kỳ".
*
Nhớ lại 10 năm trước, lúc đưa các con lên đại học, lần đầu tiên tôi cảm nhận rõ Tình Cha Con trong tôi nổi dậy, và các bậc hiền phụ chắc cũng như tôi : Ai mà không thấy lòng mình như đau quặn lại ! Có một chút buồn nhè nhẹ chảy vào lòng... pha lẫn nỗi mừng vui.
Rồi sau mỗi tuần, sau mỗi tháng, mỗi năm... các con về thăm nhà, lòng của người cha vui lên như trẻ lại. Chúng ta chuẩn bị hành trang gởi cho con sau chuyến về thăm... đủ thứ, nhưng có một thứ mà hình như các con không thấy, không biết một cách trọn vẹn, đó là Tình thương - tình cảm của cha gởi theo cho các con.
Mới đây chúng ta rộn ràng đi dự lễ hội ra trường của con cái. Sân đại học Hoa Kỳ ngàn đóa hoa nở rộ, trong đó có đóa hoa nhỏ Việt Nam, con cái của chúng ta. Chúng ta không chia xẻ được với ai ngày hôm đó, vì ai biết ai là ai, nhứt là mình là Việt Nam, ít oi, đơn độc.
Hôm đó, tôi nhìn kỹ, chỉ có hai gia đình Việt Nam, trong gần 1.000 khách đến dự lễ xướng danh 100 tân khoa bác sĩ tốt nghiệp College of Medicine. Lần lượt 100 tân khoa tiến lên lễ đài ngồi vào ghế có ghi tên mình trong tiếng hò reo vỗ tay như sấm dậy.
Theo thứ tự A, B, C, các tân bác sĩ bước ra nhận chiếc khăn quàng, màu đen viền vàng, quàng qua đầu. Thả rũ sau lưng; rồi tân khoa bước lên giữa lễ đài nhận văn bằng và bắt tay chào vị khoa trưởng. Khung cảnh yên lặng, diễn ra gần một tiếng đồng hồ...
Chờ đến tên con, tên Việt Nam, xướng lên, tôi đứng dậy với hai dòng nước mắt tuôn chảy !... Thời gian như đứng lại. Tôi như không biết có cả ngàn người quanh mình. Quả là :
"Tới đây, xa cảnh, lạ người,
Niềm vui không trọn, nỗi mừng không ai chia" (2).
Tình Cha Con ở đây có khác ở quê nhà là vậy đó. Các con đã trưởng thành, bước vào với xã hội. Các bậc làm cha rồi phải về hưu. Con đường cha-con hai đường khác nhau. Tôi biết hiện có nhiều người cha đã tính tới ngày về Việt Nam nghỉ hưu. Có người chưa thực hiện được ý nguyện thì đã nằm xuống, nhưng vẫn không quên nhắc nhỡ con cái đưa mình về nằm bên ông bà cha mẹ bên nhà !!!
Tình Cha Con đơn giản quá! Lòng cha thẳng suông như chiếc gậy tre (3), nhưng không phải người con nào cũng hiểu, cũng biết, dù mỗi năm có ngày Father's Day.
Tình thương, phải chăng mãi mãi chỉ cho mà không cần nhận lại ("); và nước mắt của người cha, phải chăng luôn luôn chảy xuống (")...
Xin chia xẻ với những người cha Việt Nam, trong ngày Father's Day ở xứ Hoa Kỳ này; và không hy vọng các người con của quí vị đọc bài này, để mãi Tình Cha Con là cái gì sâu kín...
Little Saigon, ngày 10 tháng 6-2004.
Trần Văn Chi
GHI CHÚ:
1) Tam cương : quân, sư, phụ.
2) Phỏng theo câu ca dao của người dân Lục tỉnh, trong thời kỳ khai hoang :
"Tới đây xứ sở lạ kỳ,
Con chim kêu cũng sợ, con cá vẫy vùng cũng lo".
3) Theo tục lệ VN, nếu cha mất thì con trai chống gậy tre, nếu mẹ mất thì con trai chống gậy bằng cây dông tiễn đưa quan tài.
Gửi ý kiến của bạn
